Page 58 - สื่อศึกษา
P. 58
14-48 ส่อื ศกึ ษา
สามีและลกู ๆ ของเธอออกจากบ้านไปแล้วเธอก็ยงั คงดูรายการทส่ี ามีเปดิ ทิ้งไว้ เช่น รายการเรอื่ งเล่าเช้าน้ี
แล้วตอ่ ดว้ ยรายการผหู้ ญงิ ถึงผหู้ ญงิ เป็นต้น แตห่ ากแม่บ้านทำ� งานตดิ พนั และช่วงน้ันๆ ไม่มรี ายการหรือ
เนื้อหาข่าวท่ีแม่บ้านสนใจ แม่บ้านก็จะเปิดท้ิงไว้เป็นเพ่ือนเนื่องจากไม่มีเร่ืองที่น่าสนใจเป็นพิเศษ หรือ
แม่บา้ นอาจจะเปลย่ี นชอ่ งเพอ่ื ไปดูรายการอื่นๆ ทีต่ นเองสนใจ
2. การวิเคราะห์โครงสร้างของเนื้อหากับโครงสร้างวิถีชีวิต
ในงานวจิ ยั ของ ซินเธีย ลงต์ (Cynthia Lont, 1995) ทผี่ ลการศกึ ษาระบุวา่ ผูห้ ญงิ ทีเ่ ป็นแม่บ้าน
ไม่สนใจข่าว เน่ืองจากเน้ือหาของข่าวไม่มีประโยชน์โดยตรงกับผู้หญิง อีกท้ังรูปแบบการน�ำเสนอข่าวก็มี
ลักษณะแบบผู้ชาย อย่างไรก็ตามผลการวิจัยของ นันทกา (อ้างแล้ว) กลับพบว่า ปัจจัยที่ท�ำให้แม่บ้าน
(ดเู หมอื น) จะไมส่ นใจรายการประเภทข่าวน้นั อาจจะไม่ใชโ่ ครงสรา้ งเน้อื หาที่มลี ักษณะเปน็ ข่าวหนัก เช่น
ขา่ วเศรษฐกจิ การเมอื ง เสยี ทเี ดยี ว หากแตเ่ ปน็ “รปู แบบการนำ� เสนอ” ซง่ึ จากผลการวจิ ยั พบวา่ รายการ
ข่าวทน่ี ำ� เสนอในรปู แบบการเล่าข่าว มพี ิธกี รขา่ วมาย่อยรายละเอียดของขา่ วใหง้ า่ ยข้นึ ซง่ึ สอดคลอ้ งกับวิถี
ชวี ติ ของแมบ่ า้ นทมี่ งี านบา้ นใหท้ �ำตลอดทงั้ วนั ทำ� ใหแ้ มบ่ า้ นนยิ มรบั ชมรายการเลา่ ขา่ วมากกวา่ รายการขา่ ว
ท่มี ีลักษณะทเ่ี ป็นทางการ
3. การเปรยี บเทยี บความแตกตา่ งในการบรโิ ภคสอ่ื ระหวา่ งหญงิ ชาย และผมู้ คี วามหลากหลาย
ทางเพศ
ความเป็นเพศสภาวะไม่ได้ก�ำกับเฉพาะแบบแผนการบริโภคส่ือเท่าน้ัน หากแต่ยังเข้าไปก�ำกับ
กบั บรบิ ทการใชส้ อื่ ของปจั เจกอกี ดว้ ย กลา่ วคอื ในการใชส้ อื่ หรอื การบรโิ ภคสอื่ นนั้ มลี กั ษณะของความสมั พนั ธ์
เชงิ อ�ำนาจอยเู่ สมอ สมสุข หินวมิ าน (2541) เหน็ วา่ ในการบรโิ ภคสอ่ื เชน่ การดูโทรทัศนน์ ้ันมกี ารต่อรอง
ท้าทาย การขัดแย้ง และการยอมจ�ำนนของปัจเจกแต่ละคนในพื้นที่และเวลาเดียวกันโดยมีโทรทัศน์เป็น
ศูนย์กลาง ดงั ท่ีสมสขุ เรียกวา่ “การเมืองในหอ้ งนัง่ เล่น” สมสุขขยายความวา่ ผูค้ วบคุมสถานการณ์ของ
กิจกรรมก็คอื ผทู้ ่ีอาศัยโทรทศั น์เป็นเทคโนโลยใี นการแสดงอำ� นาจ หนง่ึ ในตวั แปรที่สมสุขใชใ้ นการอธิบาย
ปรากฏการณใ์ นห้องน่งั เล่นดงั กล่าวคอื เพศ ซ่ึงแน่นอนว่าเป็นผชู้ ายที่มีอำ� นาจมากกว่าผู้หญงิ
ผู้ชายบริหารอำ� นาจในการดโู ทรทศั นใ์ น 3 มติ ิ คือ 1) การควบคมุ วตั ถุธรรมต่างๆ เชน่ รีโมต-
คอนโทรลท่ีใช้ควบคุมการเลือกรายการ ภาพและเสียง หรือแม้แต่ การจับจองเก้าอี้ตัวโปรด 2) พื้นท่ี
นอกจากผชู้ ายจะควบคมุ เกา้ อต้ี วั โปรดแลว้ แตเ่ กา้ อตี้ วั ดงั กลา่ วมกั จะอยใู่ นตำ� แหนง่ ทตี่ รงกบั โทรทศั นม์ าก
ที่สดุ และ 3) พฤตกิ รรมการชมโทรทัศนโ์ ดยเฉพาะการวิพากษ์วจิ ารณ์ ท่ีผ้ชู ายมกั จะเปน็ ผมู้ ีอสิ ระในการ
วจิ ารณม์ ากกวา่ ผชู้ มทเี่ ปน็ ผหู้ ญงิ เชน่ การเชยี รก์ ฬี า โดยสมสขุ อธบิ ายวา่ ในเรอ่ื งความสมั พนั ธเ์ ชงิ อำ� นาจ
ทปี่ รากฏในการดโู ทรทศั นน์ นั้ มาจากโครงสรา้ งในสงั คมไทยยงั คงธำ� รงลกั ษณะสงั คมแบบชายเปน็ ใหญเ่ อาไว้
ดงั น้ันการดโู ทรทัศน์จึงเป็นกจิ กรรมทีถ่ ูกครอบงำ� โดยเพศชาย (male-dominated)
อยา่ งไรกต็ ามความสมั พนั ธเ์ ชงิ อำ� นาจทางเพศในการชมโทรทศั นน์ น้ั ไมใ่ ชโ่ ครงสรา้ งทหี่ ยดุ นงิ่ กลา่ ว
คอื ใชว่ า่ การใชอ้ ำ� นาจของผชู้ ายจะตอ้ งมลี กั ษณะแบบเบด็ เสรจ็ เสมอไป บอ่ ยครงั้ อำ� นาจของผชู้ ายกถ็ กู ทา้ ทาย
และตอ่ รองจากผหู้ ญงิ เชน่ กนั แตก่ ารตอ่ รองและการทา้ ทายจะมไี ดก้ ต็ อ่ เมอ่ื ผหู้ ญงิ เปน็ เจา้ ของทนุ วฒั นธรรม
