Page 33 - สื่อศึกษา
P. 33
สอื่ กับเพศสภาวะ 14-23
สตรีนิยมสายหน่ึงท่ีอาจจัดให้อยู่ในกลุ่มสตรีนิยมแนววัฒนธรรม คือ สตรีนิยมสายผู้หญิงผิวสี
(Black Feminism) โดยนกั สตรนี ยิ มกลมุ่ นตี้ งั้ ขอ้ สงั เกตกบั การเคลอ่ื นไหวสทิ ธสิ ตรวี า่ เปน็ การเคลอื่ นไหว
ของผหู้ ญงิ ผวิ ขาวชนชนั้ กลางชาวตะวนั ตกเทา่ นน้ั ซงึ่ ในความเปน็ จรงิ แลว้ ผหู้ ญงิ ผวิ ด�ำถกู กดขเ่ี ปน็ สองเทา่
ของผหู้ ญงิ ผวิ ขาวเสยี อกี กลา่ วคอื นอกจากจะเปน็ ผหู้ ญงิ ซง่ึ มสี ถานะตำ�่ กวา่ ผชู้ ายแลว้ ยงั เปน็ คนผวิ ดำ� ซง่ึ
มสี ถานะต่ำ� กว่าคนผวิ ขาว และแม้วา่ ผู้หญงิ ผวิ ขาวและผู้หญงิ ผิวดำ� จะเป็นผหู้ ญิงที่ประสบชะตากรรมทีถ่ ูก
ผู้ชายกดข่เี หมือนกนั แตผ่ ู้หญิงผิวด�ำกย็ งั ถูกผหู้ ญงิ ผวิ ขาวกดทับซ้อนอีกตอ่ หนึ่ง ดงั ปรากฏในภาพยนตร์
เรอื่ ง The Help (2011) ทตี่ วั ละคร มนิ น/ี่ อบเิ กล/คอนสแตนตนิ เปน็ คนรบั ใชผ้ วิ สแี ละถกู กดขจ่ี ากนายจา้ ง
ผูเ้ ปน็ ผ้หู ญิงผวิ ขาว หรือภาพยนตรเ์ รื่อง Hidden Figures (2016) ที่แมว้ า่ ตัวละครเปน็ ผู้หญงิ ผวิ ดำ� ท่อี ยู่
ในชนช้นั กลาง และสามารถชว่ ยให้องคก์ ารนาซา่ (NASA) ประสบความส�ำเรจ็ ในการส่งยานอวกาศโคจร
รอบโลกในศตวรรษท่ี 20 แต่กว่าโลกจะรับรู้ว่าบุคคลที่อยู่เบื้องหลังน้ันเป็นผู้หญิงผิวด�ำเวลาก็ล่วงเลยมา
จนถึงศตวรรษท่ี 21 ซึง่ ภาพยนตรด์ งั กล่าวไดส้ ะท้อนให้เหน็ ว่า ผู้หญิงผวิ ดำ� นอกจากจะถูกกดข่ใี นเชิงเพศ
สภาวะจากเพศชายแลว้ ยังตอ้ งเผชิญกบั การเหยียดสีผวิ (Racism) อกี ดว้ ย
เนื่องจากสตรีนิยมสายวัฒนธรรมเป็นปีกหน่ึงของกลุ่มวัฒนธรรมศึกษา (Cultural Studies)
ประเดน็ ในการศึกษาเร่อื ง “สือ่ และบทบาททางเพศ” ของกลมุ่ สตรีนยิ มวฒั นธรรม จึงมีบทบาทกวา้ งขวาง
กวา่ กลมุ่ อน่ื ๆ มาก เพราะกนิ อาณาบรเิ วณครอบคลมุ ไปถงึ วถิ ชี วี ติ ทงั้ ผผู้ ลติ และผรู้ บั สารรวมทงั้ ระบบความ
หมาย ระบบคณุ คา่ และระบบความเชอื่ ตา่ งๆ ตวั อยา่ งเชน่ กลมุ่ สตรนี ยิ มวฒั นธรรมจะสนใจประเดน็ คำ� ถาม
ทีว่ ่า ความเป็นหญิง (femininity) การใช้เวลาว่าง (leisure) การบริโภคส่ือ (consumption) 3 ตวั แปร
นมี้ คี วามเกย่ี วขอ้ งกนั อยา่ งไร ทำ� ไมผหู้ ญงิ จงึ บรโิ ภคสอื่ ทช่ี ว่ ยพาผหู้ ญงิ ออกไปในโลกกวา้ ง เพอ่ื ใหร้ เู้ ทา่ ทนั
แต่ก็มีความปลอดภัยไปพร้อมๆ กัน เพราะเหตุใดวัฒนธรรมในการใช้สื่อของผู้หญิงจึงจ�ำกัดอยู่เพียงแค่
ปรมิ ณฑลสว่ นตวั (personal sphere) และเปน็ สอื่ ภายในบา้ น (domestic media) เชน่ วทิ ยุ และโทรทศั น์
ในขณะท่ีผู้ชายจะใชส้ ่อื นอกบา้ น (public media) เชน่ ส่อื ภาพยนตร์ และเม่อื ภูมิทศั นส์ ือ่ เปลี่ยนไปการ
ใชส้ ่อื ของผหู้ ญิงเปลยี่ นไปหรือไม่
1.5 สตรีนิยมแนวหลังสมัยใหม่ (Postmodern Feminism) สตรีนิยมแนวหลังสมัยใหม่ได้รับ
อิทธพิ ลมาจากแนวคดิ สองสายด้วยกนั คือ ทฤษฎสี ายปรากฏการณ์วิทยา (Phenomenology) และซโี มน
เดอ โบวัวร์ ท่ีมีแนวคิดพื้นฐานใกล้เคียงกัน คือ ความจริง ความเป็นเพศต่างๆ เป็นส่ิงท่ีสังคมประกอบ
สร้างข้ึน นอกจากน้ันแล้วการประกอบสร้างทางสังคมยังเป็นกระบวนการจ�ำแนกความเป็นเรา (us) กับ
ความเปน็ อนื่ (them) ดงั นนั้ คำ� ถามของสตรนี ยิ มกลมุ่ นค้ี อื ความเปน็ หญงิ ความเปน็ เพศอนื่ ๆ ถกู ประกอบ
สรา้ งขึ้นมาอย่างไร และใครมีอ�ำนาจก�ำหนดความหมายตา่ งๆ เหลา่ น้นั
นักสตรีนิยมแนวหลังโครงสร้างนิยม (Post-Structuralist-Feminism) ได้น�ำแนวคิดของสตรี
นยิ มแนวหลงั สมยั ใหมม่ าขยาย โดยใหค้ วามสำ� คญั กบั บทบาทของภาษาในชวี ติ ทางสงั คม และเชอ่ื วา่ ความ
หมายถกู ประกอบสรา้ งผา่ นภาษาและภาษาทำ� หนา้ ทกี่ ำ� หนดวธิ กี ารมองโลกตลอดจนการกระทำ� ตา่ งๆ ของ
มนษุ ย์ ดงั นนั้ ความหมายของความเปน็ หญงิ ความเปน็ ชายทถี่ กู สรา้ งผา่ นภาษา จงึ กำ� หนดการรบั รโู้ ลกและ
การกระท�ำทางสังคม (social action) ทีม่ ีต่อทั้งผชู้ ายและผหู้ ญิงดว้ ยเช่นกนั
