Page 34 - ความรู้ทางสังคมศาสตร์และเทคโนโลยี สำหรับนักนิเทศศาสตร์
P. 34
13-24 ความรทู้ างสังคมศาสตรแ์ ละเทคโนโลยสี ำ� หรบั นกั นิเทศศาสตร์
2) กระแสวัฒนธรรมเสมือนจริง (Virtual culture) เกิดเปน็ เครอื ขา่ ยสังคมอันนำ� มาสู่การไหล
เวยี นและความหลากหลายทางวัฒนธรรม อย่างไรกด็ ีผลในเชิงลบทเ่ี กิดขึน้ กค็ ือพฤตกิ รรมเสยี่ งโดยเฉพาะ
กลมุ่ วยั รนุ่ เชน่ ความสมั พนั ธก์ บั คนรอบขา้ งชา้ ลง ความกา้ วรา้ ว ปญั หาอาชญากรรม การตดิ เกม เปน็ ตน้
3) กระแสวัฒนธรรมท่ีตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วทันควัน (Reflexive
culture) ซึ่งเป็นกระแสทนี่ ำ� มาสชู่ ีวิตที่เรง่ รบี เพ่อื ตอบสนองสงิ่ รอบขา้ งอยา่ งฉับพลนั
4) กระแสวัฒนธรรมตามจริต/ตามใจฉัน (“Me” culture) เปน็ กระแสทส่ี ะทอ้ นถงึ สภาวะทอี่ าจ
น�ำไปสู่ความล่มสลายทางจิตวิญญาณอันเกิดจากการแข่งขันในระบบทุนนิยม บริโภคนิยม ปรากฏการณ์
ทเ่ี กดิ ขน้ึ เหน็ ไดจ้ าก การแสวงหาความสขุ โดยมงุ่ ความตอ้ งการชว่ั ขณะมากกวา่ มงุ่ สสู่ งั คมองคร์ วมทด่ี กี วา่
ในอนาคต อาทิ กลุ่มทมี่ คี วามหลงใหลในรปู แบบการด�ำเนนิ ชวี ิต มองว่าชีวติ เปน็ เรื่องสวยงามสนุกสนาน
กลุม่ ที่หลงใหลในฐานะทางสงั คมท่มี กั ให้ความสำ� คญั กับเงินตรา ชอ่ื เสียง
5) กระแสวัฒนธรรมร�ำลึก (Culture reminiscence) เป็นกระแสทส่ี ะท้อนถงึ การหวนร�ำลึกถึง
มรดกทางวัฒนธรรมเพื่อคงจุดยืนและรักษาอัตลักษณ์ของตนเองไว้ เนื่องจากในยุคใหม่มนุษย์ต้องเผชิญ
กับความเปลย่ี นแปลงอย่างรวดเรว็ จนยากทีจ่ ะคาดคะเน
6) กระแสวัฒนธรรมธรรมาภิบาล (Governance culture) เปน็ กระแสทส่ี ะทอ้ นถงึ ความจำ� เปน็
ที่สังคมมนุษย์ทั่วโลกจะต้องปรับตัวไปสู่สังคมแห่งธรรมาภิบาล ท่ีมีความโปร่งใส มีความห่วงใย มีความ
เป็นธรรม และมีการแบ่งปนั ซึง่ กันและกนั
โดยสรุปแล้ว โลกาภิวัตน์เป็นตัวเช่ือมโยงให้ปฏิสัมพันธ์ระหว่างวัฒนธรรมเกิดขึ้นได้โดยสะดวก
และเป็นไปตามคุณลักษณะของโลกาภิวัตน์คือไร้พรมแดน ทุกท่ี ทุกเวลา ผลกระทบของโลกาภิวัตน์เชิง
วฒั นธรรมกอ่ ใหเ้ กดิ ปรากฏการณท์ น่ี า่ สนใจคอื การเกดิ วฒั นธรรมโลกซง่ึ หมายถงึ ลกั ษณะความหลากหลาย
ทางวฒั นธรรมของแตล่ ะทอ้ งถนิ่ จะถกู แทนทดี่ ว้ ยวฒั นธรรมโลกทเี่ ปน็ หนง่ึ เดยี ว นกั ทฤษฎสี ายจกั รวรรดนิ ยิ ม
ส่ือและวัฒนธรรมมีมมุ มองในเชิงลบวา่ จะกอ่ ใหเ้ กิด “การครอบง�ำทางวฒั นธรรม” แตใ่ นอีกมุมมองหนงึ่ มี
การมองศักยภาพของทอ้ งถิน่ วา่ จะมกี ารปรบั ตัวต่อรองโดยการผสมผสานทางวฒั นธรรม อยา่ งไรก็ดไี มว่ า่
จะเป็นการมองเชิงบวกหรือเชิงลบต่อผลกระทบของโลกาภิวัตน์ที่มีต่อวัฒนธรรม สิ่งที่เกิดข้ึนในยุคแห่ง
เทคโนโลยีท่ีเชื่อมโยงผู้คนท่ีอยู่คนละมุมโลกให้เข้ามาใกล้ชิดกันก็คือ การที่วัฒนธรรมได้รับอิทธิพลจาก
ความเจรญิ ของยคุ สมยั นี้ กอ่ ใหเ้ กดิ กระแสวฒั นธรรมใหมๆ่ เชน่ กระแสวฒั นธรรมสากล กระแสวฒั นธรรม
เสมือนจรงิ กระแสวฒั นธรรมร�ำลกึ เป็นตน้ และการไหลเวียนของกระแสวฒั นธรรมใหมๆ่ นเ้ี ป็นไปอย่าง
รวดเรว็ และไรพ้ รมแดน
กิจกรรม 13.1.3
1. จงอธิบายลักษณะของโลกาภวิ ัตน์
2. จงอธิบายแนวคดิ การผสมผสานข้ามสายพันธท์ างวฒั นธรรม
