Page 25 - สื่อศึกษา
P. 25
สื่อกบั เพศสภาวะ 14-15
ความเปน็ หญิงความเป็นชาย และกลมุ่ ผ้มู ีความหลากหลายทางเพศ ซ่ึงส่งผลตอ่ ความคาดหวังของสังคม
นอกจากน้ันส่ือยังสะท้อนให้เห็นความรู้สึกนึกคิดท่ีมีต่อบทบาททางเพศโดยการประกอบสร้างของสังคม
วฒั นธรรม ทถี่ กู อำ� นาจแบบชายเปน็ ใหญแ่ ละวธิ คี ดิ แบบเพศศาสตร์ (sexology) กำ� หนดทงั้ ในระดบั สงั คม
สถาบนั ครอบครัว ไปจนถึงระดับปัจเจกบคุ คล
การวเิ คราะหค์ วามสมั พนั ธร์ ะหวา่ งสอ่ื กบั เพศสภาวะ สามารถศกึ ษาไดจ้ ากบทบาทของสอื่ มวลชน
ทม่ี ตี อ่ เพศสภาวะดงั ท่ี ซูซานนาห์ วลิ สัน (Susannah Wilson, 1981, อา้ งใน กาญจนา แก้วเทพ, 2535)
ใชแ้ นวคดิ เรอ่ื งบทบาทของสอื่ เปน็ เกณฑใ์ นการประมวลบทบาทของสอ่ื มวลชนกบั เพศสภาวะ โดยแบง่ เปน็
3 บทบาทส�ำคัญ คือ
1. สื่อมวลชนมีบทบาทในการเป็นกระจกสะท้อนภาพความเป็นจริงของเพศสภาวะท่ีเกิดข้ึน
ในสงั คม ทงั้ น้ี วลิ สัน เห็นว่า ความสมั พันธ์ระหว่างโลกแห่งความจริงและภาพทีส่ ะท้อนผา่ นสอ่ื น้ันอาจจะ
ไม่มีความสัมพันธ์แบบตรงไปตรงมา (direct relation) เน่ืองจากกระบวนการสร้างสรรค์ผลงานของ
สอ่ื มวลชน เกดิ จากบคุ คลหลายฝา่ ยทม่ี ที ศั นะและอดุ มการณต์ า่ งกนั ซง่ึ ขจติ ขวญั กจิ วสิ าละ (2554) เหน็ วา่
ไวยากรณก์ ารเลา่ เรอ่ื งนนั้ ไมเ่ คยปราศจากอดุ มการณเ์ ลย อกี ทง้ั ในการเลา่ เรอื่ งของสอื่ มวลชน เชน่ ภาพยนตร์
จุดยนื ของผู้เล่าเร่อื งเป็นองค์ประกอบที่สำ� คญั ทีส่ ดุ เนอ่ื งจากผู้เลา่ จะท�ำหน้าท่ีควบคมุ ไวยากรณ์ในการเลา่
เรอ่ื งทั้งหมด เพือ่ รบั ใช้วัตถปุ ระสงค์ของผู้เลา่
จากผลการวิจัยของ ขจิตขวัญ ได้ชี้ให้เห็นว่า การให้ความหมายของสังคมต่อการขัดขืนอ�ำนาจ
ของสังคมผ่านภาพยนตร์เกี่ยวกับผู้มีความหลากหลายทางเพศและผู้หญิงนั้น จะมีอุดมการณ์เคลือบแฝง
มาดว้ ยเสมอ กล่าวคอื ภาพยนตร์ทีป่ ระกอบสรา้ งอดุ มการณ์ใหผ้ หู้ ญงิ ขดั ขนื “ลกุ ขน้ึ ส”ู้ นั้น จะปรากฏใน
กลมุ่ ภาพยนตรท์ ตี่ อ่ สเู้ ชงิ อตั ลกั ษณเ์ ฉพาะบางกลมุ่ เทา่ นน้ั เชน่ เรอ่ื งของเพศทสี่ าม ผหู้ ญงิ เกง่ ขณะทผ่ี หู้ ญงิ
ท่ีถูกท�ำให้อยู่ชายขอบจากพฤติกรรมทางเพศ เช่น ภรรยาน้อย ภรรยาเก็บ ผู้หญิงท่ีละเมิดการครองคู่
ภาพยนตรม์ กั จะประกอบสรา้ งอดุ มการณใ์ ห้ “ถอย” และไมม่ โี อกาสใหล้ กุ ขน้ึ สู้ ขจติ ขวญั อธบิ ายวา่ ผสู้ รา้ ง
ภาพยนตร์ มจี ดุ ยนื แบบผชู้ าย ชนชนั้ กลางและชนชน้ั สงู เนน้ การใชอ้ �ำนาจ เชน่ หลกั จารตี ประเพณี เขา้ ไป
จัดการผู้หญิงเพื่อควบคุมพฤติกรรมในชีวิตประจ�ำวัน แสดงให้เห็นว่าในโลกของภาพยนตร์นั้นความเท่า
เทยี มระหวา่ งเพศหญงิ กับชายจะไมเ่ คยปรากฏอย่างแทจ้ รงิ
2. สื่อมวลชนมีบทบาทเป็นเคร่ืองมือในการตอกย�้ำ (reinforce) ภาพ ความคิด ค่านิยม และ
ความเชอ่ื ตา่ ง ๆ ทม่ี อี ยใู่ นสงั คม กลา่ วคอื สอื่ มวลชนเปน็ สถาบนั ทางสงั คมทเี่ ปน็ ตวั แทนในการอบรมบม่ เพาะ
ให้สมาชกิ เปน็ ไปตามบรรทัดฐานของสงั คม (agent of socialisation) เช่น การตอกยำ�้ บทบาททางเพศ
ของผหู้ ญงิ กบั ผชู้ าย ตอกยำ้� ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งเพศหญงิ กบั เพศชายวา่ เปน็ สง่ิ ทถี่ กู ตอ้ ง และตอกยำ้� ความ
สมั พันธ์ระหว่างเพศเดยี วกันเป็นสง่ิ ผดิ บาป
นกั วชิ าการทีส่ นใจศึกษาเพศสภาวะ เชน่ ปเี ตอร์ แจ็กสนั (Peter Jackson) เห็นว่า สอ่ื มวลชน
เปน็ กลไกสำ� คญั ในการนำ� เสนอเรอ่ื งราวของผมู้ คี วามหลากหลายทางเพศในมมุ มองเชงิ ลบ ประจกั ษพ์ ยาน
ท่ีชัดเจนคอื หนงั สอื พมิ พ์ ซึง่ เป็นส่ือมวลชนชนดิ แรกทนี่ �ำเสนอข่าวของผู้มคี วามหลากหลายทางเพศ เชน่
ข่าวการเปิดสถานขายบรกิ ารทางเพศของกลุ่มเกย์หรือชายรกั ชาย โดยนายการณุ ผาสุก หรือนายถัว่ ด�ำ
