Page 41 - ประสบการณ์วิชาชีพภาษาอังกฤษ
P. 41
การพัฒนาภาวะผู้นำ� 15-29
มีชุดวิชาประสบการณ์วิชาชีพ ทั้งๆ ที่บางสาขาวิชาไม่เต็มใจที่จะเรียกว่าเป็นวิชาชีพเพราะยังมีความรู้สึกว่าลักษณะ
เป็นวิชาการที่ไม่ผูกมัดกับวิชาชีพใดวิชาชีพหนึ่งชัดเจนนัก แต่เราก็อนุโลมว่าไม่ว่าจะเรียนอะไรในระดับอุดมศึกษา
ในท ี่สุดก็เข้าไปส ู่วิชาชีพใดว ิชาชีพห นึ่ง ก็เลยย อมรับใช้ค ำ�นี้ร่วมกันเป็นช ุดวิชาป ระสบการณ์วิชาชีพ
ที่มาของเรื่องนี้ต้องย ้อนก ลับไปด ูท ี่ว ัตถุประสงค์ของการศึกษาในระดับอุดมศึกษา ซึ่งโดย Taxonomy ของ
การศ ึกษาระดับน ี้มักจะจำ�แนกว ัตถุประสงค์ของก ารศึกษาไว้ 3 ประการคือ
1. ต้องการที่จะผลติ และพัฒนาค นให้มีความรไู้ ด้ร ะดบั ม าตรฐานว ชิ าการว ชิ าชีพแขนงน้ัน ซึ่งเป็นเรื่องของ
การไตร่ตรอง (cognitive) เป็นเรื่องของพุทธิพิสัยที่ใช้กันในวงการศึกษา ใช้เป็นเครื่องวัดมาตรฐานด้านความรู้
ของม หาวิทยาลัยต่างๆ ว่าม ีมาตรฐานเทียบเคียงก ันห รือไม่
2. ผลิตและพัฒนาให้คนในสาขาวิชามีทักษะที่จำ�เป็นส�ำ หรับการประกอบอาชีพนั้นๆ ซึ่งเรียกว ่าเป็นทักษะ
ของวิชาชีพ เช่น อย่างคนที่เป็นครูก็จะต้องมีทักษะทางด้านการสอน รู้วิธีการสอน และประยุกต์วิธีการไปสู่การ
ปฏิบัติได้ คนที่เป็นพยาบาลก็ต้องมีทักษะวิชาชีพมากมาย ถ้าไม่มีทักษะการปฏิบัติวิชาชีพพยาบาลตามมาตรฐาน
ของวิชาชีพแล้ว ก็จะปฏิบัติวิชาชีพไม่ได้ ทักษะของวิชาชีพบางวิชาชีพ ก็เป็นทักษะของการที่ปฏิบัติในลักษณะที่ใช้
เครื่องม ือใช้อวัยวะใดส่วนหนึ่งข องร่างกาย อย่างถ นัดถนี่ แคล่วคล่อง เช่น นักพละ ทักษะของเขาก ็ค ือเตะฟุตบอลเก่ง
ตีเทนนิสแม่น แต่บางสาขาวิชาก็เป็นทักษะในลักษณะที่เป็นเชิงปัญญาที่ค่อนข้างจะเป็นวิชาการทางด้านการแสวงหา
ข้อเท็จจริง แสวงหาเหตุผล เช่น ทางด้านปรัชญาใช้คิดเป็นหลักก็ต้องฝึกให้มีทักษะของการคิด รู้วิธีการคิด
กระบวนการก ารคิด เพราะฉ ะนั้นค ำ�ว่าทักษะข องวิชาชีพ จึงไม่เหมือนก ัน อย่างว ิชาก ฎหมายทักษะว ิชาชีพก็อ าจจ ะเป็น
ไปอย่างหนึ่ง จึงต ้องเป็นข ้อสอบอ ัตนัย ต้องใช้วิธีเขียนวิธีต ่าง ๆ ค่อนข้างม ากกว่าบ างวิชาชีพ ซึ่งในส่วนท ี่สองนี้แต่ละ
