Page 24 - การบริหารจัดการและกลยุทธ์ การสื่อสารชุมชน
P. 24
5-14 การบรหิ ารจดั การและกลยทุ ธ์การสอ่ื สารชุมชน
3) คุณอ�ำนวย คอื ผสู้ ง่ เสริมใหเ้ กิดการแลกเปลี่ยนเรยี นรู้ และคอยอำ� นวยความสะดวก ใน
การจดั การความรทู้ งั้ ในเชิงกิจกรรม เชิงระบบ และเชงิ วัฒนธรรม คุณอำ� นวยท�ำหน้าทเี่ ป็นนักจดุ ประกาย
และเชือ่ มโยง โดยคุณอ�ำนวยมีหน้าทหี่ ลกั คือ
- กระตนุ้ ใหเ้ กดิ การแลกเปลย่ี นเรยี นรู้ คณุ อำ� นวยควรทำ� หนา้ ทใี่ นการจดุ ประกายและ
กระตนุ้ การแลกเปลยี่ นเรยี นรู้ โดยการตง้ั ประเดน็ คำ� ถามเพอื่ กระตนุ้ ใหเ้ กดิ การแลกเปลย่ี นเรยี นรู้ และสรา้ ง
เวทสี �ำหรบั การแลกเปลยี่ นเรียนรู้ เพ่อื อำ� นวยความสะดวกใหค้ นทต่ี ้องการเขา้ มาแลกเปลย่ี นเรยี นรู้
- เป็นผู้ประสานเช่อื มโยงการแลกเปลีย่ นเรียนรู้ บทบาทนีเ้ ปน็ บทบาทส�ำคัญส�ำหรับ
ผู้ท�ำหน้าที่ “คุณอ�ำนวย” นั่นคือ ประสานเช่ือมโยง เพื่อให้สมาชิกของชุมชนได้พบปะเพ่ือแลกเปลี่ยน
ความรู้ โดยเฉพาะความร้ทู ่ีซอ่ นอยู่และประสบการณซ์ ึง่ กันและกัน
ผรู้ บั หนา้ ที่ “คณุ อำ� นวย” ของชมุ ชนอาจจะเปน็ ประธานกลมุ่ ตา่ งๆ หรอื ตวั แทนปราชญช์ าว
บ้านของชุมชน ซ่ึงเปน็ บคุ คลท่สี ามารถประสานความร่วมมือกับกลุม่ ตา่ งๆ ในชมุ ชนไดด้ ี
4) คุณกิจ คอื สมาชกิ ของชุมชนซึง่ เขา้ ร่วมในกจิ กรรมการจัดการความรู้ คณุ กิจคือ ผ้ทู ่มี ี
ความรู้ไม่ว่าจะเป็นความรู้ที่ชัดแจ้งหรือความรู้ที่ซ่อนเร้น คุณกิจเป็นผู้ด�ำเนินกิจกรรมการจัดการความรู้
โดยการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และตีความประสบการณ์เพื่อสร้างความรู้ใหม่ตามกระบวนการจัดการความรู้
มบี ทบาทส�ำคญั ในการจดั การความรู้ อาจจะเปน็ แมบ่ า้ นซงึ่ มคี วามช�ำนาญในการทอผา้ คณุ ปา้ ทท่ี �ำลกู แปง้
ข้าวหมาก หรอื คุณลุงซง่ึ มคี วามรู้ด้านการใชส้ มนุ ไพร เป็นต้น
5) คุณประสาน ทำ� หนา้ ท่ีประสานงานเพือ่ ให้เกดิ การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ และเกิดเครอื ขา่ ย
ความรว่ มมอื ในการจดั การความรู้ สมาชกิ ของชมุ ชนทท่ี ำ� หนา้ ที่ “คณุ ประสาน” อาจเปน็ กรรมการของศนู ย์
เรียนรู้ สมาชิกของสภาผนู้ ำ� หมู่บา้ น หรือเปน็ สมาชิกซง่ึ อาสามาทำ� หน้าทป่ี ระสานงานกไ็ ด้
2. การสอื่ สาร เปน็ กระบวนการทส่ี ำ� คญั ทช่ี ว่ ยใหก้ ารจดั การความรปู้ ระสบความสำ� เรจ็ ดงั คำ� นยิ าม
ข้างต้นว่าการจัดการความรู้เก่ียวข้องกับรวบรวมและสร้างองค์ความรู้ โดยอาศัยการแลกเปลี่ยนความรู้
ระหว่างสมาชิกของชุมชน ดังนั้น การสื่อสารจึงเป็นองค์ประกอบส�ำคัญในกระบวนการจัดการความรู้
นพ.วิจารณ์ พานิช ได้กล่าวไว้ว่า “ในกระบวนการจัดการความรู้นั้น การเรียนรู้ส�ำคัญกว่าตัวความรู้”
โดย นพ.วจิ ารณ์ได้ย�้ำว่า การเรยี นรู้ทด่ี ที ีส่ ุดคือ การเรยี นรรู้ ว่ มกันและการเรียนรผู้ ่านการปฏบิ ัติ แนน่ อน
ว่าการเรียนรู้ร่วมกันย่อมต้องอาศัยกลยุทธ์สื่อสารเพื่อให้เอ้ืออ�ำนวยการเรียนรู้ให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด
โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ การสอ่ื สารระหวา่ งบคุ คลเนอื่ งจากเปน็ การสอ่ื สารทใ่ี ชค้ อ่ นขา้ งมากในกระบวนการจดั การ
ความรู้
ผเู้ ขยี นขอยกตวั อยา่ งชมุ ชนบา้ นนาบวั อ.นครไทย จ.พษิ ณโุ ลก มาเปน็ กรณศี กึ ษาเพอ่ื ใหน้ กั ศกึ ษา
เหน็ ถงึ บทบาทของการสอ่ื สารในการจดั การเรยี นรู้ ชมุ ชนบา้ นนาบวั เปน็ แหลง่ เรยี นรดู้ า้ นเศรษฐกจิ พอเพยี ง
ได้ด�ำเนินการจดั การความรู้โดยใชว้ ิธดี �ำเนินการ 2 วธิ ีหลกั ๆ ไดแ้ ก่ 1) การคดิ รว่ มกนั ของสมาชกิ ในชุมชน
ซ่งึ เป็นการเปดิ โอกาสใหค้ นในชุมชนไดเ้ รียนรแู้ ละแก้ไขปญั หารว่ มกนั 2) เวทีประชาคม เป็นหวั ใจส�ำคญั
ในการขับเคลอื่ นกระบวนการจัดการความรูข้ องชมุ ชน จะเหน็ ไดว้ ่าวิธีการดำ� เนนิ การจัดการความรู้ทัง้ สอง
วิธีของศูนย์การเรียนรู้ชุมชนบ้านนาบัวจ�ำเป็นต้องใช้การส่ือสารเป็นเครื่องมือในการด�ำเนินการ การคิด
