Page 60 - ศิลปะกับสังคมไทย
P. 60
8-50 ศิลปะกับสังคมไทย
ผดิ พลั้งส่ังสอนกันก่อนหนา อย่าตีดา่ กันม่หี าดีไม่
ค่อยอยู่เถิดมารดาจะลาไป นางพมิ เหนี่ยวแมไ่ วไ้ มว่ างมอื
(ขนุ ช้างขนุ แผน เลม่ 1. 2544: 137-138)
นางศรีประจันได้ส่ังสอนนางพิมในเรื่องต่างๆ ท้ังการให้เกียรติสามี การไม่ทำ�ตัวหึงหวงจน
เกินงาม เป็นต้น จากน้ันจึงสอนหลักการใช้ชีวิตคู่ว่าฝ่ายใดทำ�อะไรผิดพลาดไปก็ขอให้เจรจากันด้วยดี
อยา่ ลงมอื ท�ำ ร้ายกนั และกัน ซึ่งคำ�สอนของนางศรปี ระจันเหล่าน้ี นับไดว้ า่ เปน็ ประโยชนอ์ ย่างย่งิ ตอ่ การใช้
ชวี ติ รว่ มกนั ของบ่าวสาว และสามารถนำ�มาประยกุ ตใ์ ช้ในสงั คมปจั จุบันไดเ้ ป็นอยา่ งดี
การกล่าวถึงประเพณีพิธีกรรมเก่ียวกับการแต่งงานที่ปรากฏในเสภาเรื่องขุนช้างขุนแผน
ข้างต้นน้ี จะเห็นได้ว่ามีความเปลี่ยนแปลงไปจากปัจจุบันมาก ทั้งนี้เพราะคนในปัจจุบันมีเวลาว่างน้อยลง
จึงลดทอนข้ันตอนของการแต่งงานลงไป และมีความนิยมในรูปแบบการจัดงานแต่งงานอย่างตะวันตก
มากข้ึน ทำ�ใหภ้ าพของการจัดงานแตง่ งานแบบไทยเลือนหายไปจากสงั คมอย่างน่าเสียดาย
2.3 ประเพณีพิธีกรรมเก่ียวกับการตาย ในเสภาเร่ืองขุนช้างขุนแผนได้กล่าวถึงประเพณีพิธีกรรม
เก่ียวกับการตายของตัวละครท่ีส�ำ คัญ คือ นางวันทอง ซึ่งมีการบรรยายไว้อย่างละเอียด โดยหลังจากที่
นางวนั ทองถูกประหารชีวิต สมเด็จพระพันวสาจึงทรงใหจ้ ดั งานศพนางวันทองอยา่ งยงิ่ ใหญ่ โดยทรงเป็น
องคอ์ ุปถมั ภ์ค่าใชจ้ ่ายให้ งานศพของวันทองจึงมีลักษณะพเิ ศษมากกวา่ ประชาชนท่ัวไป ดงั ท่ีกลา่ วว่า
อย่าทุกขไ์ ปกูจะใหซ้ ่ึงเงนิ ทอง เขา้ ของแต่งศพให้เหมาะเหมง็
ทำ�ให้หลายวันคืนใหค้ รน้ื เครง อย่าไดเ้ กรงตอ้ งการสง่ิ อนั ใด
เอ็งมาเอาข้าวของทอ้ งพระคลงั กูจะสง่ั พนกั งานให้จ่ายให้
จัดแจงใหง้ ามตามแตใ่ จ จะต้องการสิง่ ไรอยา่ อำ�ปลงั
มที ัง้ โขนละครมอญรำ� มวยปลา้ํ ค่าํ ลงจงมีหนงั
ตีประโคมฆอ้ งกลองให้กอ้ งดัง ใหห้ ีบตั้งใส่ศพให้ครบครัน
รา้ นมา้ เครือ่ งประดบั สรรพเสรจ็ การเลน่ เบด็ เตล็ดทกุ สิ่งสรรพ์
ดอกไม้ไฟช่องระทาสารพนั ทำ�ให้ทนั การของเอง็ อย่างเกรงใจฯ
(ขนุ ช้างขนุ แผน เลม่ 2. 2544: 254)
พระพันวสาทรงอนุญาตให้พลายงามเบิกค่าใช้จ่ายและส่ิงของที่ใช้ในงานศพได้ตามแต่ต้องการ
ทง้ั ยงั ทรงพระกรุณาให้จัดการแสดง “โขนละครมอญรำ� มวยปลํ้าค่ําลงจงมีหนัง” และทรงให้ “มีการเลน่
เบ็ดเตล็ดทุกสิ่งสรรพ์” และให้ประดับ “ดอกไม้ไฟช่องระทา” ให้สวยงาม ตลอดจนให้บรรจุศพของ
นางวันทองไว้ใน “หีบ” อย่างชนช้ันสูง ทำ�ให้เห็นได้ว่าสมเด็จพระพันวสาให้เกียรตินางวันทองมาก
จงึ โปรดเกลา้ ฯ ใหจ้ ดั งานศพของนางวันทองอยา่ งย่งิ ใหญเ่ ทียบเท่าชนช้ันสูง
