Page 16 - สื่อ นวัตกรรม และการวัดและประเมินผล การเรียนรู้วิทยาศาสตร์
P. 16
6-6 สื่อ นวัตกรรม และการวัดและประเมินผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
ให้นักเรียนมีความรับผิดชอบในการเรียนของตนเอง ยุพิน พิพิธกุล (2530) ได้ให้ความหมายของชุดการเรียน
การสอนเป็นรายบุคคลว่าเป็นชุดการเรียนการสอนท่ีผู้เรียนเรียนด้วยตนเอง ในชุดการสอนจะประกอบด้วย
บัตรค�ำสั่ง บัตรกิจกรรม บัตรเนื้อหา บัตรแบบฝึกหัด หรือบัตรงานพร้อมเฉลยและบัตรทดสอบพร้อมเฉลย
ในชดุ การเรยี นการสอนนนั้ จะมสี อื่ การเรยี นการสอนไวพ้ รอ้ มเพอ่ื ทผ่ี เู้ รยี นจะใชป้ ระกอบการเรยี นในเรอื่ งนนั้ ๆ
และสุนันทา สุนทรประเสริฐ (2545) ได้กล่าวถึงความหมายของชุดกิจกรรมไว้ว่าเป็นส่ือประเภทหน่ึงซึ่งมีจุด
มุ่งหมายเฉพาะเร่ืองที่จะสอนเท่าน้ัน ชุดกิจกรรมจึงเป็นนวัตกรรมการใช้ส่ือการสอนแบบประสมโดยอาศัย
ระบบบูรณาการส่ือหลาย ๆ อย่างเข้าด้วยกันเพ่ือให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ตามเป้าหมายอย่างมีประสิทธิภาพ
นอกจากข้อมูลจากแหล่งข้อมูลออนไลน์ท่ีกล่าวถึงข้างต้นแล้ว ทิศนา แขมมณี (2548, น. 375)
ยังได้กล่าวถึงชุดการเรียนการสอนว่า โดยท่ัวไปแล้วมักประกอบด้วย จุดมุ่งหมาย แบบทดสอบก่อนเรียน
และหลังเรียน เน้ือหาสาระ บัตรค�ำส่ังให้ปฏิบัติกิจกรรมต่าง ๆ พร้อมท้ังแบบฝึกหัด แบบทดสอบหลังเรียน
เอกสารและวัสดุต่าง ๆ ท่ีจ�ำเป็น เช่น คู่มือ ค�ำชี้แจง บัตรค�ำถาม บัตรเฉลยค�ำตอบ หรืออาจมีสื่อการเรียน
อ่ืน ๆ เช่น แผนท่ี ภาพรวมท้ังเครื่องมือ หรืออุปกรณ์ที่จ�ำเป็นต้องใช้ในการท�ำกิจกรรม เช่น เคร่ืองเล่นวิดีโอ
สไลด์ หรือภาพยนตร์
กล่าวโดยสรุปได้ว่า ชุดการเรียนการสอนหรือชุดกิจกรรมมีลักษณะแบบเดียวกันคือ เป็นชุด
สื่อประสมที่ผู้สอนใช้ประกอบการจัดการเรียนการสอน ซ่ึงประกอบด้วยวัสดุ อุปกรณ์ และวิธีการต่าง ๆ เพ่ือ
ให้ผู้เรียนใช้ประกอบการจัดการเรียนการสอนโดยมีผู้สอนเป็นผู้ก�ำกับดูแลด้วยวิธีการต่าง ๆ ผู้เรียนจะต้อง
ปฏบิ ตั กิ จิ กรรมดว้ ยตนเองจนเกดิ การเรยี นรตู้ ามวตั ถปุ ระสงคก์ ารเรยี นรทู้ กี่ ำ� หนดไว้ ในสว่ นของความแตกตา่ ง
คือชุดการสอนเน้นกิจกรรมของผู้สอนส�ำหรับชุดการเรียน หรือชุดกิจกรรมเน้นกิจกรรมของผู้เรียน และ
ชุดการเรียนการสอนเน้นกิจกรรมท้ังผู้สอนและผู้เรียน
ในวิชาวิทยาศาสตร์ ผู้สอนสามารถน�ำชุดการเรียนการสอนมาใช้ประกอบการจัดการเรียนการสอน
ได้หลายโอกาสเพื่อส่งเสริมให้ผู้เรียนได้บรรลุผลการเรียนรู้ ได้ทั้งด้านความรู้ กระบวนการทางวิทยาศาสตร์
และเจตคติทางวิทยาศาสตร์ เรียกว่า ชุดการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ ซ่ึงจะได้กล่าวถึงในหัวข้อขอบเขต
ของชุดการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ต่อไป
2. ขอบเขตของชดุ การเรียนการสอนวทิ ยาศาสตร์
ตามที่นิคม ทาแดง (2558, น. 1-19) ได้กล่าวไว้ว่าในการออกแบบระบบสื่อประสม ต้องมีการน�ำเอา
สื่อหลาย ๆ อย่างมาออกแบบให้เป็นระบบ เช่น ออกแบบเป็นชุดการสอน ชุดทดลอง ชุดการเรียนรายบุคคล
เป็นต้น และยังมีการจ�ำแนกชุดการสอนหลายแบบ ได้แก่ ชุดการสอนแบบบรรยาย ชุดการสอนแบบกลุ่ม
กจิ กรรม ชดุ การสอนรายบคุ คล ชดุ การสอนทางไกล ชดุ การสอนทางวทิ ยุ และโทรทศั นป์ ฏสิ มั พนั ธ์ ชดุ การสอน
ทางอิเล็กทรอนิกส์ ชุดการสอนด้วยคอมพิวเตอร์ผ่านเครือข่าย และชุดการสอนแบบผสมผสาน แสดงว่า
ชุดการสอนหรือชุดการเรียนเป็นสื่อประสมที่มีขอบเขตกว้างขวางตามลักษณะการน�ำไปใช้งานซ่ึงสามารถน�ำ
มาก�ำหนดเป็นขอบเขตของชุดการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ได้ ในท่ีน้ีจะกล่าวถึงลักษณะของชุดการเรียน
การสอนแต่ละแบบในบริบทของการจัดการเรียนการสอนวิชาวิทยาศาสตร์ ดังต่อไปนี้
