Page 40 - การวางแผน การออกแบบ และการผลิตสื่อชุมชน
P. 40
15-30 การวางแผน การออกแบบและการผลิตสอ่ื ชมุ ชน
ลงไปจากทเ่ี คยรงุ่ เรอื งมา เราสามารถผลติ หรอื ใชก้ ารสอื่ สารเพอ่ื รอ้ื ฟน้ื หรอื เสรมิ สรา้ งศกั ดศ์ิ รขี องชมุ ชนและ
วัฒนธรรมชุมชนตา่ งๆ ไดอ้ ยา่ งไร ดว้ ยเสน้ ทางอย่างไร และบนเง่ือนไขเชน่ ไรบ้าง
กิจกรรม 15.3.1
จงอธิบายความหมายของค�ำวา่ ศักดิ์ศรขี องชมุ ชน ให้เขา้ ใจ
แนวตอบกิจกรรม 15.3.1
ศักด์ิศรีของชุมชน หมายถึง คุณค่า ความตระหนักถึงความภูมิใจของความเป็นชุมชน อย่างไร
กต็ าม บอ่ ยครัง้ สภาพของการเปลย่ี นแปลงสังคมก็สง่ ผลให้ศกั ด์ิศรีของชุมชนบางแหง่ กเ็ รม่ิ ลดน้อยถอยลง
จึงนำ� มาสูก่ ารรอื้ ฟืน้ และต่อส้เู พอื่ คืนศักด์ศิ รี
เร่ืองท่ี 15.3.2
แนวทางการผลิตและการใช้สื่อเพื่อสร้างความเข้มแข็ง
ด้านศักด์ิศรีของชุมชน
นอกเหนือจากความเข้มแข็งของชุมชนจะด�ำรงอยู่ได้เมื่อพ้ืนท่ีและอัตลักษณ์ได้รับการสร้างและ
สืบทอดรักษาไว้แล้ว ชุมชนต่างๆ จ�ำเป็นต้องใช้การส่ือสารเพ่ือเสริมสร้างศักด์ิศรีของคนและชุมชนเอาไว้
ด้วยเช่นกัน และเพ่ือให้เห็นภาพท่ีเป็นรูปธรรมของการผลิตและใช้สื่อเพื่อสร้างเสริมศักด์ิศรีดังกล่าว
ในที่น้ีผู้เขียนจะขอยกตัวอย่างกรณีของการใช้ส่ือเพื่อเสริมสร้างศักด์ิศรีของสื่อพ้ืนบ้าน/วัฒนธรรมพื้นบ้าน
อนั เปน็ “ทุน” (capital) ทสี่ ำ� คญั และเป็นวัตถุดิบหรอื ปัจจยั การผลติ ในการสรา้ งความเขม้ แข็งของชุมชน
ท้องถ่ิน
สมสขุ หินวมิ าน (2549) ได้เข้ารว่ มเปน็ หนง่ึ ในคณะท�ำงานของ “โครงการสอ่ื พื้นบ้านส่อื สารสขุ ”
(ซึง่ ในท่นี ี้จะเรียกวา่ “โครงการ สพส.”) โครงการ สพส. เร่มิ ต้นขนึ้ ในปี พ.ศ. 2546 โดยมีเปา้ หมายท่จี ะ
แสวงหาแนวทางการทำ� งานในการใชส้ อ่ื พน้ื บา้ นเพอ่ื พฒั นาชมุ ชนทอ้ งถน่ิ ในขณะเดยี วกบั ทห่ี ากลวธิ ที ำ� งาน
โดยใชก้ ารสอื่ สารเพอื่ สรา้ งเสรมิ ศกั ดศ์ิ รแี ละความเขม้ แขง็ ใหก้ บั สอ่ื พนื้ บา้ นในทางกลบั กนั ภายใตโ้ ครงการ
ดังกล่าว สมสุขได้วิเคราะห์พลวัตความเปล่ียนแปลงของศักด์ิศรีแห่งส่ือพื้นบ้าน และพบว่า ในอดีตสื่อ
พื้นบ้านเคยด�ำรงอยู่ในชุมชนท้องถ่ินอย่างมีศักด์ิศรีเกียรติภูมิ เช่น แต่ก่อนน้ัน หมอล�ำผีฟ้าคือกลุ่ม
ภมู ปิ ญั ญาสตรที ที่ ำ� หนา้ ทแ่ี พทยพ์ นื้ บา้ นในการรกั ษาผเู้ จบ็ ไขไ้ ดป้ ว่ ยในชมุ ชนอสี าน หรอื พธิ กี รรม/การแสดง
