Page 41 - กฎหมายระหว่างประเทศ และองค์การระหว่างประเทศ
P. 41
องค์การที่ไม่ใช่ของรัฐ 15-31
การส ื่อสารท ี่ทันสมัยท ำ�ให้บรรษัทข้ามช าติมีการแ ลกเปลี่ยนข้อมูลส ารสนเทศ การบ ริหารจัดการ เทคโนโลยี
สมัยใหม่เข้าไว้ด้วยกัน ทำ�ให้กิจกรรมทางเศรษฐกิจทั้งภายในประเทศและต่างประเทศมีความเกี่ยวพันและสัมพันธ์
กันอย่างแยกไม่อ อก
การค้าระหว่างประเทศที่เพิ่มมากขึ้นส่งผลต่อการลงทุนระหว่างประเทศให้เพิ่มสูงขึ้นตามลำ�ดับ45 กล่าวอีก
นัยหนึ่งป ริมาณก ารค้าท ี่เพิ่มม ากข ึ้นในช่วง ค.ศ. 1985-1994 เป็นการเพิ่มมากกว่าอ ัตราการเพิ่มของผลผลิตถ ึง 2 เท่า
ผลผลิตของโลกเพิ่มขึ้นถ ึงร้อยละ 5 ขณะท ี่มูลค่าก ารค ้าระหว่างป ระเทศเพิ่มข ึ้นร้อยล ะ 946 และบรรษัทข ้ามชาติเป็น
ส่วนสำ�คัญที่อยู่เบื้องหลังการผลิตและการค้าระหว่างประเทศ แม้ว่าจะไม่มีการนำ�มาคิดรวมกับประเทศที่เป็นที่ตั้ง
สำ�นักงานใหญห่ รือป ระเทศแ ม่ เพราะถ ือว่าเป็นการผ ลิตน อกด ินแ ดน (off-shore production) ก็ตาม การข ยายต ัวข อง
การค้าร ะหว่างประเทศท ี่เพิ่มมากขึ้นนำ�มาส ู่การข ยายต ัวข องบรรษัทข ้ามชาติ ทำ�ให้การล งทุนร ะหว่างป ระเทศโดยตรง
(Foreign Direct Investment: FDI) เพิ่มป ริมาณม ากข ึ้น จากเดิมในท ศวรรษ 1960 การล งทุนร ะหว่างป ระเทศโดยตรง
ขยายตัวเร็วก ว่าผลิตภัณฑ์มวลรวมประชาชาติ 2 เท่า แต่ในท ศวรรษ 1980 มีการข ยายตัวมากกว่าถ ึง 4 เท่า และการ
ขยายตัวมาจากยุโรปและญี่ปุ่น โดยเฉพาะในช่วงหลัง ค.ศ. 1985 จนถึงทศวรรษ 1990 มีทุนข ้ามชาติหลั่งไหลอ อกมา
จากประเทศเอเชียอ ื่นน อกจากญี่ปุ่น และป ระเทศห รือภูมิภาคท ี่รองรับการลงทุนที่ส ำ�คัญประกอบด้วย สหรัฐอเมริกา
ประเทศในย ุโรป จีน เอเชียต ะวันออกเฉียงใต้ และป ระเทศในลาตินอเมร ิกา47
โลกาภ วิ ัตน ์จ ึงน ับเป็นส ่วนส ำ�คัญในก ารส ร้างค วามส ัมพันธ์ข ้ามช าตใิห้ม โีครงข ่ายเชื่อมโยงก ันท ั่วโลก แม้ว่าใน
อดีตบ รรษัทข ้ามชาติจ ะม ีบ ทบาทที่สำ�คัญอยู่แล้ว แต่ภ ายหลังก ลับมีค วามสำ�คัญเพิ่มมากข ึ้นไปอ ีก ความส ลับซ ับซ้อน
มีมากขึ้น อาทิ ใน ค.ศ. 1975 บริษัท โตโยต้า จำ�กัด ที่ม ีท ี่ต ั้งส่วนใหญ่อ ยู่ในญ ี่ปุ่น แต่ใน ค.ศ. 1995 มีการข ยายกิจการ
