Page 56 - การวิจัยการบริหารการศึกษา หน่วยที่ 1
P. 56
1-46 การวิจัยการบริหารการศึกษา
1. มีทฤษฎีอะไรบ้างที่นักวิจัยใช้ในการศึกษาการบริหารสถาบันครุศึกษา
2. นักบริหารหรือการบริหารสถาบันครุศึกษามีพฤติกรรมเป็นอย่างไร โดยมองจากทฤษฎีและผล
การวิจัย
ผลการวิเคราะห์งานวิจัยมีดังต่อไปนี้
1. การวิจัยตามแนวทฤษฎีองค์การ ธีระ รุญเจริญ (2512 อ้างถึงใน ทองอินทร์ วงศ์โสธร. 2522)
ได้ศึกษาเกี่ยวกับระบบพฤติกรรมในการบริหารของสถาบันครุศึกษา ซึ่งเสนอเมื่อปี 2512 โดยศึกษา
สถาบันครุศึกษา 23 แห่ง ตามแนวคิดของฮอลพินและครอฟท์ ผู้วิจัยได้ยึดตัวแปรเกี่ยวกับพฤติกรรมของ
คณาจารย์และผู้บริหารเป็นหลัก ดังนี้ 1) ความไม่ประสาน 2) ความกีดกัน 3) ขวัญ 4) ความสนิทสนม
5) ความเหินห่าง 6) การมุ่งงาน 7) การกระตุ้น และ 8) การมีดุลยพินิจ
ตัวแปรทั้ง 8 นี้เป็นตัวกำ�หนดว่าบรรยากาศของสถาบันครุศึกษาเป็นประเภทใด ใน 6 ประเภทตาม
ที่กล่าวแล้วคือ มีแบบเปิดไปจนถึงแบบปิด บรรยากาศจะเป็นอย่างไรขึ้นอยู่กับพฤติกรรมทั้ง 8 ประเภท
ของผู้บริหารและอาจารย์ เช่น ถ้าความไม่ประสานงานตํ่า การกีดกันตํ่า ขวัญสูง ความสนิทสนมปานกลาง
การเหินห่างตํ่า การมุ่งงานตํ่า การกระตุ้นสูง ดุลยพินิจสูง มีปรากฏในสถาบันใด สถาบันนั้นก็มีบรรยากาศ
ระบบเปิด ถ้าส่วนมากของพฤติกรรมเป็นไปในทางตรงกันข้าม บรรยากาศก็จะเป็นระบบปิด
ผลจากการวิจัยปรากฏว่า สถาบันครุศึกษาส่วนรวมมีบรรยากาศแบบระบบเปิด กล่าวคือ มีการ
ประสานงานกันดี คณาจารย์มีความรู้สึกว่าภาระต่าง ๆ ที่ได้รับไม่เป็นการกีดกันตนมากนัก มีขวัญดีพอ
สมควร มีความสนิทสนมในระดับปลายกลาง ผู้บริหารมีความเหินห่างไม่มากนัก มุ่งงานในระดับปานกลาง
มีการกระตุ้นสูง และมีดุลยพินิจสูง จากผลการวิจัยนี้ก็จะเห็นว่า บรรยากาศการบริหารของสถาบันครุศึกษา
นั้นอยู่ในระดับดี
2. การวิจัยตามแนวทฤษฎีผู้นำ� สมาน วีระกำ�แหง (2514 อ้างถึงใน ทองอินทร์ วงศ์โสธร. 2522)
ได้ศึกษาตามทฤษฎีนี้และเสนอเป็นวิทยานิพนธ์ในปี 2514 ตามทฤษฎีนี้ พฤติกรรมของผู้นำ�แบ่งออกเป็น
สองประเภท คือ การมีความริเริ่มและการมีดุลยพินิจ ในการศึกษาพฤติกรรมทั้งสองแบบนี้ในสถาบัน
ครุศึกษา 22 แห่ง โดยใช้แบบสอบถาม LBDQ ที่กล่าวแล้ว ผู้วิจัยพบว่าอาจารย์และผู้บริหารส่วนใหญ่เห็น
ว่าผู้บริหารสถาบันครุศึกษามีพฤติกรรมทางการบริหารสูงทั้งสองด้าน
เมื่อวิเคราะห์โดยใช้ตารางการจัดการ (managerial grid) ตามแนวคิดของเบลคและมูตัน (Blake
& Mouton) ซึ่งนักวิชาการบริหารรู้จักดี ก็จะพบว่ามีผู้บริหารอยู่ 4 ประเภท ได้แก่ พหุนิยม ลูกทุ่ง งานขึ้น
สมอง และมหาอุตม์ ประมาณร้อยละ 36 ของผู้บริหารสถาบันครุศึกษาเป็นประเภทพหุนิยม (team) คือ มี
ความสนใจงานสูงและสนใจในคนก็สูง ร้อยละ 30 เป็นประเภทลูกทุ่ง (country club) คือ สนใจคนมากแต่
สนใจงานน้อย ประเภทงานขึ้นสมอง (task) มีน้อย มีเพียงร้อยละ 9 เท่านั้น ที่เหลือร้อยละ 25 เป็นประเภท
มหาอุตม์ (impoverished) คือ มีพฤติกรรมตํ่าทั้งด้านงานและคน
3. การวิจัยที่ยึดงานบริหารเป็นหลัก โดยทั่วไป การบริหารประกอบไปด้วยกระบวนการบริหาร
(process) และภารกิจ งานบริหารในสถาบันครุศึกษาแบ่งออกเป็น 5 ประเภทด้วยกัน ได้แก่ งานวิชาการ
งานบริหารบุคคล งานกิจการนักศึกษา งานธุรการและการเงิน และงานด้านความสัมพันธ์กับชุมชน คำ�ถามที่
