Page 27 - ความรู้ทางสังคมศาสตร์และเทคโนโลยี สำหรับนักนิเทศศาสตร์
P. 27
ความร้ดู ้านวัฒนธรรมและศาสนา 13-17
4) วัฒนธรรมประเภทสหธรรม เปน็ วัฒนธรรมทางสังคม เกยี่ วกบั พิธกี รรม ประเพณี วธิ ี
การปฏบิ ัตติ ่างๆ คณุ ธรรม จรรยามารยาท ทีม่ ไี ว้สาํ หรบั การอยูร่ ว่ มกับบคุ คลอ่นื อย่างผาสุก เช่น สังคห-
วัตถุ 4 พรหมวิหาร 4 ฆราวาสธรรม 4 มารยาทชาวพุทธ เปน็ ตน้
1.6 การแบ่งประเภทตามยุคสมัยทางประวัติศาสตร์ เปน็ การแบง่ ทย่ี ดึ ถอื ตามเกณฑก์ ารแบง่ ยคุ
สมัยทางประวตั ศิ าสตร์ นกั ประวตั ศิ าสตร์จะใช้เส้นแบ่งโดยอาศยั การบนั ทกึ ด้วยลายลกั ษณ์อักษรเปน็ หลกั
ซงึ่ แบ่งออกได้ 2 ยคุ คอื ยคุ กอ่ นประวตั ิศาสตร์ สมัยท่มี นุษยย์ งั ไม่มีตวั อักษรใช้ และยุคประวตั ิศาสตร์ ที่
มนุษย์เริ่มประดิษฐ์อักษรใช้ในการติดต่อสื่อสาร ดังน้ันยุคของวัฒนธรรมตามยุคสมัยทางประวัติศาสตร์จึง
แบ่งออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ คอื วฒั นธรรมยุคก่อนประวัติศาสตร์ และวฒั นธรรมยคุ ประวตั ิศาสตร์
1) วัฒนธรรมยุคก่อนประวัติศาสตร์ เป็นเรื่องราวเหตุการณ์สมัยท่ีมนุษย์ยังไม่มีตัวอักษร
ใช้ ประกอบด้วย ยุคหนิ (หินเก่า หนิ กลาง หินใหม)่ และยุคโลหะ (ยคุ ทองแดง ยุคส�ำริด ยคุ เหล็ก) การ
ศกึ ษาจะศึกษาจากหลกั ฐาน โบราณสถาน เชน่ แหลง่ ทอี่ ยู่อาศัยตามถำ้� เพงิ ผา โบราณวตั ถุ เชน่ เครอื่ ง
มือหิน เคร่อื งประดบั โบราณศิลปกรรม เชน่ ภาพเขยี นสี ภาพจ�ำหลักซึ่งล้วนท�ำข้ึนบนผนงั ถ�้ำหรือเพิงผา
2) วัฒนธรรมยุคประวัติศาสตร์ เปน็ วฒั นธรรมทเ่ี กดิ ขน้ึ นบั ตง้ั แตย่ คุ ทมี่ นษุ ยม์ กี ารประดษิ ฐ์
ตัวอักษรข้ึนใช้มักพบตามผนังถ้�ำ แผ่นดินเหนียว แผ่นโลหะ ส�ำหรับประเทศไทยยึดตามประวัติศาสตร์
เอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใตท้ ี่ถอื วา่ ประมาณ พ.ศ. 800 เปน็ ช่วงเร่ิมยุคประวัตศิ าสตร์
นอกเหนือจากการแบง่ ประเภทของวัฒนธรรมตามท่ีไดก้ ลา่ วมาแลว้ ยังมกี ารแบง่ ในรูปแบบอ่ืนๆ
อีกมากมาย เช่น นักวิชาการบางกลุ่มมีแนวคิดตามแนวทางของอาร์โนลด์ (Arnold อ้างถึงในกาญจนา
แก้วเทพ, 2549: 92) ซ่ึงแบ่งประเภทของวัฒนธรรมเป็น 3 ระดับ วัฒนธรรมช้ันสูง (วัฒนธรรมของเจ้า
นายขุนนางชนั้ สูง) วัฒนธรรมชน้ั กลาง (เปน็ ของพวกชนชนั้ กลางท่ีมกี ารศึกษาด)ี และวัฒนธรรมช้ันลา่ ง
(เป็นของประชาชนช้ันล่าง/ชนช้ันแรงงานของอังกฤษ) แนวคิดของอาร์โนลด์นั้นมีข้อน่าสนใจเก่ียวกับ
วัฒนธรรมของชนช้ันล่างที่ในระยะต่อมาเรียกกันในชื่อว่า “วัฒนธรรมประชานิยม” (popular culture)
เป็นรูปแบบวัฒนธรรมประเภทหนึ่งท่ีส�ำนักวัฒนธรรมให้ความสนใจศึกษากันเป็นจ�ำนวนมาก วัฒนธรรม
ประชานยิ มนน้ั มคี วามหมายถงึ วฒั นธรรมทเ่ี ปน็ ทช่ี น่ื ชอบของคนหมมู่ ากและมลี กั ษณะของการรว่ มสมยั ใน
ชว่ งเวลาหนึ่ง (สมสขุ หินวิมาน, 2557: 6-46) เชน่ การแตง่ คอสเพลย์ (cosplay เปน็ การแต่งกายเลยี น
แบบตัวละครจากเกมหรือการ์ตูนญ่ีปุ่น) ดนตรีป๊อป อาหารฟาสต์ฟู้ด การเล่นโยคะ และที่ก�ำลังเป็น
วฒั นธรรมของคนยคุ ดจิ ทิ ลั คอื กจิ กรรมเซลฟ่ี (Selfie เปน็ การถา่ ยรปู ตวั เองดว้ ยโทรศพั ทม์ อื ถอื แลว้ สง่ ผา่ น
เครอื ขา่ ยสังคมออนไลน)์ เป็นตน้
การแบ่งประเภทของวัฒนธรรมจึงมีหลายลักษณะตามแนวคิดและวัตถุประสงค์ของการน�ำไปใช้
อย่างไรก็ดีในปัจจุบันจะนิยมการแบ่งประเภทของวัฒนธรรมตามแบบแรกคือการแบ่งประเภทตาม
คณุ ลักษณะ (วฒั นธรรมทางวัตถแุ ละวฒั นธรรมที่ไมใ่ ชว่ ตั ถุ)
2. หน้าท่ีของวัฒนธรรม
วัฒนธรรมในฐานะส่วนส�ำคัญของสังคม เมื่อมองตามหน้าท่ีแล้ววัฒนธรรมได้ท�ำหน้าท่ีหลาย
ประการ ทงั้ ในระดับบุคคลในฐานะสมาชิกของสงั คมและในระดับสังคม ดังนี้
