Page 23 - ประสบการณ์วิชาชีพภาษาอังกฤษ
P. 23
การพัฒนาภาวะผู้นำ� 15-11
คิดเห็นหรือข้อทักท้วงใดๆ ทั้งสิ้น บุคลิกภาพท ำ�นองนี้ขัดกับอุดมการณ์ข องประชาธิปไตย ซึ่งถือว่าคนเราจะต้องให้
เกียรติแก่กันและก ัน และจ ะต ้องร ับฟ ังความค ิดเห็นข องก ันและกัน2
โดยเหตุนี้ พฤติกรรมของสังคมไทยที่ได้รับอิทธิพลจากครอบครัวในสมัยดั้งเดิมประกอบกับระบบการ
ปกครองในสมัยก ่อนน ั้น ได้มีส่วนกำ�หนดท ่าทีอ ุปนิสัยใจคอ และท ัศนคติของป ระชาชนอ ย่างม าก โดยเฉพาะอย่างยิ่ง
ในส่วนที่ขัดกับการเกื้อกูลและสนับสนุนการพัฒนาประเทศในจังหวะที่ต้องทะยานขึ้นในด้านเศรษฐกิจ (take-off
period) ความขาดความคิดริเริ่ม ขาดความกระตือรือร้นมุ่งแต่ให้ผู้มีอาวุโส ผู้มีอำ�นาจ หรือผู้ใหญ่คิดและสั่งให้
ดำ�เนินการเพื่อความดำ�รงอยู่ของชาวบ้าน สมเด็จกรมพระยาดำ�รงราชานุภาพ องค์ปฐมเสนาบดีกระทรวงมหาดไทย
ได้ทรงศึกษารวบรวมประสบการณ์จากงานปกครองที่พระองค์ได้ทรงพยายามนำ�การเปลี่ยนแปลงทางสังคมมาให้
ประชาชน โดยทรงพยายามหามาตรการเพื่อฝึกให้ประชาชนเริ่มรู้จักใช้ความคิดริเริ่มทดลองการที่จะให้ประชาชน
มีส่วนในการปกครอง เช่น การจัดตั้งกำ�นันผู้ใหญ่บ้าน แต่ก็ยังไม่ประสบผลสำ�เร็จเท่าที่ทรงคาดหมายไว้เพราะ
ชาวช นบทส ่วนใหญย่ ังม คี วามร ู้สึกย ึดม ั่นในป ระเพณกี ารป กครองแ ตด่ ั้งเดิม การจ ะน ำ�การเปลี่ยนแปลงใหแ้ กป่ ระชาชน
โดยฉับพ ลันนั้นเป็นไปได้ยาก และได้หวังคาดการณ์ไว้เพราะ “...เมื่อให้น ายอำ�เภอเรียกกำ�นัน ผู้ใหญ่บ้านมาป ระชุม
ทุกครั้งและให้ไต่ถามว่าจะต้องการสะพาน ถนน ตรงไหน และมีอะไรบ้างที่จะต้องการคำ�ตอบโดยมากก็มีแต่ว่า
“ขอรับ แล้วแต่ใต้เท้าจะเห็นควร” เท่านั้น ประชาธิปไตยจึงคงเป็นไปได้เพียงเลือกกำ�นันผู้ใหญ่บ้านได้เอง
(เท่านั้น)...”3
เมื่อเราได้พิจารณาถ ึงส ังคม และค รอบครัวซ ึ่งมีอ ิทธิพลในการสร้างป ัญหาบางป ระการให้แ ก่คุณภาพของค น
ในการพัฒนาประเทศ คราวน ี้เราลองพิจารณาดูว ่า ศาสนา โดยเฉพาะอย่างย ิ่งประชาชนส่วนใหญ่เรานับถือพระพุทธ
ศาสนา และพระพุทธศาสนาม ีส ่วนสำ�คัญยิ่งที่เป็นเครื่องก ำ�หนดอุปนิสัยใจคอแบบค วามป ระพฤติ ทัศนคติ ตลอดจ น
วิถีการดำ�รงชีวิต และแม้การกำ�หนดรูปและวิธีดำ�เนินการปกครอง นักวิชาการสมัยใหม่ซึ่งได้รับอิทธิพลจากการฝึก
อบรมจากต่างประเทศมักจะพิจารณาว่าศาสนาของเราอาจจะมีส่วนทำ�ให้การพัฒนาของเราต้องล่าช้าลงไป ผู้เขียนจึง
ใคร่ขอน ำ�คำ�อภิปรายของท่านผ ู้ร ู้ในว งการศ าสนาอ ย่างด ีมาป ระกอบก ารพิจารณาศ ึกษาไว้ ณ ที่น ี้ด้วย4
“...เนื่องจากค นไทยถ ือหลักพระพุทธศาสนาเป็นป รัชญาช ีวิต ฉะนั้นค ำ�สอนท างพ ระพุทธศ าสนาจ ึงมีอ ิทธิพล
เหนือช ีวิตจิตใจข องคนไทยเป็นส ่วนรวมอ ยู่บ้าง ดังตัวอย่างต่อไปน ี้
1. คำ�สอนท างพ ระพุทธศ าสนาย ํ้าในเรื่องเมตตาก รุณาต ่อค นแ ละส ัตวท์ ำ�ใหช้ าวไทยเป็นค นใจบุญ มไีมตรีจิต
มิตรภาพต่อคนแปลกหน้า และคนต่างชาติต่างภาษา ต่างศาสนา ความขัดแย้งอย่างรุนแรงระหว่างคนไทยกับ
คนต่างชาติ ไม่ว่าด้านการเมือง เศรษฐกิจ ศาสนาหรือสังคมนับว่ามีน้อยมากเมื่อเปรียบเทียบกับชาติอื่นๆ คนไทย
ทั่วไปช อบอ ยู่อ ย่างส งบสุขแ ละช อบส ันติวิธีในก ารแก้ปัญหาต ่างๆ
2. คำ�สอนทางพระพุทธศาสนาที่ยํ้าในเรื่องการบริจาคทาน ทำ�ให้คนไทยมีนิสัยเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ ชอบให้
ชอบทำ�บุญ คนไทยส่วนมากรู้สึกยุ่งยากไม่สบายใจที่จะปฏิเสธ แต่เต็มใจเสมอที่จะรับ คนไทยนิยมการให้เปล่าๆ
รับเปล่าๆ โดยไม่คิดหยุมหยิมแบบการค้า คนไทยทั่วไปจะไม่ยอมให้คนแปลกหน้าอดอยาก แม้ว่าบางทีตนเอง
จะอ ดก ็ย อม
3. คำ�สอนทางพระพุทธศ าสนาที่ยํ้าในเรื่องก ตัญญูกตเวที ทำ�ให้คนไทยเคารพร ักนับถือพ ่อแม่ ปู่ย่า ตายาย
ผู้หลักผู้ใหญ่ ทำ�ให้สายสัมพันธ์ของครอบครัว (family tie) มั่นคงกระชับแน่น ลูกหลานจะรู้สึกอบอุ่นใจเมื่อมี
ปู่ย่าตายายอยู่ด้วย ปู่ย่าตายายก็เต็มใจที่จะอยู่กับลูกๆ หลานๆ และลูกๆ หลานๆ ที่เติบโตขึ้นมาด้วยนํ้ามือของ
ปู่ย่า ตาย าย ยากที่จะเป็นเด็กอ ันธพาลเกเร
