Page 19 - สื่อ นวัตกรรม และการวัดและประเมินผล การเรียนรู้วิทยาศาสตร์
P. 19
สื่อการจัดการเรียนรู้ท่ีใช้ในการสอนวิทยาศาสตร์จ�ำแนกตามวิธีสอน 5-9
2) การสืบเสาะแบบผู้เรียนเป็นผู้สอบถาม (Active Inquiry) ผู้เรียนเป็นผู้แสวงหาค�ำตอบ
โดยการซักถาม ผู้สอนเป็นผู้ช่วยเหลือในด้านการให้ข้อมูล โดยการใช้รูปภาพ การฉายภาพยนตร์ หรือ
การสาธิตให้ดู ตลอดจนให้ข้อมูลท่ีเป็นจริงกับผู้เรียนในรูปของค�ำตอบใช่ หรือไม่ใช่ เท่านั้น
3) การสืบเสาะแบบผสม (Mixed Inquiry) เป็นการร่วมกันซักถามปัญหาของผู้สอนและ
ผู้เรียนจนกระทั่งได้ค�ำตอบของปัญหา
จากลักษณะการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ท่ีมีหลายระดับ เปิดโอกาสให้ผู้สอนได้เลือกใช้
ตามระดับความสามารถในการสืบเสาะหาความรู้ของผู้เรียน และในการออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ ผู้สอน
ก็สามารถเลือกข้ันตอนของวิธีสอนได้หลายแบบ ท่ีนิยมใช้กันเป็นแบบ 5E และ 7E ซึ่งเม่ือพิจารณาใน
รายละเอียดของข้ันตอนการสอนแล้ว พบว่าขั้นตอนส�ำคัญท่ีเป็นพื้นฐานที่สุดของการสืบเสาะหาความรู้
ประกอบด้วย กิจกรรม 3 อย่าง คือ 1) การท�ำให้ผู้เรียนเกิดความสนใจจนน�ำไปถึงข้ันเกิดความสงสัย 2) การ
จัดการให้ผู้เรียนได้รับประสบการณ์เพ่ือให้ได้ค�ำตอบของสิ่งท่ีสนใจ หรือค�ำตอบของสิ่งที่สงสัย และ 3) การ
จัดการให้ผู้เรียนได้ตอบค�ำถามหรือแสดงข้อมูลของสิ่งที่ตนสนใจ ตามความเข้าใจของตนเอง ถ้าผู้เรียนได้
แสดงออกตามขั้นตอนหลักของกิจกรรม 3 ขั้นนี้แล้วถือว่าครบรอบของการสืบเสาะหาความรู้ที่เป็นพ้ืนฐาน
แต่ถ้าเรื่องท่ีเรียนรู้ไปแล้วนั้นมีข้อมูลความรู้อ่ืนท่ีเป็นการต่อยอดเพ่ิมเติมบนฐานเดียวกันได้ ผู้สอนก็จะเพ่ิม
กิจกรรมในขั้นขยายความรู้ เป็นกิจกรรมท่ี 4 เพ่ิมขึ้นได้อีก และเม่ือผู้เรียนได้มีโอกาสประเมินหรือตัดสิน
สิง่ ใดทเี่ กี่ยวข้องกบั ความรู้ทค่ี ้นพบน้นั ผเู้ รยี นก็จะได้ทำ� กิจกรรมที่ 5 เป็นการประเมนิ จงึ เป็นท่มี าของวธิ สี อน
สบื เสาะแบบ 5E ตอ่ จากนน้ั ไดม้ กี ารเพมิ่ กจิ กรรมขน้ึ กอ่ นทจ่ี ะเรา้ ความสนใจเปน็ กจิ กรรมตรวจสอบความรเู้ ดมิ
ของผู้เรยี น เพ่อื ช่วยใหผ้ ู้เรียนมคี วามพรอ้ มทีจ่ ะเกดิ ความสนใจหรือความสงสัยในข้ันเรา้ ความสนใจ และเพ่ิม
ขั้นประยุกต์ใช้ความรู้ในตอนท้าย ท�ำให้ความรู้ที่ได้ค้นพบเป็นสิ่งท่ีมีความหมายกับผู้เรียนมากข้ึน ท�ำให้เกิด
เป็นวิธีสอนสืบเสาะแบบ 7E ท่ีมีรายละเอียดซับซ้อนมากขึ้น
การน�ำสื่อการสอนมาใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้มีส่วนช่วยให้ผู้สอน
จัดการให้ผู้เรียนได้แสดงพฤติกรรมตามข้ันตอนต่าง ๆ นั้นได้สะดวกมากข้ึน ท้ังนี้ ผู้สอนต้องท�ำความเข้าใจ
และเลือกใช้สื่อท่ีเหมาะสมกับการจัดกิจกรรมแต่ละขั้นตอน ดังจะได้กล่าวถึงโดยจะเริ่มจากข้ันตอนท่ีเป็น
หลักพ้ืนฐานส�ำคัญก่อนดังต่อไปน้ี
1. ขนั้ สร้างความสนใจ (Engage)
ในข้ันตอนนี้มีเป้าหมายให้ผู้เรียนเกิดความสนใจ สงสัยและอยากรู้ข้อมูลความรู้อย่างใดอย่างหน่ึง
ทผ่ี สู้ อนตอ้ งการใหผ้ เู้ รยี นเกดิ การเรยี นรู้ เปน็ ขน้ั ตอนทม่ี คี วามสำ� คญั ทเี่ ปน็ จดุ เรมิ่ ตน้ ของกระบวนการสบื เสาะ
หาความรู้ ถ้าผู้สอนจับประเด็นหลักที่ต้องการสอนและหาวิธีการท�ำให้ผู้เรียนเกิดความกระหายใคร่รู้ใน
ประเด็นนั้นได้ ก็เท่ากับเป็นการตั้งเป้าหมายที่ถูกต้องตรงประเด็น ผู้สอนจะสามารถน�ำพาให้ผู้เรียนด�ำเนิน
การสืบเสาะหาความรู้ในข้ันต่อ ๆ มาได้เข้าเป้า กระชับ รวดเร็ว และชัดเจน ซ่ึงส่ือการสอนจะเข้ามาช่วยให้
ผู้สอนท�ำงานในขั้นตอนนี้ได้ส�ำเร็จ ส่ือดังกล่าวจะต้องช่วยกระตุ้นให้ผู้เรียนเกิดความสงสัยใคร่รู้และ
แสดงออกมา สื่อที่ใช้อาจมีลักษณะต่อไปนี้
