Page 45 - การศึกษาชุมชนเพื่อการวิจัยและพัฒนา
P. 45
การศึกษาและวิเคราะห์ชมุ ชนเพ่ือการวิจยั การส่ือสารชมุ ชน 3-35
แต่ส�ำหรับการสนทนากลมุ่ ชาย โพธิสติ า (2547, น. 209, 212) และทวศี กั ดิ์ นพเกษร (2551,
น. 113) กลบั มองวา่ การสนทนากลมุ่ มกั จะเนน้ กลมุ่ คนทม่ี ลี ักษณะสอดคลอ้ งกนั (homogeneous) เช่น
อายใุ กล้กนั เพศใกลก้ ัน วิถีชวี ติ เหมือนกนั หรือเรยี กวา่ การกำ� หนดลักษณะกลุ่มไว้แล้ว (control char-
acteristic) มักจะเน้นกล่มุ ขนาดเลก็ 6-8 คน เพื่อร่วมสนทนาในประเด็นท่กี ำ� หนดขนึ้ บนพืน้ ฐานความ
เชอ่ื ทางจติ วิทยากลมุ่ ท่ีว่า เมือ่ คนอยใู่ นกลุ่มที่ใกลเ้ คียงกนั ก็ยอ่ มกล้าท่จี ะเปดิ เผยความคิดเห็นของตนออก
มา และผวู้ ิจัยก็สามารถสังเกตปฏกิ ิรยิ าของกลุ่มไดใ้ นวงสนทนา
การสนทนากลุ่ม ยังมีเป้าหมายท่ีหาความแตกต่างหลากหลายของประสบการณ์ของผู้คนผู้ร่วม
สนทนาทม่ี ลี ักษณะสอดคลอ้ งกัน ข้อสรุปจงึ อาจมไิ ดพ้ บส่งิ ร่วมกัน ตัวอย่าง การน�ำรายการวทิ ยุ โทรทัศน์
หรอื โฆษณาสินคา้ และเปดิ ให้กลุ่มฟงั และให้แตล่ ะคนในกลมุ่ อภิปรายก็จะพบความแตกตา่ งหลากหลาย
โตเ้ ถยี งกนั ในกลมุ่ ภาณี วงษเ์ อก (2548, น. 356) เสรมิ วา่ การจดั สนทนากลมุ่ มกั จะใชเ้ พอื่ การสรา้ งสมมตฐิ าน
ใหม่ๆ การส�ำรวจความคิดเห็น การทดสอบผลิตภัณฑ์ การประเมินทางธุรกิจ การก�ำหนดค�ำถามหรือ
ทดลองใช้แบบสอบถาม หรอื การใช้ในกรณีในประเด็นที่ยงั คลุมเครือเพอ่ื เสรมิ งานวจิ ัยให้สมบรู ณ์
การสนทนากลมุ่ ยงั มกั จะนยิ มใชก้ นั เพอ่ื ทจ่ี ะไดค้ ำ� ตอบของงานวจิ ยั ทรี่ วดเรว็ ประมาณ ชวั่ โมงครงึ่
หรอื สองชวั่ โมง เพราะใชเ้ วลาการสนทนาไมน่ านนกั เมอื่ เทยี บกนั กบั การทำ� วจิ ยั ดว้ ยวธิ กี ารอน่ื ๆ อกี ทง้ั การ
ท�ำให้เห็นทง้ั ปฏกิ ริ ิยาของผเู้ ขา้ รว่ มสนทนาด้วย
ข้ันตอนการด�ำเนินการของการท�ำเวทีชุมชนและการสนทนากลุ่ม เริ่มต้นด้วยการก�ำหนดปัญหา
การกำ� หนดกลมุ่ ทเ่ี ขา้ รว่ ม ทงั้ นี้ หากเปน็ กรณขี องการสนทนากลมุ่ กจ็ ะเลอื กกลมุ่ ทมี่ ลี กั ษณะเหมอื นกนั ตา่ ง
ไปจากการท�ำเวทีชุมชนท่ีมักจะเน้นการหาคนที่หลากหลายแต่ก็จะเป็นกลุ่มผู้น�ำ เพราะเป้าหมายต่างกัน
ดงั ทอี่ ธบิ ายไปแลว้ ขา้ งตน้ โดยเวทชี มุ ชนจะเนน้ การแกไ้ ขปญั หารว่ มกนั การวางแผน การตดิ ตามแผน ใน
บางครั้งก็อาจมีการเยี่ยมชมปัญหาที่เกิดข้ึนจริง (ธีระภัทรา เอกผาชัยสวัสดิ์, 2554, น. 345) ส่วนการ
สนทนากลุ่มจะหาความแตกต่างของความคิด หลังจากนั้น ก็จะก�ำหนดประเด็นที่จะสนทนา และสร้าง
บรรยากาศให้เกิดการสนทนาและแลกเปลี่ยนความคิดเห็น โดยมีผู้น�ำการสนทนา ท�ำหน้าที่จุดประกาย
โยนประเดน็ คำ� ถาม และสรา้ งบรรยากาศใหเ้ กดิ ปฏสิ มั พนั ธ์ และในทา้ ยทส่ี ดุ กค็ อื การจดั ระบบระเบยี บขอ้ มลู
กิจกรรม 3.2.2
การวจิ ัยชุมชนในเชงิ คณุ ภาพมีเครอื่ งมือกี่ประเภทและอะไรบ้าง
แนวตอบกิจกรรม 3.2.2
การวิจยั ชมุ ชนในเชงิ คณุ ภาพมีเคร่อื งมอื 8 ประเภท ได้แก่ (1) การท�ำแผนทก่ี ายภาพและแผนท่ี
เดนิ ดนิ (2) ผงั เครือญาติ (3) ผงั องคก์ รชมุ ชน (4) ปฏิทินชมุ ชน (5) ประวตั ิศาสตร์ชมุ ชน-ประวตั ศิ าสตร์
ชีวิต (6) การสัมภาษณแ์ ละการสังเกต (7) การจัดระบบและตีความเอกสารและบนั ทึกตา่ งๆ (8) การท�ำ
เวทีชุมชนและการสนทนากล่มุ
