Page 26 - ความรู้ทางสังคมศาสตร์และเทคโนโลยี สำหรับนักนิเทศศาสตร์
P. 26
13-16 ความรู้ทางสังคมศาสตรแ์ ละเทคโนโลยสี ำ� หรบั นกั นเิ ทศศาสตร์
2) วัฒนธรรมย่อยหรือวัฒนธรรมรอง เมื่อพิจารณาจากพฤติกรรมของบุคคลโดยส่วนตัว
จะพบว่า นอกจากจะมีส่วนรวมและรับวัฒนธรรมหลักในฐานะของสมาชิกสังคมส่วนใหญ่แล้ว บุคคลยังมี
วัฒนธรรมเฉพาะกลุ่มที่เรียกว่า วัฒนธรรมย่อย ท่ีเป็นเอกลักษณ์เฉพาะกลุ่มของตน วัฒนธรรมย่อยแบ่ง
ออกเป็น 5 ลกั ษณะ คือ ลกั ษณะแรก วัฒนธรรมย่อยทางเชื้อชาติ (Ethnic sub-culture) ในสังคมหนง่ึ ๆ
มกั จะประกอบด้วยผูค้ นหลากหลายเชอ้ื ชาติ โดยเฉพาะในสังคมยุคใหม่ที่มีการเคลอ่ื นย้ายทางเชอื้ ชาติอยู่
เสมอ เช่น สังคมไทยประกอบด้วยชาวมสุ ลิม ชาวเขา ชาวอนิ เดยี ชาวจนี เปน็ ต้น ซงึ่ แม้จะมีวฒั นธรรม
หลักตามแบบสงั คมไทยหากผู้คนแต่ละเชอื้ ชาติก็ยังคงมวี ฒั นธรรมย่อยทย่ี ดึ ถือเปน็ แนวทางปฏิบตั ิ ดังน้ัน
จงึ เปน็ สง่ิ ปกตทิ ยี่ งั คงมปี ระเพณกี ารไหวบ้ รรพบรุ ษุ ของชาวไทยเชอื้ สายจนี การถอื ศลี อดของชาวมสุ ลมิ ใน
สงั คมไทย ลกั ษณะทสี่ องคอื วัฒนธรรมย่อยตามอายุ (Age sub-culture) คนแตล่ ะวยั ยอ่ มจะมวี ถิ แี นวทาง
ปฏบิ ตั ทิ แี่ ตกตา่ งกนั ออกไป เชน่ การใชภ้ าษา การแตง่ กาย การกฬี า เปน็ ตน้ ลกั ษณะทส่ี ามคอื วฒั นธรรม
ย่อยตามท้องถ่ิน (Regional sub-culture) ผู้คนท่ีอาศัยในแต่ละภาคนั้นย่อมมีวิถีชีวิตความเป็นอยู่ที่
แตกตา่ งกนั ออกไป เชน่ ในขณะทภ่ี าคเหนอื มภี าษาถนิ่ อนั เปน็ เอกลกั ษณข์ องตนเอง ภาคอนื่ ๆ กม็ ภี าษาถนิ่
เชน่ เดยี วกนั หรอื ในภาคใตม้ กี ารแสดงมโนราหภ์ าคอสิ านมกี ารแสดงเซง้ิ เปน็ ตน้ ลกั ษณะทส่ี ค่ี อื วฒั นธรรม
ย่อยตามอาชีพ (Occupational sub-culture) อาชพี แตล่ ะอาชพี จะมวี ฒั นธรรมแบบแผนในการดำ� เนนิ ชวี ติ
ทแ่ี ตกตา่ งกนั ออกไป เชน่ อาชพี ผใู้ ชแ้ รงงาน ชาวประมง ผพู้ พิ ากษา ครู หมอ สอื่ มวลชน เปน็ ตน้ ลกั ษณะ
ท่ีห้าคอื วัฒนธรรมย่อยตามเพศ (Sex sub-culture) แต่ละสังคมจะมีการกำ� หนดบทบาททางเพศไวแ้ ล้ว
เช่น ในบางสังคมจะมีการสืบทอดมรดกทางฝ่ายหญิง ผู้ชายจะต้องมีความเข้มแข็งเป็นหัวหน้าครอบครัว
เป็นตน้
1.5 การแบ่งประเภทตามเนื้อหาของวัฒนธรรม นักสงั คมวิทยาและมานษุ ยวิทยาบางท่านไดใ้ ช้
เนื้อหาของวัฒนธรรมในการแบ่งประเภท โดยมีการแบ่งออกเป็นประเภทอย่างหลากหลายเช่น แบ่งออก
เป็น 7 ประเภท คือ ภาษา ศาสนาและอดุ มการณ์ ระบบเศรษฐกิจ จรยิ ธรรม ค่านิยม อ�ำนาจ ศิลปะและ
สนุ ทรยี ะศาสตร์ (สมศกั ดิ์ ศรสี นั ติสขุ , 2551: 22) ส�ำหรบั ประเทศไทยในระยะแรกไดแ้ บ่งประเภทเนอ้ื หา
วัฒนธรรมตามพระราชบัญญัติวัฒนธรรมแห่งชาติ พ.ศ. 2485 โดยแบ่งเป็น 4 ประเภท คือ วัฒนธรรม
ประเภทคตธิ รรม วฒั นธรรมประเภทวตั ถธุ รรม วฒั นธรรมประเภทเนตธิ รรม และวฒั นธรรมประเภทสหธรรม
(อนุกรรมการฯศาสนาและวฒั นธรรม กระทรวงศึกษาธกิ าร, 2538: 59) ดังน้ี
1) วัฒนธรรมประเภทคติธรรม เป็นวัฒนธรรมท่ีเก่ียวกับแบบแผนแนวทางในการดําเนิน
ชวี ติ สว่ นมากเปน็ เร่ืองเก่ยี วกบั ศีลธรรม จริยธรรม ค่านยิ ม เช่น ความกตญั ญกู ตเวที ความเมตตากรุณา
ความขยันหมัน่ เพยี ร เป็นต้น สว่ นใหญ่เป็นเร่อื งของจติ ใจซ่งึ มที ี่มาจากหลักคดิ ทางศาสนา
2) วัฒนธรรมประเภทวัตถุธรรม เป็นวัฒนธรรมท่ีเกีย่ วกบั ส่งิ ประดษิ ฐ์ต่างๆ สามารถมอง
เห็นได้ สัมผัสได้ เช่น สถาปัตยกรรม บ้านเรือน เครื่องมือ เครื่องใช้ต่างๆ เครื่องนุ่งห่ม ยารักษาโรค
ศลิ ปกรรม เป็นตน้
3) วัฒนธรรมประเภทเนติธรรม เปน็ วฒั นธรรมทเี่ กี่ยวกับระเบยี บแบบแผน กฎขอ้ บังคบั
ท่ยี อมรับและปฏิบัติสบื ต่อกนั มายาวนาน เช่น กฎหมาย จารตี ประเพณี ระเบยี บวินัย เป็นตน้
