Page 57 - ศิลปะกับสังคมไทย
P. 57
วรรณกรรมกบั สงั คมไทย 8-47
2.1 ประเพณีพิธีกรรมเกี่ยวกับการเกิด ในเสภาเร่ืองขุนช้างขุนแผนกล่าวถึงประเพณีพิธีกรรม
เกยี่ วกับการเกิดของตวั ละครจำ�นวนมาก ในทน่ี ข้ี อยกตวั อยา่ งตอนก�ำ เนดิ พลายแกว้ ซ่ึงบรรยายไว้วา่
ถงึ ฤกษ์งามยามปลอดคลอดงา่ ยดาย ลูกนนั้ เปน็ ชายรอ้ งแวแ้ ว้
พีป่ ้าน้าอามาดแู ล ล้างแช่แล้วก็สง่ ใหแ้ มน่ ม
ทาขมิน้ แล้วใสก่ ระดง้ รอ่ น ใส่เบาะใหน้ อนเอาผา้ ห่ม
ปู่ย่าตายายสบายชม เรอื นผมน่ารักดงั ฝกั บัว
เอาขน้ึ ใสอ่ แู่ ลว้ แกวง่ ไกว แมเ่ ขา้ นอนไฟให้รอ้ นทวั่
เดือนหน่งึ ออกไฟไม่หมองมวั ขม้ินแปง้ แต่งตวั น่าเอน็ ดู
เงินทองของดมี าผูกให้
... ธปู เทยี นดอกไมม้ หี ลายพรรณ
แล้วเรง่ รดั จดั แจงแตง่ บายศร ี ก�ำ ไลทองค�ำ งามเฉิดฉัน
กลว้ ยนาํ้ แตงกวาเอามาใส่ สายกดุ นั่ ทงั้ แท่งดงั แกล้งท�ำ
ให้หลานใสเ่ สมาปะวะหล่ํา
บ้าหว่าทองผูกสองขา้ งแขนน้นั (ขนุ ชา้ งขุนแผน เลม่ 1. 2544: 6-7)
จากบทประพนั ธข์ า้ งตน้ แสดงใหเ้ หน็ ประเพณพี ธิ กี รรมเกยี่ วกบั การเกดิ หลายอยา่ ง กลา่ วคอื เมอ่ื
ทารกคลอดออกจากครรภม์ ารดาแล้ว จะมกี ารลา้ งตวั เด็กแลว้ ส่งใหแ้ มน่ มดูแล เมื่อไดก้ �ำ หนดเวลากจ็ ะน�ำ
ขม้ินมาทาที่ตัวของเด็กทารกแล้วทำ�พิธี “ร่อนกระด้ง” ตามความเชื่อ ส่วนมารดาผู้คลอดทารกก็จะต้อง
“อยู่ไฟ” หลังการคลอดเพื่อเป็นการรักษาครรภ์ คร้ันเมื่อทารกอายุครบหนึ่งเดือนจึงจะตั้งช่ือให้แก่ทารก
และจะมกี ารท�ำ พธิ บี ายศรรี บั ขวญั ทารก ซงึ่ จะมกี ารจดั ของเซน่ สรวงสง่ิ ศกั ดสิ์ ทิ ธิ์ และจะมญี าตผิ ใู้ หญจ่ �ำ นวน
มากนำ�สิง่ ของมารับขวญั เด็กทารก
2.2 ประเพณีพิธีกรรมเกี่ยวกับการแต่งงาน ในเสภาเร่ืองขุนช้างขุนแผนกล่าวถึงประเพณี
พิธีกรรมเกี่ยวกับการแต่งงานของตัวละครหลายคู่ ในที่น้ีขอยกตัวอย่างในตอนที่พลายแก้วแต่งงานกับ
นางพิม ซึ่งมกี ารบรรยายไว้อยา่ งละเอยี ด โดยเริม่ ต้งั แต่การทาบทามสขู่ อ ดงั ทกี่ ล่าววา่
จึงรอ้ งเรยี กตาสนกบั ตาเสา ยายมิง่ ยายเม้าเป็นเพือ่ นบ้าน
ปรกึ ษาว่าตูข้าจะขอวาน คิดอา่ นขอลูกสาวศรีประจัน
เถ้าแกร่ ับค�ำ แล้วอ�ำ ลา ไปเคหาแต่งตวั ขมีขมนั
นุง่ ผ้าตามะกลา่ํ ดขู ำ�ครนั หม่ ปกั ไหมมันดูเหมาะตา
ทองประศรนี งุ่ ผ้าตาบัวปอก ห่มขาวพุดดอกดพู อสมหน้า
พรอ้ มกนั ทันใดกไ็ คลคลา ขา้ ถอื สมุกหมากสากตะบัน
...
