Page 42 - กฎหมายระหว่างประเทศ และองค์การระหว่างประเทศ
P. 42

15-32 กฎหมายระหว่างประเทศและองค์การระหว่างประเทศ

ประเทศน​ อกจากจ​ ะต​ ้องร​ วมส​ ินค้าแ​ ละ​บริการข​ ้ามพ​ รมแดนแ​ ล้ว แต่​ยัง​ต้อง​รวม​ถึงส​ ินค้า​และบ​ ริการท​ ี่​ผลิต​ในป​ ระเทศ​
โดยเ​ครือ​บรรษัทข​ ้ามช​ าติ​อีก​ด้วย

       ดังน​ ั้น บรรษัท​ข้าม​ชาติ​จึง​มี​ส่วน​โดยตรง​ถึง 1 ใน 3 ของ​ผลผลิต​ทั่วโ​ลก ทั้งใ​นป​ ระเทศ​พัฒนา​แล้ว​และ​ประเทศ​
กำ�ลัง​พัฒนา บรรษัทข​ ้าม​ชาติ​ที่ใ​หญ่​ที่สุดอ​ ยู่​ในส​ หรัฐอเมริกา ญี่ปุ่น เยอรมนี อังกฤษ อิตาลี และ​เนเธอร์แลนด์ และ​
การล​ งทุน​ข้ามช​ าติไ​ด้ท​ ำ�การ​เปลี่ยนแปลง​จากก​ ารม​ ีส​ าขาใ​นต​ ลาดม​ าเ​ป็นบ​ รรษัทข​ ้ามช​ าติอ​ ย่างแ​ ท้จริง แม้ว่า​ในด​ ้านห​ นึ่ง​
จะ​เป็นการ​แบ่ง​การ​ผลิต​ระหว่าง​ประเทศ แต่​ใน​อีก​ด้าน​หนึ่ง​การ​ผลิต​ระหว่าง​ประเทศ​เหล่า​นี้​จะ​มี​ความ​แตก​ต่าง​ใน​ตัว​
สินค้า มาตรฐาน กลยุทธ์ท​ ั้งห​ ลาย เพื่อใ​ห้ส​ ินค้าแ​ ละบ​ ริการส​ ามารถจ​ ำ�หน่ายไ​ด้โ​ดยท​ ั่วไป แต่ก​ ระนั้นก​ ารด​ ำ�เนินก​ ารบ​ าง
ข​ ั้นต​ อนอ​ าจม​ คี​ วามเ​หมือนก​ ัน อาทิ การผ​ ลิตส​ ินค้าช​ นิดห​ นึ่งอ​ าจม​ กี​ ารอ​ อกแบบใ​นป​ ระเทศห​ นึ่ง ผลิตใ​นอ​ ีกป​ ระเทศห​ นึ่ง
เพื่อ​จำ�หน่าย​ให้ก​ ับ​อีก​ประเทศ​หนึ่ง​ก็ได้ เช่น รองเท้าไ​น​กี้ เป็นต้น

       ลักษณะก​ ารด​ ำ�เนินก​ าร​ที่โ​ดด​เด่นข​ องบ​ รรษัทข​ ้ามช​ าติ​ใน​กระแ​ สโ​ลกาภ​ ิ​วัต​น์​คือ การส​ ร้างร​ ะบบพ​ ันธมิตรท​ าง​
ธุรกิจ (strategic business alliance) ที่ใ​ห้ค​ วาม​สำ�คัญ​กับ​การร​ ่วมท​ ุน (joint venture) หุ้นส​ ่วน (partnership) และ​
การ​ให้​บริษัทอ​ ื่นเ​ข้า​มาท​ ำ�​หน้าที่​แทนบ​ ริษัทข​ องต​ น​ใน​บางก​ ิจการ เพื่อใ​ห้​บรรษัท​สามารถ​แข่งขัน​ใน​ตลาด​โลก​ใน​ปัจจุบัน​
ได้อ​ ย่าง​เต็ม​ที่50 ดัง​เช่น พันธมิตร​ของส​ าย​การ​บิน​ที่​สำ�คัญ​คือ การ​จัดต​ ั้ง​พันธมิตรด​ วงดาว (Star Alliance) ใน ค.ศ.
1997 เป็นต้น เป็นผ​ ลใ​ห้ใ​นท​ ศวรรษ 1990 บรรษัทข​ ้าม​ชาติม​ ีท​ ั่วโ​ลก​มากกว่า 10,000 บรรษัท และ​มีส​ าขาใ​นต​ ่าง​ประเทศ​
อย่างน​ ้อยท​ ี่สุดม​ ากกว่า 90,000 สาขา โดยที่ไ​มไ่​ดน้​ ับร​ วมบ​ รรษัทท​ ีร่​ ัฐเ​ป็นเ​จ้าของ (State-Own Enterprise) เป็นท​ ีค่​ าด​
การณ์ว​ ่า ใน ค.ศ. 2000 บรรษัท​ข้ามช​ าติ​เหล่าน​ ี้ม​ ีก​ าร​ผลิตส​ ินค้า​มากกว่า 2 ใน 3 ของผ​ ลิตภัณฑ์​มวลร​ วมท​ างเ​ศรษฐกิจ
(Gross Economic Product) ของ​โลกท​ ั้งหมด51

