Page 15 - สื่อ นวัตกรรม และการวัดและประเมินผล การเรียนรู้วิทยาศาสตร์
P. 15
การผลิตและใช้ชุดการเรียนการสอนชุดฝึกทักษะกระบวนการ และชุดฝึกทักษะปฏิบัติการทดลองวิทยาศาสตร์ 6-5
เร่ืองที่ 6.1.1 ความหมายและขอบเขตของชุดการเรยี นการสอน
วิทยาศาสตร์
ชุดการเรียนการสอนมีความหมายครอบคลุมชุดการสอน ชุดการเรียน ชุดการเรียนรู้ และ
ชุดกิจกรรมการเรียนรู้แต่ท่ีมีชื่อต่างกันเพราะต้องการแสดงจุดเน้นท่ีแตกต่างกันของผู้ใช้ เริ่มจากการใช้ค�ำ
วา่ ชดุ การสอนเนอื่ งจากเปน็ สอื่ ทค่ี รใู ชป้ ระกอบการสอน ตอ่ มาในยคุ ของการปฏริ ปู การศกึ ษาเนน้ การใหบ้ ทบาท
ในการเรียนรู้ของผู้เรียน จึงเปลี่ยนมาใช้ค�ำว่าชุดการเรียนเพ่ือให้เป็นการเน้นบทบาทของผู้เรียนให้มากข้ึน
โดยเฉพาะเมื่อมีการขยายขอบเขตของการใช้งาน โดยใช้เป็นสื่อให้ผู้เรียนใช้ศึกษาด้วยตนเองได้ในการจัด
กิจกรรมซ่อมเสริม หรือใช้เป็นสื่อน�ำทางให้ผู้เรียนลงมือปฏิบัติงานบางอย่างเพื่อน�ำไปสู่การเรียนรู้ อาจเรียก
ชื่อใหม่ว่าเป็นชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ซ่ึงมีความหมายและขอบเขตของการใช้งานในการจัดการเรียนรู้อย่าง
กว้างขวาง น�ำไปใช้ในการจัดการเรียนการสอนในวิชาต่าง ๆ อย่างแพร่หลาย รวมถึงการน�ำมาใช้ในการจัด
การเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ด้วย ในหน่วยนี้จะขอใช้ค�ำทุกค�ำท่ีกล่าวถึงตามบริบทของผู้ใช้ ซึ่งจะได้
กล่าวถึงต่อไป
1. ความหมายของชุดการเรยี นการสอนวิทยาศาสตร์
จากการรวบรวมความหมายของชุดการเรียนการสอนในวิชาท่ัว ๆ ไปของแหล่งรวมข้อมูลออนไลน์
(sornordom.word.press.com) กล่าวถึง ความหมายของชุดการเรียนในชื่อของชุดกิจกรรมโดยการอ้างอิง
ถึงผู้ให้ความหมายไว้ดังน้ี คณะอนุกรรมการพัฒนาการสอนและผลิตวัสดุอุปกรณ์การสอน (2524) ได้ให้
ความหมายว่าชุดกิจกรรมเป็นเทคโนโลยีทางการศึกษาอย่างหนึ่งมีลักษณะเป็นส่ือประสม (Multimedia) ซ่ึง
ครูน�ำมาใช้เป็นเคร่ืองมือในการสอนหรือผู้เรียนใช้เรียนด้วยตนเอง หรือทั้งผู้เรียนและผู้สอนใช้ร่วมกันเพื่อ
ให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้หรือเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมอย่างมีประสิทธิภาพตามจุดมุ่งหมาย วิชัย วงษ์ใหญ่
(2525) กล่าวว่าชุดกิจกรรมเป็นระบบการผลิตและการน�ำสื่อการเรียนหลาย ๆ อย่างมาสัมพันธ์กัน และมี
คุณค่าส่งเสริมซ่ึงกันและกัน ส่ือการเรียนอย่างหนึ่งอาจใช้เพื่อเร้าความสนใจ ในขณะที่อีกอย่างใช้เพ่ืออธิบาย
ข้อเท็จจริงของเนื้อหาและอีกอย่างหนึ่งอาจใช้เพื่อก่อให้เกิดการเสาะแสวงหา อันจะน�ำไปสู่ความเข้าใจลึกซ้ึง
และป้องกันการเข้าใจผิด ส่ือการเรียนเหล่าน้ีเรียกอีกประการหนึ่งว่าส่ือประสมท่ีน�ำมาใช้ให้สอดคล้องกับ
เนอื้ หาวชิ าเพื่อชว่ ยใหผ้ เู้ รยี นมีการเปลี่ยนแปลงพฤตกิ รรมการเรยี นรู้ให้เปน็ ไปอย่างมปี ระสิทธิภาพย่งิ ขึ้น วรี ะ
ไทยพานิช (2529) กล่าวว่า ชุดการเรียนมีช่ือต่างกัน เช่น ชุดการสอน (Instruction Package) ชุดการเรียน
เบ็ดเสร็จ (Self – Instruction Package) ซึ่งเป็นชุดของส่ือประสม (Multi – Media) ท่ีจัดขึ้นส�ำหรับหน่วย
การเรียน หัวข้อเนื้อหาและอุปกรณ์ของแต่ละหน่วยท่ีจัดไว้เป็นชุดกล่องหรือซอง ชุดการเรียนอาจมีรูปแบบ
(Formats) ท่ีแตกต่างกันออกไป ส่วนมากจะประกอบด้วยค�ำช้ีแจงหัวข้อ จุดมุ่งหมาย การประเมินผล การ
ก�ำหนดกิจกรรมและการประเมินผลขั้นสุดท้าย จุดมุ่งหมายท่ีส�ำคัญของการสอนนักเรียนเป็นรายบุคคลคือ
