Page 15 - การจัดประสบการณ์การเรียนรู้วิทยาศาสตร์
P. 15
ชีวิตกับสิ่งแวดล้อม 3-5
ตอนท ี่ 3.1
ส่ิงแวดล้อมและระบบนเิ วศ
โปรดอ ่านแ ผนการสอนประจำ�ตอนที่ 3.1 แล้วจ ึงศึกษาเนื้อหาสาระ พร้อมปฏิบัติก ิจกรรมในแต่ละเรื่อง
หัวเร่อื ง
เรื่องท ี่ 3.1.1 แนวคิดเกี่ยวกับส ิ่งแวดล้อม
เรื่องท ี่ 3.1.2 แนวคิดเกี่ยวก ับร ะบบน ิเวศ
เรื่องที่ 3.1.3 ความสัมพันธ์แ ละการห มุนเวียนส ารในระบบน ิเวศ
เรื่องที่ 3.1.4 การปรับต ัวและการเปลี่ยนแปลงข องก ลุ่มสิ่งม ีช ีวิตในสิ่งแวดล้อม
แนวคดิ
1. สิ่งแวดล้อม หมายถึง ทุกๆ สิ่งที่อยู่รอบตัวมนุษย์ ทั้งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติและที่
มนุษย์สร้างขึ้น การศึกษาสิ่งแวดล้อมเป็นการศึกษาถึงความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิต โดย
เฉพาะความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสิ่งแวดล้อม เน้นการศึกษาอย่างเป็นระบบ ทั้งนี้
เพื่อปรับปรุงคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้น ขอบเขตของการศึกษาสิ่งแวดล้อมก็คือ ขอบเขตของ
นเิ วศวทิ ยาน นั่ เอง ไดแ้ ก่ สงิ่ ม ชี วี ติ ประชากร กลุม่ ส ิง่ ม ชี วี ติ ระบบน เิ วศ และโลกข องส ิง่ ม ชี วี ติ
2. ระบบน ิเวศเป็นค วามส ัมพันธ์ร ะหว่างส ิ่งม ีช ีวิตด ้วยก ันเองแ ละส ิ่งไม่มีช ีวิตท ี่อ าศัยอ ยู่ร ่วม
กันในอ าณาเขตท ีเ่ด่นช ัด โดยก ลุ่มส ิ่งม ชี ีวิตอ าศัยอ ยูใ่นส ิ่งแ วดล้อมท ีแ่ ตกต ่างก ันม ี 2 กลุ่ม
คอื กลุม่ ส ิง่ ม ชี วี ติ ท อี่ ยบู่ นพ ืน้ ด นิ แ ละในน ํา้ สิง่ ม ชี วี ติ ม คี วามส มั พนั ธใ์ นท างเกือ้ กลู ก นั พึง่ พา
กัน และท ำ�ลายกัน ระบบนิเวศแ บ่งตามล ักษณะการถ่ายทอดส ารอ าหารและพลังงาน เป็น
3 ประเภท คือ ระบบนิเวศอ ิสระ ระบบนิเวศแบบป ิด และระบบน ิเวศแบบเปิด
3. ร ะบบนิเวศมีการถ่ายทอดพลังงาน จะเริ่มต้นจากผู้ผลิตหรือพืชสีเขียวแล้วถ่ายทอดไป
ตามระดับการส่งถ่ายพลังงาน ผ่านผู้บริโภคอันดับต่างๆ ในโซ่อาหารและสายใยอาหาร
ซึ่งระบบนิเวศจะต้องมีการหมุนเวียนสารต่างๆ ผ่านสิ่งที่มีชีวิตและสิ่งที่ไม่มีชีวิต มีการ
ถ่ายทอดพ ลังงาน เพื่อให้เกิดส มดุลในร ะบบบ นิเวศ การห มุนเวียนข องแ ร่ธ าตุเป็นว ัฏจักร
จากสิ่งแวดล้อมเข้าสู่สิ่งมีชีวิต และจากสิ่งมีชีวิตถูกปลดปล่อยออกสู่สิ่งแวดล้อมอีกครั้ง
หนึ่ง เป็นวัฏจักรหมุนเวียนสับเปลี่ยนกันไปอยู่ตลอด การหมุนเวียนของธาตุอาหารนี้
เกิดขึ้นจากการทำ�งานร่วมกันระหว่างกระบวนการท างชีวภาพ กระบวนการท างกายภาพ
และกระบวนการทางเคมีที่เกิดขึ้น ทั้งในสิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดล้อม ทำ�ให้แร่ธาตุเกิดการ
หมุนเวียนอ ยู่ในระบบนิเวศได้
