Page 87 - การจัดประสบการณ์การเรียนรู้วิทยาศาสตร์
P. 87
ชีวิตกับสิ่งแวดล้อม 3-77
เรื่องที่ 3.4.1 แนวคิดเกย่ี วกับท รัพยากรธรรมชาติ
ทรัพยากรธรรมชาติเป็นสิ่งที่มีความสำ�คัญต่อการดำ�รงชีวิตของมนุษย์มาตั้งแต่อดีตจนถึง
ปัจจุบัน การเปลี่ยนแปลงขนาดของประชากรมนุษย์ที่มีการเพิ่มจำ�นวนขึ้นอย่างรวดเร็ว ทำ�ให้เกิดการใช้
ทรัพยากรธรรมชาติท ี่ม ีอ ยู่อ ย่างร วดเร็วเช่นเดียวกัน ประกอบก ับม นุษย์ใช้ท รัพยากรธรรมชาติเหล่าน ั้นอ ย่าง
สิ้นเปลื้อง ไมค่ ำ�นึงถ ึงก ารใชป้ ระโยชนอ์ ย่างย ั่งยืน ซึ่งท รัพยากรธรรมชาตหิ ลายช นิดท ี่จ ำ�เป็นต ่อก ารด ำ�รงช ีวิต
เป็นท รัพยากรธรรมชาตปิ ระเภทท ี่ใช้แ ล้วห มดส ิ้นไป การห มดไปข องท รัพยากรธรรมชาตอิ าจไม่ได้ก ่อให้เกิด
ผลกร ะท บเพียงแ คก่ ารข าดแคลนท รัพยากรธรรมชาติเท่านั้น แตก่ ารห มดไปข องท รัพยากรธรรมชาติย ังส ่งผ ล
ต่อระบบนิเวศและความหลากหลายทางชีวภาพอ ีกด้วย ซึ่งในที่สุดมนุษย์ก็จะได้รับผลกระทบเหล่านั้นด้วย
เนื่องจากมนุษย์เป็นส่วนหนึ่งข องร ะบบนิเวศ
1. ความห มายแ ละป ระเภทข องท รพั ยากรธรรมชาติ
1.1 ความหมายของทรัพยากรธรรมชาติ ทรัพยากรธรรมชาติ หมายถึง สิ่งที่เกิดขึ้นเองตาม
ธรรมชาติ มีประโยชน์สามารถสนองความต้องการของมนุษย์ได้ หรือมนุษย์สามารถนำ�มาใช้ประโยชน์ได้
ทรัพยากรธรรมชาติท ี่อุดมสมบูรณ์จะมีผ ลต่อภ าวะเศรษฐกิจแ ละร ายได้ข องป ระชาชนในแ ต่ละท ้องถิ่น จาก
ความหมายของทรัพยากรธรรมชาติ จะเห็นได้ว่าทรัพยากรธรรมชาติทุกประเภทนั้นจะเป็นส่วนหนึ่งของ
สิ่งแวดล้อม แต่สิ่งแวดล้อมทุกชนิดไม่เป็นทรัพยากรธรรมชาติทั้งหมด การพิจารณาว่าสิ่งแวดล้อมใดเป็น
ทรัพยากรธรรมชาติ จะพ ิจารณาจากป ระเด็นด ังต่อไปน ี้
1) พิจารณาว่าเป็นสิ่งที่เกิดจากความต้องการของมนุษย์ ที่จะนำ�สิ่งแวดล้อมนั้นๆ มาใช้ให้
เกิดประโยชน์ก ับตนเองในด ้านต ่างๆ ทั้งอุปโภคแ ละบริโภค อุตสาหกรรม และการผ ลิต เป็นต้น
2) พิจารณาจากการเปลี่ยนแปลงตามกาลเวลา ถ้ายังไม่น ำ�มาใช้จ ะจ ัดเป็นสิ่งแ วดล้อม แต่ถ้า
นำ�มาใช้ประโยชน์ได้ก็จะกลายเป็นท รัพยากรธรรมชาติในช่วงเวลานั้นๆ
3) พจิ ารณาจ ากส ภาพภ มู ศิ าสตรแ์ ละค วามห า่ งไกลข องส ิง่ แ วดลอ้ ม ถา้ ส ิง่ แ วดลอ้ มน ัน้ อ ยไู่ กล
เกินไป มนุษย์อ าจไม่สามารถนำ�มาใช้ป ระโยชน์ได้ ก็จ ะไม่ส ามารถแปรส ภาพเป็นทรัพยากรธรรมชาติได้
นอกจากนี้ ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจะอยู่รวมกันเป็นกลุ่มคละกันไปโดยอยู่ร่วมกัน
อย่างม กี ฎ มรี ะบบ มขี ้อบ ังคับท ั้งท ีเ่กิดข ึ้นเองโดยธ รรมชาติแ ละท ั้งท ีม่ นุษยก์ ำ�หนดข ึ้นม า การอ ยูเ่ป็นกล ุ่มข อง
ส รรพส ิ่งเหล่าน ี้ จะแ สดงพ ฤติกรรมร ่วมก ันภ ายในข อบเขตแ ละแ สดงเอกลักษณข์ องก ลุ่มอ อกม าอ ย่างช ัดเจน
กลุ่มข องสรรพส ิ่งเหล่านี้จะเรียกว ่า ระบบนิเวศ หรือระบบส ิ่งแวดล้อม นั่นเอง
1.2 ประเภทข องท รัพยากรธรรมชาติ ทรัพยากรธรรมชาติแ บ่งได้เป็น 2 ประเภท โดยพิจารณาจ าก
จำ�นวนและการสิ้นเปลืองจากการใช้ คือ ทรัพยากรธรรมชาติที่ใช้แ ล้วไม่ห มดไป และทรัพยากรธรรมชาติที่
ใช้แล้วห มดไป
