Page 16 - ทฤษฎีและแนวปฏิบัติในการบริหารการศึกษา หน่วยที่ 2
P. 16

2-6 ทฤษฎีและแนวปฏิบัติในการบริหารการศึกษา

เร่อื งที่ 2.1.1 ความหมายของระบบ

ความหมายของระบบ

       ดังที่ได้ศึกษามาแล้วในหน่วยแรก พัฒนาการของแนวคิดเกี่ยวกับการบริหาร สามารถแบ่งได้เป็น
3 ยุคคือ ยุคการจัดการทางวิทยาศาสตร์ (ค.ศ. 1910 – 1930) ยุคการบริหารเชิงมนุษยสัมพันธ์ (ค.ศ. 1930
– 1950) และยุคการบริหารเชิงพฤติกรรมศาสตร์ (ค.ศ. 1950 – ปัจจุบัน) ทฤษฎีระบบ (System Theory)
เป็นทฤษฎีที่เกิดขึ้นในยุคปัจจุบัน แนวคิดหลักก็คือ หน่วยงานหรือองค์การมีฐานะเป็นระบบประกอบด้วย	
สว่ นตา่ งๆ ทีร่ วมกนั เปน็ อนั หนึง่ อนั เดยี ว การทีจ่ ะศกึ ษาองคก์ ารโดยเนน้ เฉพาะโครงสรา้ งตามแนวคดิ ของกลุม่
การจดั การทางวทิ ยาศาสตร์ หรอื เนน้ เฉพาะการปฏสิ มั พนั ธร์ ะหวา่ งบคุ คลตามแนวคดิ ของกลุม่ มนษุ ยสมั พนั ธ์
ย่อมมีข้อจำ�กัด เพราะไม่ครอบคลุมพฤติกรรมองค์การทั้งระบบ ทฤษฎีระบบซึ่งเป็นทฤษฎีในยุคปัจจุบันมี
ขอบเขตครอบคลุมพฤติกรรมทุกส่วนขององค์กร ทำ�ให้สามารถอธิบายพฤติกรรมองค์การได้ทุกระดับ ทั้ง
ระดับบุคคล ระดับกลุ่ม และระดับองค์การ ทฤษฎีนี้จึงเป็นประโยชน์ต่อการบริหารเป็นอย่างมาก

       คำ�ว่า “ระบบ” พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 ได้ให้คำ�จำ�กัดความ ดังนี้
       ระบบ น. กลุ่มของสิ่งซึ่งมีลักษณะประสานเข้าเป็นสิ่งเดียวกันตามหลักแห่งความสัมพันธ์ที่
สอดคล้องกัน ด้วยระเบียบของธรรมชาติหรือหลักเหตุผลทางวิชาการ เช่น ระบบประสาท ระบบทางเดิน
อาหาร ระบบจักรวาล ระบบสังคม ระบบการบริหารประเทศ
       จากคำ�จำ�กัดความที่ยกมานี้ เราอาจให้ความหมายของทฤษฎีระบบว่า เป็นทฤษฎีที่ว่าด้วยกลุ่ม
ของสิ่ง ซึ่งมีลักษณะประสานเข้าเป็นสิ่งเดียวกันตามหลักแห่งความสัมพันธ์ที่สอดคล้องกัน ระบบมีหลาย	
ประเภท ทั้งระบบที่มีอยู่ตามธรรมชาติ และระบบที่มนุษย์ปรุงแต่งขึ้น เช่น ระบบการบริหารประเทศ	
เปน็ ตน้ สิง่ ส�ำ คญั ในการศกึ ษาระบบกค็ อื การศกึ ษาเกีย่ วกบั องคป์ ระกอบของระบบ และความสมั พนั ธร์ ะหวา่ ง
องค์ประกอบต่างๆ ทั้งภายในและภายนอก
       ทฤษฎีระบบให้ความสำ�คัญในการศึกษาเรื่องต่อไปนี้ (Scott, 1969: 25)

            (1) 	ส่วนต่างๆ (บุคคลหลายคน) ในภาพรวม ตลอดถึงการเคลื่อนย้ายของบุคคลเข้าสู่และ
ออกจากระบบ

            (2) 	ปฏิสัมพันธ์ระหว่างบุคคลกับสภาพแวดล้อมของระบบ
            (3) 	ปฏิสัมพันธ์ระหว่างบุคคลหลายคนในระบบ
            (4) 	ปัญหาของความเจริญเติบโตและเสถียรภาพของระบบ
       โรงเรียนเป็นระบบสังคม โรงเรียนรับเอาตัวป้อนจากสภาพแวดล้อมคือ ชุมชนทำ�การแปรสภาพ	
ตัวป้อนเป็นผู้สำ�เร็จการศึกษา แล้วส่งผลผลิตคืนสู่ชุมชน เมื่อสภาพแวดล้อมเปลี่ยนแปลง โรงเรียนย่อมได้
รับผลกระทบ ความรู้ความเข้าใจในทฤษฎีระบบเป็นพื้นฐานสำ�คัญในการบริหาร เพราะทฤษฎีระบบทำ�ให้	
ผู้บริหารเห็นปัญหาในภาพรวม มองปัญหาอย่างเป็นระบบ และเห็นความสัมพันธ์ระหว่างส่วนต่างๆ ของ
ปัญหา ทำ�ให้การแก้ปัญหาเป็นระบบและมีประสิทธิภาพ
   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20   21