Page 35 - ความรู้ทางสังคมศาสตร์และเทคโนโลยี สำหรับนักนิเทศศาสตร์
P. 35
แนวคิดเกีย่ วกบั ระบบสงั คมและสงั คมโลก 1-25
เรื่องที่ 1.2.1
วิวัฒนาการของสังคมโลก
สังคมมนุษย์มีวิวัฒนาการมาหลายพันปี นักสังคมวิทยาและมานุษยวิทยาได้พยายามสืบค้น
วิวัฒนาการของมนษุ ย์ตง้ั แต่อดีตจนถงึ ปัจจบุ ัน มีการแบง่ ววิ ฒั นาการของสงั คมเป็นยคุ ตา่ งๆ หลากหลาย
ยุค บ้างก็อาศัยเครื่องมือเครื่องไม้ หรือเทคโนโลยีเป็นเกณฑ์ในการแบ่งยุคสังคม บ้างก็อาศัยพัฒนาการ
ของวถิ กี ารดำ� รงชวี ติ ของมนษุ ยเ์ ปน็ เกณฑใ์ นการแบง่ ยคุ สงั คม ในเรอ่ื งท่ี 1.2.1 นจ้ี ะมสี องแนวคดิ ในการแบง่
ยุคสังคม โดยแนวคิดแรกเป็นการแบ่งสังคมโลกออกเป็น 4 ยุคโดยอาศัยท้ังเทคโนโลยีและวิถีการด�ำรง
ชวี ติ เปน็ แนวทางในการแบง่ ยคุ สมยั และแนวคดิ ทสี่ องเปน็ การแบง่ สงั คมเปน็ ชว่ งคลนื่ สามชว่ งตามหนงั สอื
คลื่นลกู ท่สี าม ของอลั วนิ ทอฟเลอร์ ดงั น้ี
สังคมมีความเปน็ พลวตั รจงึ มกี ารเปลยี่ นแปลงอยู่เสมอเพยี งแตจ่ ะชา้ หรือเร็ว ซึ่งการเปล่ียนแปลง
หรือวิวัฒนาการของสังคมโลกจะมีข้ันตอนแตกต่างกันไป ส่วนใหญ่จะขึ้นอยู่กับเทคโนโลยีของสังคมใน
แต่ละยุคสมยั วิวฒั นาการของสงั คมโลกสามารถแบ่งเป็นยุคตา่ งๆ ดังน้ี
1. ยุคโบราณ ซึ่งเป็นสังคมล่าสัตว์และเก็บของป่า (Hunting-gathering society) เป็นสังคม
ระยะแรกทม่ี นษุ ยด์ ำ� รงอยแู่ บบเพอ่ื ความอยรู่ อด อาศยั การลา่ สตั วแ์ ละเกบ็ ของปา่ เพอื่ ดำ� รงชพี มกี ารแบง่ งาน
กนั ท�ำ เชน่ ผู้ชายลา่ สัตว์ ผู้หญิงดูแลลกู เปน็ ตน้ มีการใชเ้ ทคโนโลยใี นระดับตำ่� เครื่องมอื เคร่อื งไมส้ ำ� หรับ
การดำ� รงชพี เปน็ แบบเรยี บงา่ ยไมม่ คี วามซบั ซอ้ น ในยคุ นบ้ี างตำ� ราอาจแบง่ ออกเปน็ ยคุ หนิ และยคุ โลหะตาม
ลกั ษณะของเคร่อื งมอื ท่ีชว่ ยในการดำ� รงชีพ
2. ยุคสังคมเกษตร หรือสังคมกสิกรรม (Agricultural society) เป็นสังคมที่พัฒนาการขึ้นมา
จากสงั คมยคุ โบราณทม่ี นษุ ยเ์ รมิ่ ผลติ อาหารเองได้ มกี ารรวมตวั กนั ตงั้ ถน่ิ ฐานถาวรตามเขตพน้ื ทท่ี ส่ี ามารถ
เพาะปลูกและเลย้ี งสตั วไ์ ด้ เชน่ ลุ่มแมน่ �้ำ มีการใช้เทคโนโลยที ซ่ี บั ซ้อนขึน้ กวา่ สงั คมยุคโบราณ เชน่ จอบ
เสียบ คันไถ เป็นต้น สังคมลักษณะน้ียังคงปรากฏอยู่ในเขตพ้ืนที่ชนบทบางแห่งทั่วโลก การผลิตอาหาร
เชน่ ปลกู พืช เลยี้ งสตั ว์ ในชว่ งแรกของสังคมเกษตรเป็นไปเพื่อการดำ� รงชีพในสังคมเท่านั้น ในเวลาตอ่ มา
ววิ ฒั นาการของเทคโนโลยที �ำใหส้ งั คมเกษตรกรรมเรมิ่ ใชเ้ ครอื่ งจกั รทซี่ บั ซอ้ นเขา้ มาเพม่ิ ผลผลติ และนำ� ไป
สู่การคา้ ผลผลิตทางการเกษตรนั่นคอื การกา้ วเข้าสสู่ งั คมยุคตอ่ มาคือสงั คมอตุ สาหกรรม
3. ยุคสังคมอุตสาหกรรม (Industrial society) การเปลี่ยนแปลงจากสังคมเกษตรกรรมสสู่ งั คม
อุตสาหกรรมซ่ึงเป็นสังคมท่ีซับซ้อนมากกว่า เร่ิมตั้งแต่ศตวรรษท่ี 19 มีการประดิษฐ์คิดค้นเทคโนโลยี
เครอื่ งจกั รและอปุ กรณท์ ซี่ บั ซอ้ นและใชป้ ระโยชนใ์ นการผลติ อาหารและเครอ่ื งอปุ โภคบรโิ ภคตา่ งๆ ไดม้ าก
ข้ึนท้ังในด้านปริมาณและคุณภาพ สังคมในยุคอุตสาหกรรมพัฒนาขึ้นในระยะแรกตามเมืองใหญ่ๆ ใน
ประเทศเขตยโุ รป อเมรกิ าเหนอื และบางสว่ นของเอเชยี ผลผลติ ทเี่ กดิ ขน้ึ ไมไ่ ดม้ ไี วเ้ พอ่ื การดำ� รงชพี ในสงั คม
ตนเองเท่านั้น เน่ืองจากเทคโนโลยีในยุคอุตสาหกรรมสามารถสร้างผลผลิตจ�ำนวนมากจนเหลือเพียงพอ
ส�ำหรับการส่งออกไปยังสังคมอ่ืนๆ ส่งผลให้เกิดการแลกเปลี่ยนและพัฒนาระบบเศรษฐกิจและการค้าท่ี