สาขาวิชาชีพรู้ว่าในวิชาชีพของเขาถ้าจะผลิตและพัฒนาบัณฑิตให้ได้ปฏิบัติงานได้จริงในวิชาชีพนั้นๆ จะต้องมีทักษะ
อะไรบ ้าง
3. มีเจตคติ (effective domain) เป็นเรื่องของค่านิยม คุณธรรม จริยธรรม รวมความไปถึงจรรยาของ
วิชาชีพด้วย หมายความว่า นักวิชาชีพแต่ละวิชาชีพคงไม่ต่างกับพระภิกษุคือ มีศีลสำ�หรับปฏิบัติ วิชาชีพมีธรรม
สำ�หรับป ฏิบัติวิชาชีพ ซึ่งเรียกกันในปัจจุบันว่า เป็นจ รรยาบรรณว ิชาชีพบ้าง ครูก็ม ีจรรยาครู แพทย์ก็ม ีจรรยาแพทย์
ตุลาการก ็มีจรรยาต ุลาการ และจรรยาเหล่านี้คือแนวทางประพฤติป ฏิบัติในก ารป ระกอบอ าชีพ
เพราะฉะนั้นการผลิตบัณฑิตถ้าจะให้สมบูรณ์ก็ต้องมีหลัก 3 ประการคือ มีความรู้ มีทักษะ และมีเจตคติ
อย่างส มดุลกัน ขาดอ ย่างใดอย่างหนึ่งไม่ได้
ในส่วนของระบบการศึกษาทางไกล มีข้อที่คนสงสัยและข้องใจกันมากก็คือ ทักษะที่จำ�เป็นสำ�หรับวิชาชีพ
กับเจตคติ ซึ่งเป็นเรื่องของค ุณธรรม จริยธรรม หรือจ รรยาว ิชาชีพจ ะสอนกันได้อย่างไร ด้านร ะบบการศ ึกษาท างไกล
ในแง่ของความรู้ก็ถ่ายทอดด้วยสิ่งที่มีคุณภาพด้วยระบบการสอนเสริม และวัดด้วยระบบการสอบแต่ในเรื่องทักษะ
กับเจตคติ คนยังคิดกันว่าถ้ามีทักษะก็ต้องฝึกและการฝึกก็คงต้องฝึกกับเครื่อง ฝึกกับคนฝึกกับสถานที่ที่จัดให้
ส่วนเรื่องการพัฒนาเจตคติเชื่อกันมาว่าจะต้องเป็นการพัฒนาขึ้นโดยอาศัยการเรียนรู้จากคนด้วยกันเอง เมื่อระบบ
การศึกษาทางไกล โอกาสที่จะมีการพบกันระหว่างอาจารย์กับนักศึกษาและระหว่างนักศึกษาด้วยกันเองก็มีจำ�กัด
จุดอ่อนของระบบการสอนทางไกลของสองเรื่องนี้จะทำ�ได้อย่างไร ถึงจะทำ�ให้ได้บัณฑิตที่สมบูรณ์ในเรื่องทักษะหรือ
เจตคติไม่ใช่มีแต่ความรู้ในส่วนนี้เราจึงพัฒนาระบบการศึกษาทางไกลของเราในกรณีที่จำ�เป็นต้องมีการฝึกเพื่อให้
เกิดม าตรฐานวิชาชีพ โดยว ิธีที่แตกต่างจ ากม หาวิทยาลัยเปิด เช่น สาขาว ิชาว ิทยาศาสตร์สุขภาพ ก็มีก ารฝ ึกห ลายแบบ
ฝึกเอง ฝึกเสริม ฝึกเข้ม มีการนัดพ บแ ละใช้ศูนย์ฝึกส ามสิบกว่าแห่งภ ายในประเทศ เพื่อนักศึกษาพยาบาลรับการฝ ึก
ให้มีทักษะซึ่งในระบบการฝึกเช่นนี้เชิงคุณภาพไม่ยิ่งหย่อนไปกว่ามหาวิทยาลัยปิด หรืออย่างสาขาวิชานิเทศศาสตร์
ได้มีการกำ�หนดเลยว่าชุดไหนมีการฝึกก็ต้องมาฝึก ณ จุดที่จะให้ประสบการณ์ฝึกให้ได้คุณค่าตามมาตรฐานวิชาชีพ
