Page 27 - สื่อศึกษา
P. 27
ส่ือกับเพศสภาวะ 14-17
ตอนท่ี 14.2
ทฤษฎีท่ีเกี่ยวข้องกับสื่อและเพศสภาวะ
โปรดอ่านหัวเรื่อง แนวคิด และวัตถปุ ระสงค์ของตอนที่ 14.2 แล้วจงึ ศกึ ษารายละเอยี ดตอ่ ไป
หัวเร่ือง
14.2.1 ทฤษฎสี ายเพศสภาวะ
14.2.2 ทฤษฎสี ายสือ่
แนวคิด
1. ทฤษฎสี ายเพศสภาวะมพี นื้ ฐานมาจากทฤษฎสี ตรนี ยิ มทพี่ ฒั นาขน้ึ ในชว่ งปลายทศวรรษ
ที่ 1970 ทฤษฎีสตรีนิยมมีคุณลักษณะ 2 ประการคือ เป็นทั้งแนวคิดและแนวทางใน
การเคลื่อนไหวทางสังคม มีการแบ่งแยกส�ำนักคิดเป็นกลุ่มย่อยๆ คือ สายเสรีนิยม
สายมารก์ ซิสม์ สายสุดข้วั สายวัฒนธรรม และแนวหลงั สมัยใหม่ ส่วนแนวคดิ ความเปน็
ชายเปน็ แนวคดิ ทขี่ ยายความเขา้ ใจเกยี่ วกบั เพศสภาวะ ศกึ ษาเกยี่ วกบั การกอ่ รา่ งความ
เปน็ ชายและประสบการณเ์ ฉพาะของผชู้ ายในบรบิ ทประวตั ศิ าสตรส์ งั คมวฒั นธรรม เพอื่
ตอบคำ� ถามวา่ ความเปน็ ชายแบบอำ� นาจนำ� กอ่ ตวั ขนึ้ และผลติ ซำ�้ ความสมั พนั ธเ์ ชงิ อำ� นาจ
ไดอ้ ยา่ งไร เมอ่ื ทฤษฎสี ตรนี ยิ มถกู ขยายขอบเขตการศกึ ษาไปสคู่ วามเปน็ เพศอนื่ ๆ ทถ่ี กู
กดขแี่ ละถกู ผลกั ใหก้ ลายเปน็ อนื่ ทฤษฎเี ควยี ร์ หรอื ทฤษฎคี วามหลากหลายทางเพศจงึ
ถูกพัฒนาข้ึนในทศวรรษท่ี 1990 เป็นทฤษฎีที่อธิบายถึงการเรียกร้องความชอบธรรม
และความเสมอภาคทางสังคมและวัฒนธรรมให้กลุ่มคนท่ีมีความหลากหลายทางเพศ
โดยใชว้ ิธกี ารศกึ ษาแบบสหวทิ ยาการซึง่ ไดร้ ับอิทธพิ ลมาจากหลายสำ� นัก
2. ท ฤษฎีสายส่ือ หากแบ่งตามเกณฑ์ด้านจุดยืนของทฤษฎีสามารถแบ่งได้ 4 กลุ่ม คือ
กลมุ่ ผลกระทบของสอ่ื กลมุ่ ภาพสะทอ้ นในสอ่ื กลมุ่ ใชป้ ระโยชนแ์ ละความพงึ พอใจ และ
กลุ่มวัฒนธรรมศึกษาเชิงวิพากษ์ โดยจุดยืนของทฤษฎีกลุ่มผลกระทบของสื่อเชื่อใน
อิทธิพลของสื่อและมองผู้รับสารโดยเฉพาะผู้หญิงเป็นผู้รับสารแบบตั้งรับ อีกท้ังบริบท
การพฒั นาประเทศในชว่ งทศวรรษท่ี 2500 มองวา่ ผหู้ ญงิ เปน็ กลมุ่ คนทดี่ อ้ ยพฒั นา ดงั นน้ั
สื่อจึงถูกใช้เป็นเครื่องมือในการพัฒนาศักยภาพผู้หญิง ทฤษฎีกลุ่มภาพสะท้อนในสื่อ
มองว่าสอ่ื เป็นกระจกสะท้อนความเปน็ จรงิ ที่เกดิ ขึน้ ในสังคม โดยตง้ั คำ� ถามว่าภาพของ
ผหู้ ญงิ ผชู้ าย และผมู้ คี วามหลากหลายทางเพศนน้ั สอื่ นำ� เสนอภาพอะไรบา้ งทฤษฎกี ารใช้
ประโยชน์และความพึงพอใจให้ความส�ำคัญกับความต้องการของผู้รับสารเพศสภาวะ
