Page 32 - ทฤษฎีและแนวปฏิบัติในการบริหารการศึกษา หน่วยที่ 2
P. 32
2-22 ทฤษฎีและแนวปฏิบัติในการบริหารการศึกษา
ระบบรูปธรรมเป็นระบบของวัตถุ โรงพิมพ์พร้อมเครื่องพิมพ์เป็นระบบรูปธรรม โรงอาหารพร้อม
โต๊ะเก้าอี้เป็นระบบรูปธรรม ระบบเหล่านี้เป็นระบบกายภาพที่สามารถสัมผัสได้
4. สภาวะของระบบ
สภาวะของระบบมี 2 ประเภทคือ สภาวะสมดุล (equilibrium) และสภาวะไม่สมดุล (disequilib-
rium)
4.1 สภาวะสมดุล เป็นสภาวะปกติ ระบบย่อยมีปฏิสัมพันธ์กันดี มีการแลกเปลี่ยนตัวป้อนซึ่งกัน
และกัน แต่ละระบบย่อยทำ�งานตามหน้าที่ปกติ การนำ�ตัวป้อนจากสภาพแวดล้อมเป็นไปอย่างสมํ่าเสมอ และ
นำ�เข้ามาในอัตราที่ระบบสามารถดำ�เนินการได้ ระบบอยู่ในสภาวะคงที่ (steady state)
4.2 ภาวะไม่สมดุล เกิดขึ้นเมื่อระบบได้รับตัวป้อนไม่สมํ่าเสมอ ได้รับเร็วเกินไปหรือช้าเกินไป
มากเกินไปหรือน้อยเกินไป ทำ�ให้ระบบทำ�งานในสภาพปกติไม่ได้ ระบบย่อยบางส่วนมีภาระมากเกินไป บาง
ส่วนน้อยเกินไป ระบบมีความไม่สมดุล ความไม่สมดุลบางอย่างอาจจะดี เพราะจะทำ�ให้ระบบปรับตัว แต่ถ้า
มีมากอาจจะทำ�ให้ระบบแตกสลาย สภาพแวดล้อมมีอิทธิพลต่อความไม่สมดุลของระบบ
5. การท�ำ งานของระบบและการบรรลวุ ตั ถุประสงค์
5.1 ผลย้อนกลับ (feedback) ในการทำ�งานใหบ้ รรลุวตั ถปุ ระสงค์ของระบบการควบคุมเป็นสิง่ สำ�คัญ
เครื่องมือการควบคุมระบบก็คือผลย้อนกลับ ผลย้อนกลับเป็นดัชนีบอกว่าผลผลิตเป็นไปตามวัตถุประสงค์
หรือไม่ ผลย้อนกลับทางบวก (positive feedback) เป็นตัวบ่งชี้ว่า ผลผลิตเป็นไปตามวัตถุประสงค์ ผล
ย้อนกลับทางลบ (negative feedback) เป็นตัวบ่งชี้ว่า ผลผลิตไม่เป็นไปตามวัตถุประสงค์ ผลย้อนกลับนี้
จะกลายเป็นตัวป้อนเข้าสู่ระบบเพื่อการปรับปรุงแก้ไข
5.2 พลังต่อต้านความเสื่อมสลาย (negative entropy) ระบบมีแนวโน้มที่จะเกิดภาวะความเสื่อม
สลาย (entropy) ดังนั้น จึงจำ�เป็นจะต้องมีแรงต่อต้านพลังสลาย ทั้งนี้เพื่อให้ระบบคงอยู่ต่อไป พลังต่อต้าน
ความเสื่อมสลายอาจเกิดได้หลายวิธี เช่น ระบบพยายามจัดหาตัวป้อนจำ�นวนมากจากสภาพแวดล้อมมาจัด
เก็บในคลังสินค้า จัดให้มีกำ�ไรเพียงพอเพื่อการลงทุนหรือจัดให้มีการสำ�รองทรัพยากรในรูปแบบต่างๆ
5.3 ความเท่าเทียมกันในการบรรลุผลสุดท้าย (equifinality) ความหมายของแนวคิดนี้ก็คือ ระบบ
ต่างๆ สามารถที่จะบรรลุผลสุดท้ายที่เหมือนกันจากตัวป้อนที่ต่างกัน แนวคิดนี้นำ�ไปสู่ทฤษฎีภาวการณ์
(Contingency Theory) ซึ่งถือว่าไม่มีวิธีการที่ดีที่สุด (there is no best way) วิธีการต่างๆ (ตัวป้อนและ
กระบวนการตา่ งๆ) ยอ่ มน�ำ ไปสูผ่ ลส�ำ เรจ็ เหมอื นกนั เงือ่ นไขแหง่ ความส�ำ เรจ็ ขึน้ อยูก่ บั สถานการณ์ สถานการณ์
ที่แตกต่างกันย่อมต้องการวิธีการแตกต่างกัน ไม่มีวิธีการใดที่ดีที่สุด ทุกวิธีนำ�ไปสู่ความสำ�เร็จได้เหมือนกัน
ระบบทุกระบบมีลักษณะเช่นนี้
เมื่อนำ�เอาส่วนต่างๆ ของระบบมาประกอบกันก็จะได้ภาพรวมดังแสดงในภาพที่ 2.3
