Page 64 - ศิลปะกับสังคมไทย
P. 64
8-54 ศลิ ปะกบั สังคมไทย
2. ความเชอื่ เรือ่ งโหราศาสตร์
ความเชอื่ เรอ่ื งโหราศาสตรเ์ ปน็ ความเชอ่ื ทเี่ กย่ี วขอ้ งกบั การท�ำ นายหรอื การพยากรณส์ ง่ิ ทจี่ ะเกดิ ขน้ึ
ตอ่ ชีวิตของมนุษย์หรอื เหตุการณบ์ า้ นเมือง โดยการพยากรณต์ ามความเชอื่ เร่ืองโหราศาสตรอ์ าจพจิ ารณา
จากลางบอกเหตตุ า่ งๆ และความฝนั ซง่ึ แสดงใหเ้ หน็ ถงึ วถิ ชี วี ติ ของคนในสงั คมไทยในอดตี ไดอ้ ยา่ งชดั เจน
ดงั นี้
2.1 ความเชื่อเกี่ยวกับลางบอกเหตุ คือ ส่ิงท่ีปรากฏให้เห็นเพื่อจะบอกว่าจะมีเหตุการณ์บางอย่าง
เกิดขึ้น ซ่ึงโดยมากแล้วจะเป็นเร่ืองร้ายมากกว่าเรื่องดี ในวรรณกรรมเร่ืองพระอภัยมณีปรากฏลักษณะ
ของลางบอกเหตหุ ลายลกั ษณะ เชน่ ลางบอกเหตทุ เ่ี กดิ ขนึ้ กบั รา่ งกาย ทสี่ �ำ คญั คอื อาการเขมน่ ตา ซง่ึ ตาม
ต�ำ ราโหราศาสตรก์ ลา่ ววา่ เปน็ ลางรา้ ยทแ่ี สดงวา่ อาจจะเกดิ เหตรุ า้ ยขน้ึ กบั ญาตพิ นี่ อ้ งหรอื คนใกลช้ ดิ ดงั เชน่
เหตกุ ารณต์ อนทน่ี างสวุ รรณมาลเี กดิ อาการเขมน่ ตา ท�ำ ใหเ้ ปน็ หว่ งสนิ สมทุ ร เพราะเกรงวา่ สนิ สมทุ รจะเปน็
อันตราย ดังที่กล่าวว่า
ส่วนสุวรรณมาลศี รีสวัสดิ ์ คอยกษัตรยิ ์ทรงยศโอรสา
กำ�สรดเศร้าเช้าเย็นเขม่นตา โอ้ลูกยาขดั ขวางเป็นอยา่ งไร
หรือเสียทพั อัปราแก่ขา้ ศกึ อนาถนึกนง่ั คอยละห้อยไห้
จนพลบคํ่าซํา้ โศกสลดใจ อยูแ่ ต่ในแทน่ สถติ ปดิ ทวาร
(พระอภัยมณี. 2515: 247)
นางสวุ รรณมาลเี กดิ อาการเขมน่ ตา ซง่ึ เปน็ ลางรา้ ย ท�ำ ใหน้ างรสู้ กึ เปน็ หว่ งสนิ สมทุ รทกี่ �ำ ลงั ออกไป
ท�ำ สงคราม จนเกดิ อาการ “กำ�สรดเศรา้ ” ทงั้ “เชา้ เยน็ ” เมอื่ นกึ ถงึ สนิ สมทุ รครง้ั ใด นางกจ็ ะ “คอยละหอ้ ยไห”้
แต่เคราะห์ดีที่สินสมุทรไม่ได้รับอันตราย ทั้งยังได้พบกับอา คือ ศรีสุวรรณ และช่วยกันออกตามหา
พระอภัยมณี จะเห็นได้ว่า สุนทรภู่ใช้อาการเขม่นตาของนางสุวรรณมาลีในการสร้างอารมณ์เป็นห่วงท่ี
นางสุวรรณมาลีมีให้แก่บุตรเล้ียง คือ สินสมุทร ทำ�ให้ผู้อ่านมองเห็นถึงความรักความห่วงใยท่ีตัวละครมี
ให้แกก่ ัน
2.2 ความเช่ือเรื่องความฝัน เป็นการเห็นเร่ืองราวต่างๆ ในขณะท่ีหลับ ซึ่งอาจเป็นเร่ืองราวท่ีดี
หรือเร่ืองราวท่ีไม่ดีก็ได้ โดยตามความเช่ือของไทยจะมีการพยากรณ์เหตุการณ์ที่อาจจะเกิดกับบุคคล
หน่งึ ๆ ผ่านสิง่ ทป่ี รากฏในความฝันตามตำ�ราโหราศาสตร์ไทย เชน่ เหตกุ ารณท์ ่พี ระนางมทั รี ในร่ายยาว
มหาเวสสันดรชาดกทรงฝันร้ายในคืนก่อนวันท่ีชูชกจะมาทูลขอพระชาลีและพระกัณหาจากพระเวสสันดร
ดังทกี่ วที รงกล่าวว่า
เธอก็แผ่ไมตรีลงสู่ท่ีนิทรารมณ์บรมไสยาสน์ พระนางให้หวาดๆ จนเพลาปัจจุสมัยจึง
ม่อยผ็อยหลับสนิท เสวยพระสุบินนิมิตรผิดประหลาดลามากธรรม ว่า เอโก ปุริโส ยังมีบุรุษผู้หนึ่ง
นั้นเติบโต ดำ�ลํ่าสันเห็นพิลึก ผิวกายดำ�เป็นหมอกหมึกมืดดังมหาเมฆ ดูน่ีโกกเกกเก่งฉกาจ...มี
หัตถ์เบ้ืองขวานั้นถือดาบ คมเขียวเป็นมันปลาบละเล่ือมแสง แกว่งกวัดฉวัดเฉวียนว่ิงวู่จู่เข้ามาถึง