       โครงสร้าง​และ​กระบวนการ​ของ​โลกา​ภิ​วัต​น์​นับ​เป็น​ส่วน​สำ�คัญ​ของ​ความ​เปลี่ยนแปลง​ที่​มี​ความ​สัมพันธ์​กับ​
ประเทศ​และ​ระบบ​เศรษฐกิจ​ใน​โลก​เชื่อม​โยง​เข้าหา​และ​ผูกพัน​กัน​ด้วย​ผล​ของ​กิจกรรม​ข้าม​พรมแดน​ที่​เพิ่ม​มากขึ้น
กระบวนการ​ของ​โลกา​ภิ​วัต​น์​จึง​มี​ความ​สลับ​ซับ​ซ้อน​และ​ยุ่งเหยิง นำ�​มา​สู่​การ​กำ�หนด​ลักษณะ​สำ�คัญ 4 ประการ52
คือ ความ​คล่อง​ตัว​ใน​การ​เคลื่อน​ย้าย (mobility) การ​เกิด​ขึ้น​ใน​เวลา​เดียวกัน (simultaneity) การ​มี​ช่อง​ทางใน​การ​
ดำ�เนินการ​มากกว่า​ปกติ (by-pass) และ​ความ​หลาก​หลาย​และ​กระจาย​ใน​การ​ดำ�เนิน​การ (pluralism) และ​มี​ผล​ต่อ​
ความ​เปลี่ยนแปลง​ของบ​ รรษัท​ข้ามช​ าติ53

       ความค​ ล่อง​ตัว​ใน​การเ​คลื่อน​ย้ายเ​ป็นค​ วามส​ ามารถเ​คลื่อนย​ ้ายท​ ุน แรงงาน ความ​รู้ ข้อมูลข​ ่าวสาร หรือ​อื่น​ใด
จาก​แหล่ง​หนึ่ง​ไป​ยัง​อีก​แหล่ง​หนึ่ง​ได้​อย่าง​มี​เสรีภาพ และ​มี​ผลก​ระ​ทบ​ต่อ​การ​ดำ�เนิน​กิจการ​และ​ความ​เสี่ยง​ของ​กิจการ
ตัวอย่าง​เช่น การเ​คลื่อน​ย้ายท​ ุนข​ องธ​ นาคารแ​ บร์ริง (Barring) ที่ม​ ีอายุม​ ากกว่า 233 ปี ด้วยค​ วาม​ผิดพ​ ลาด​ใน​การ​เก็ง​
กำ�ไรแ​ ละค​ วามผ​ ันผวนจ​ ากค​ ่าเ​งิน ทำ�ใหธ้​ นาคารต​ ้องล​ ้มล​ ะลายใ​น ค.ศ. 1995 การม​ ชี​ ่องท​ างการด​ ำ�เนินก​ ารม​ ากกว่าป​ กติ
ทำ�ให้บ​ รรษัทข​ ้าม​ชาติ​สามารถด​ ำ�เนินก​ ารป​ ระกอบ​กิจกรรมข​ ้ามช​ าติ​มาก​ขึ้น เช่น การเ​ปิด​การ​ค้าเ​สรี เป็นต้น

       การเ​กิดใ​นเ​วลาเ​ดียวกันเ​ป็นการส​ ร้างโ​อกาสท​ างการต​ ลาดข​ องบ​ รรษัทข​ ้ามช​ าติใ​นก​ ารผ​ ลิตส​ ินค้าแ​ ละบ​ ริการท​ ี​่
เหมือนก​ ันห​ รือเ​ป็นม​ าตรฐานเ​ดียวกัน และส​ ามารถแ​ พรข่​ ยายไ​ดอ้​ ย่างร​ วดเร็ว และค​ วามห​ ลากห​ ลายแ​ ละก​ ารกร​ ะจ​ ายใ​น​
การด​ ำ�เนนิ ก​ าร ท�ำ ใหบ​้ รรษัทข​ า้ มช​ าตต​ิ อ้ งป​ รับก​ ลยุทธก์​ ารผ​ ลติ ทั้งนเี​้ พราะแ​ ตเ่​ดมิ ก​ ารผ​ ลติ อ​ าจม​ กี​ ารผ​ ูกขาดท​ ีศ่​ ูนย์กลาง​
การผ​ ลิต​แห่งใ​ด​แห่งห​ นึ่ง แต่น​ ับ​แต่​นี้ไ​ปม​ ีก​ ารก​ระจ​ าย​ การ​ผลิตไ​ปย​ ังป​ ระเทศห​ รือท​ ้อง​ถิ่น​อื่นเ​พิ่ม​มาก​ขึ้น ตัวอย่าง​เช่น

         50 ธีระ​ นุชเ​ปี่ยม อ้างแ​ ล้ว หน้า 134	
         51 สมพงศ์ ชูม​ าก ความ​สัมพันธ์ร​ ะหว่าง​ประเทศ​ยุค​ปัจจุบัน (ทศวรรษ 1990 และแ​ นวโ​น้ม) อ้างแล้ว หน้า 180	
         52 Rosabeth Moss Kanter and Todd L. Pittinsky. “Globalisation: New Worlds for Social Inquiry.” Berkeley Journal
of Sociology: A Critical Review. 40: 1995-1996, p. 1
         53 ธีระ​ นุช​เปี่ยม อ้างแ​ ล้ว หน้า 86-87
   37   38   39   40   41   42   43   44   45   46   47