ไปจนม ีโรงงานผลิตชิ้นส ่วน 9 แห่งใน 7 ประเทศ โรงงานป ระกอบรถยนต์ 29 แห่งใน 25 ประเทศ และศ ูนย์วิจัยและ
พัฒนาของป ระเทศ 2 ประเทศ48 เป็นต้น การข ยายต ัวข องบรรษัทข้ามช าติที่ทำ�ให้บรรษัทข้ามชาติเติบใหญ่ควบคู่ก ับ
ความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจที่มีอ ัตราส ูง ทำ�ให้ส หประชาชาติป ระมาณก ารว่าต ั้งแต่ต ้นท ศวรรษ 1990 บรรษัทข้าม
ชาติทั่วโลกมีจ ำ�นวน 35,000 บรรษัท ในประเทศแ ม่แ ละประเทศเจ้าบ้านมีเครือข ่ายต่างประเทศรวมก ันกว่า 147,000
แห่ง และกว่าร้อยละ 85 ของบรรษัทเหล่านี้เป็นของประเทศพัฒนาแล้ว และใน ค.ศ. 1991 บรรษัทข้ามชาติที่ใหญ่
ที่สุดในโลกจ ำ�นวน 44 บรรษัทผ ลิตส ินค้าที่ม ีม ูลค่าร วมก ันป ระมาณ 2,008 พันล ้านด อลลาร์สหรัฐฯ ซึ่งมีจำ�นวนเกือบ
ร้อยล ะ 10 ของผ ลผลิตของท ั้งโลก49
กิจการของบรรษัทข้ามชาติส่วนใหญ่เป็นกิจการที่มีหลายประเภท ที่สำ�คัญคือกิจการด้านการทรัพยากร-
ธรรมชาติ ได้แก่ การห าแหล่งข ุดเจาะทรัพยากรธรรมชาติ คือ นํ้ามัน กิจการด ้านอุตสาหกรรม กิจการด้านการบ ริการ
กิจการเหล่านี้มีความสัมพันธ์กับการใช้เทคโนโลยีทั้งระดับกลางและระดับสูง และเกี่ยวข้องกับการเงินการธนาคาร
การสารสนเทศ การประกันภ ัย การขนส่ง เป็นที่น่าส ังเกตว ่าบรรษัทข ้ามช าติเหล่าน ี้หากต ้องใช้เทคโนโลยีร ะดับสูงแ ล้ว
มักด ำ�เนินก ารในป ระเทศพ ัฒนาแ ล้ว แต่ห ากเน้นก ารใชเ้ทคโนโลยรี ะดับก ลางล งไปแ ล้ว มักด ำ�เนินก ารในป ระเทศก ำ�ลัง
พัฒนา และก ารลงทุนระหว่างป ระเทศก่อให้เกิดก ารเปลี่ยนแปลงในก ารผลิตสินค้าระหว่างประเทศที่ในส ินค้าห นึ่งช ิ้น
อาจม โีรงงานท ีผ่ ลิตช ิ้นส ่วนเหล่าน ีต้ ั้งอ ยูใ่นป ระเทศห ลายป ระเทศ ทำ�ใหว้ ิธกี ารในก ารว ัดป ริมาณก ารผ ลิตส ินค้าร ะหว่าง
45 ธีระ นุชเปี่ยม การเมืองโลกห ลังสมัยใหม่. กรุงเทพมหานคร บริษัท ศิลป์ส ยามบรรจุภัณฑ์และการพ ิมพ์ จำ�กัด 2541 หน้า 129-130
46 Thomas D. Lairson and David Skidmore. International Political Economy: The Struggle for Power and Wealth
Forth Worth : Harcourt Brace College Publishers 1997 p. 109.
47 Ibid p. 114
48 Ibid p. 110-112
49 สมพงศ์ ชูมาก ความส ัมพันธ์ร ะหว่างประเทศยุคป ัจจุบัน (ทศวรรษ 1990 และแนวโน้ม) อ้างแล้ว หน้า 167-168
