Page 34 - การศึกษาชุมชนเพื่อการวิจัยและพัฒนา
P. 34
3-24 การศึกษาชุมชนเพื่อการวจิ ยั และพฒั นา
เร่ืองท่ี 3.2.1
เคร่ืองมือการวิเคราะห์ชุมชนในเชิงปริมาณ
เครื่องมือที่ใช้ในการวิเคราะห์ชุมชนในเชิงปริมาณ เป็นเคร่ืองมือที่ใช้วัดจ�ำนวน ปริมาณของคน
วิถชี วี ติ ในชมุ ชน ตลอดจนทศั นคตขิ องคนในชุมชน ในทนี่ จ้ี ะยกตวั อยา่ งเคร่ืองมือทเ่ี ปน็ ท่ีนิยม ไดแ้ ก่ การ
ท�ำส�ำมะโนครัวเรือนและการส�ำรวจ และในกรณีของการส่ือสารก็คือ การวัดการสื่อสารและปริมาณส่ือใน
ชุมชน ดังนี้
1. การท�ำส�ำมะโนครัวเรือนและการส�ำรวจ
การทำ� สำ� มะโนครวั เรอื นหรอื การสำ� รวจขอ้ มลู พนื้ ฐานในครวั เรอื น (house hold census) เปน็ การ
สำ� รวจชมุ ชนในชนบทเพอ่ื แสดงใหเ้ หน็ วา่ ครวั เรอื นมลี กั ษณะเชน่ ไร จำ� นวนประชากร การศกึ ษา สภาพ-
เศรษฐกิจ สุขภาพ แบบแผนการตั้งบ้านเรือน การถือที่ดิน เชื้อชาติ ศาสนา (โยธิน แสวงดี, 2548,
น. 135-136)
การสำ� รวจขอ้ มลู พน้ื ฐานนมี้ กั จะใชแ้ บบสอบถามในการถาม แตอ่ าจไมไ่ ดใ้ หผ้ ตู้ อบเปน็ ผกู้ รอกเอง
เสมอไป อาจจะมีผู้กรอกแบบสอบถามให้ อยา่ งไรก็ดี จดุ รว่ มกันคอื แบบสอบถามมักจะส้นั ๆ และเนน้ การ
สำ� รวจทกุ ครวั เรอื น จงึ เรยี กวา่ เปน็ การทำ� สำ� มะโนครวั เรอื น แตห่ ากไมไ่ ดท้ ำ� ทกุ ครวั เรอื นแตเ่ ปน็ การสมุ่ ตวั อยา่ ง
จะเรยี กว่า การส�ำรวจ (survey)
เปา้ หมายของการสำ� มะโนครวั เรอื นหรอื การสำ� รวจจะทำ� ใหไ้ ดข้ อ้ มลู พนื้ ฐานของชมุ ชน และในบาง
ครง้ั กอ็ าจเนน้ ขอ้ มลู ทต่ี อ้ งการทราบ เชน่ การสำ� รวจขอ้ มลู ดา้ นสขุ ภาพของชมุ ชน การสำ� รวจดา้ นการเกษตร
ทศั นคตขิ องคนในชมุ ชน เปน็ ตน้ ทง้ั นี้ เมอ่ื ไดร้ บั ทราบขอ้ มลู แลว้ กจ็ ะนำ� ไปสกู่ ารใชเ้ ปน็ ขอ้ มลู ขน้ั ตน้ ในการ
รจู้ กั ชมุ ชน รวมถงึ การน�ำไปประมาณสถานการณใ์ นอนาคตได้ และหากผวู้ จิ ยั ต้องการขอ้ มลู ละเอยี ดขึน้ ก็
มกั จะใชว้ ิธีการวิจัยเชงิ คณุ ภาพเพมิ่ เตมิ อาทิ การสมั ภาษณ์ การจัดสนทนากล่มุ เพม่ิ เติม
ด�ำรงศกั ด์ิ แกว้ เพ็ง (2555, น. 141) ไดร้ ะบุขั้นตอนของการสำ� รวจไว้ว่า ในล�ำดบั แรก ต้องมีการ
กำ� หนดเปา้ หมายของการสำ� รวจกอ่ น กำ� หนดประเดน็ ทจี่ ะศกึ ษา กำ� หนดขอบเขตการศกึ ษา การออกแบบ
เครอ่ื งมอื และการนำ� เครอ่ื งมอื ซง่ึ มกั จะเปน็ แบบสอบถามไปสำ� รวจภาคสนาม หลงั จากนนั้ จงึ นำ� มาสกู่ าร
วิเคราะห์ข้อมูลเชิงสถิติ และอภิปรายผลเป็นขั้นตอนสุดท้าย ซ่ึงมักจะเน้นการก�ำหนดแนวทางการแก้ไข
หรือการพัฒนาชมุ ชน
