Page 36 - ไทยในเศรษฐกิจโลก
P. 36
3-26 ไทยในเศรษฐกิจโลก
เร่ืองที่ 3.2.1
รปู แบบของเศรษฐกจิ การเมอื งระหวา่ งประเทศหลงั สงครามโลกครงั้ ท่ี 2
ในเรื่องท่ี 3.2.1 น้ีจะกล่าวถึงรูปแบบของเศรษฐกิจการเมืองระหว่างประเทศหลังการสิ้นสุดของ
สงครามโลกครงั้ ท่ี 2 จนถงึ ค.ศ. 1989 หรอื การสน้ิ สดุ ลงของสงครามเยน็ ระหวา่ ง 2 คา่ ยอดุ มการณท์ างการเมอื ง
อันสืบเนือ่ งมาจากการล่มสลายลงของค่ายสงั คมนยิ มโดยเฉพาะการล่มสลายลงของสหภาพโซเวียต
ภายหลังการสิ้นสุดลงของสงครามโลกคร้ังท่ี 2 ได้มีการเปล่ียนแปลงส�ำคัญๆ หลายด้านซึ่ง
การเปลย่ี นแปลงเหลา่ นมี้ ผี ลทำ� ใหบ้ รบิ ทเศรษฐกจิ การเมอื งระหวา่ งประเทศในชว่ งหลงั สงครามโลกครง้ั ที่ 2
แตกต่างไปจากบริบทเศรษฐกิจการเมืองระหว่างประเทศในช่วงก่อนหน้าสงครามโลกคร้ังที่ 2 กล่าวคือ
ประการแรก สงครามโลกคร้ังที่ 2 สร้างความเสียหายท้ังชีวิตของผู้คนจ�ำนวนมากและทรัพย์สินจ�ำนวน
มหาศาล ความเสยี หายดงั กลา่ วไมไ่ ดเ้ กดิ ขน้ึ เฉพาะในประเทศทแี่ พส้ งครามอยา่ งเยอรมนี อติ าลี และญปี่ นุ่
เทา่ นน้ั แตค่ วามเสยี หายเหลา่ นย้ี งั เกดิ ขน้ึ กบั ประเทศมหาอำ� นาจในยโุ รปทช่ี นะสงครามอยา่ งประเทศองั กฤษ
และฝรงั่ เศส ทำ� ใหส้ ถานะและบทบาทของประเทศเหลา่ นลี้ ดถอยลง โดยมสี หรฐั อเมรกิ ากา้ วขน้ึ มามบี ทบาท
เป็นมหาอ�ำนาจใหม่ของโลกแทน จนอาจจะกล่าวได้ว่าช่วงเวลาหลังสงครามโลกคร้ังท่ี 2 เป็นช่วงเวลาท่ี
สหรัฐอเมริกาเป็นมหาอ�ำนาจชาติเดียวในโลกท่ีเรียกว่า สันติภาพที่มีสหรัฐอเมริกาเป็นมหาอ�ำนาจ (Pax
Americana) ประการทีส่ อง ภายหลังสงครามโลกคร้งั ท่ี 2 มีการเกดิ ข้นึ ของประเทศใหม่ๆ จำ� นวนมากใน
ภูมิภาคต่างๆ ของโลก จากการแยกเป็นเอกราชของประเทศอดีตอาณานิคมของจักรวรรดินิยมตะวันตก
ประการทส่ี าม ประเทศตา่ งๆ ทงั้ ประเทศทพ่ี ฒั นาแลว้ และกำ� ลงั พฒั นาตา่ งกย็ อมรบั และเหน็ พอ้ งตอ้ งกนั กบั
การดำ� เนนิ การตามแนวคดิ แบบเสรนี ยิ มทางเศรษฐกจิ ทม่ี กี ารแขง่ ขนั อยา่ งเสรี ประการทสี่ ี่ การกอ่ กำ� เนดิ ขน้ึ
ขององค์กรระหว่างประเทศในรูปแบบของการจัดการระดับโลก (Global Governance) เพื่อสนับสนุน
การด�ำเนินการตามแนวทางเสรีนิยม ประการท่ีห้า ภายหลังสงครามโลกครั้งท่ี 2 ได้เกิดการปฏิวัติแบบ
กา้ วกระโดดของเทคโนโลยกี ารคมนาคมและสอื่ สารทส่ี ง่ ผลกระทบอยา่ งมากตอ่ การเมอื ง เศรษฐกจิ สงั คม
และวฒั นธรรมของประเทศต่างๆ ในโลก
นอกจากน้ี ช่วงเวลาหลังการเกิดสงครามโลกคร้ังที่ 2 ยังมีความพยายามในการสร้างระเบียบ
เศรษฐกจิ การเมอื งระหวา่ งประเทศใหมข่ นึ้ มาทดแทนระเบยี บเศรษฐกจิ การเมอื งระหวา่ งประเทศเดมิ ภายหลงั
สงครามโลกครง้ั ท่ี 1 ทไี่ มม่ ปี ระสทิ ธภิ าพและลม้ เหลวลงจนสง่ ผลใหเ้ กดิ ความขดั แยง้ และนำ� ไปสสู่ งครามโลก
คร้ังที่ 2 ระเบยี บเศรษฐกิจการเมืองระหว่างประเทศที่ถูกจดั ต้งั ข้นึ ใหม่น้ีเป็นผลสืบเนือ่ งจากประเทศต่างๆ
โดยเฉพาะฝา่ ยสมั พนั ธมติ รไดเ้ รยี นรขู้ อ้ ผดิ พลาดหลายประการอนั นำ� ไปสกู่ ารเกดิ สงคราม การเรยี นรเู้ หลา่ นี้
นอกจากจะเปน็ บทเรยี นสำ� คญั แลว้ ยงั เปน็ เสมอื นแนวทางในการสรา้ งและกำ� หนดระเบยี บเศรษฐกจิ การเมอื ง
ระหวา่ งประเทศภายหลงั สงครามโลกครง้ั ที่ 2 ขนึ้ มาใหม่ ขอ้ ผดิ พลาดทฝี่ า่ ยสมั พนั ธมติ รเรยี นรเู้ พอ่ื กำ� หนด
ทศิ ทางของระเบยี บเศรษฐกจิ การเมอื งระหวา่ งประเทศใหมร่ ว่ มกนั จดั นี้ บาแลม และ เวเซท (Balaam and
Veseth, 2005) สรุปวา่ มี 5 ประการ
