Page 29 - ความรู้ทางสังคมศาสตร์และเทคโนโลยี สำหรับนักนิเทศศาสตร์
P. 29
ความรดู้ า้ นวัฒนธรรมและศาสนา 13-19
4. ทำ� หนา้ ทวี่ จิ ารณห์ รอื วฒั นธรรมการวจิ ารณ์ คอื ทำ� ความเขา้ ใจและวพิ ากษส์ งิ่ เดมิ ของสงั คมและ
ท�ำความเขา้ ใจหาความหมายของสิง่ ใหม่
โดยสรุปแล้ว การแบ่งประเภทของวัฒนธรรมมีหลายลักษณะตามแนวคิดและวัตถุประสงค์ของ
การน�ำไปใช้ กล่าวคือ การแบ่งประเภทตามคุณลักษณะของวัฒนธรรม การแบ่งประเภทตามระดับของ
สังคม การแบ่งประเภทตามชนช้ันทางสังคม การแบ่งประเภทตามพฤติกรรมการใช้วัฒนธรรม การแบ่ง
ประเภทตามเนอื้ หาของวฒั นธรรม และการแบ่งประเภทตามยุคสมยั ของวฒั นธรรม
หน้าที่ของวัฒนธรรมนั้นมีหลายประการท้ังในระดับบุคคลและระดับสังคม เช่น ท�ำหน้าท่ีเป็นตัว
ก�ำหนดบทบาทความสัมพันธ์หรือพฤติกรรมของมนุษย์ ท�ำหน้าที่เป็นตัวก�ำหนดรูปแบบของสถาบัน ท�ำ
หน้าที่เป็นเครื่องหมายหรือสัญลักษณ์ที่แสดงว่าสังคมหน่ึงแตกต่างไปจากอีกสังคมหนึ่ง ท�ำหน้าที่เป็นส่ิง
ยึดเหน่ยี วการดำ� รงอยขู่ องสังคม ท�ำหน้าทีค่ วบคุมสังคม และทำ� หนา้ ที่สรา้ งความเป็นอันหนง่ึ อนั เดียวกัน
ในสังคม
กิจกรรม 13.1.2
1. จงอธบิ ายการแบ่งประเภทของวฒั นธรรมตามคณุ ลกั ษณะของวัฒนธรรม
2. จงอธบิ ายหนา้ ท่ขี องวัฒนธรรม
แนวตอบกิจกรรม 13.1.2
1. การแบ่งประเภทตามคณุ ลกั ษณะของวฒั นธรรม แบง่ วัฒนธรรมออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ
1) วัฒนธรรมทางวัตถุ (material culture) หรือวัฒนธรรมท่ีสัมผัสได้/รปู ธรรม (tangible
culture) ได้แก่ ส่ิงท่ีมนุษย์ประดิษฐ์ขึ้นเป็นส่ิงที่จับต้องได้ ซึ่งองค์การยูเนสโกได้แบ่งย่อยออกเป็น 3
ลกั ษณะ คอื วตั ถทุ เี่ คลอื่ นยา้ ยได้ (เชน่ ภาพวาด สง่ิ ของเครอ่ื งใช)้ วตั ถทุ เี่ คลอ่ื นยา้ ยไมไ่ ด้ (เชน่ อนสุ าวรยี ์
แหลง่ โบราณคด)ี วตั ถใุ ตน้ �้ำ (เชน่ ซากปรกั หกั พังของเรือทีจ่ ม เมืองและสิง่ ของทีจ่ มใตน้ ำ�้ )
2) วฒั นธรรมทไี่ มใ่ ชว่ ตั ถุ (non-material culture) หรอื วฒั นธรรมทส่ี มั ผสั ไมไ่ ด/้ นามธรรม
(intangible culture) แยกออกได้ 2 สว่ นคอื วธิ คี ดิ และแบบแผนพฤตกิ รรม วธิ คี ดิ มสี ว่ นทสี่ ำ� คญั คอื ความ
เชอื่ และคา่ นยิ ม สว่ นแบบแผนพฤตกิ รรม เปน็ การจดั ระเบยี บสงั คม ทำ� ใหส้ มาชกิ ของสงั คมรจู้ กั การปฏบิ ตั ิ
ตนในสถานการณ์ต่างๆ องคป์ ระกอบท่สี ำ� คญั ได้แก่ บรรทดั ฐานหรือปทสั ถานและสถานภาพ
2. วัฒนธรรมท�ำหน้าท่ีหลายประการ ทั้งในระดับบุคคลในฐานะสมาชิกของสังคมและในระดับ
สงั คม เชน่ ทำ� หนา้ ทเ่ี ปน็ ตวั กำ� หนดบทบาทความสมั พนั ธห์ รอื พฤตกิ รรมของมนษุ ย์ ทำ� หนา้ ทเี่ ปน็ ตวั กำ� หนด
รปู แบบของสถาบนั ทำ� หนา้ ทเี่ ปน็ เครอ่ื งหมายหรอื สญั ลกั ษณท์ แี่ สดงวา่ สงั คมหนง่ึ แตกตา่ งไปจากอกี สงั คม
หนึ่ง ทำ� หนา้ ท่คี วบคุมสังคม ทำ� หนา้ ท่สี ร้างความเปน็ อันหนงึ่ อนั เดยี วกันในสงั คม และท�ำหนา้ ท่เี ปน็ สิ่งยึด
เหนี่ยวการด�ำรงอยขู่ องสังคม
