Page 28 - สารสนเทศศาสตร์เบื้องต้น

15-18 สารสนเทศศาสตรเ์ บ้ืองต้น
ก่อน พ.ศ. 2537 ประเทศไทยมพี ระราชบญั ญัตลิ ขิ สทิ ธิ์ พ.ศ. 2521 ซึ่งเป็นกฎหมายท่ีคมุ้ ครอง

งานสร้างสรรคใ์ นรูปวรรณกรรม โสตทัศนวัสดุ งานแพร่ภาพ เชน่ ภาพยนตร์ และงานแพรเ่ สยี ง เช่น การ
ขบั รอ้ งตา่ งๆ ตอ่ มาในยคุ เทคโนโลยสี ารสนเทศ จงึ ไดม้ กี ารจดั ใหโ้ ปรแกรมคอมพวิ เตอรอ์ ยใู่ นประเภทหนงึ่
ของวรรณกรรม ทง้ั นี้ เนอ่ื งจากงานสรา้ งสรรคซ์ อฟตแ์ วรค์ อมพวิ เตอรห์ รอื โปรแกรมคอมพวิ เตอร์ มลี กั ษณะ
คลา้ ยงานเขยี นงานประพนั ธท์ ว่ั ไป และยงั ใหร้ วมขอ้ มลู ขา่ วสารทบ่ี นั ทกึ อยใู่ นฐานขอ้ มลู ของคอมพวิ เตอรม์ ี
ลักษณะเป็นทรัพย์สินทางปัญญาประเภทเดียวกันกับโปรแกรมคอมพิวเตอร์ด้วย ท�ำให้การคุ้มครอง
ทรัพย์สินทางปัญญาท่ีเก่ียวกับโปรแกรมคอมพิวเตอร์ และข้อมูลข่าวสารที่บันทึกในรูปฐานข้อมูลได้ถูก
ก�ำหนดใหป้ รากฏอยูใ่ นพระราชบญั ญตั ลิ ขิ สิทธิ์ พ.ศ. 2537 ดว้ ย

การทพ่ี ระราชบญั ญตั ลิ ขิ สทิ ธไ์ิ ดจ้ ดั ให้โปรแกรมคอมพิวเตอร์มีลักษณะเป็นวรรณกรรม จงึ ทำ� ให้
การคุ้มครองโปรแกรมคอมพิวเตอร์ภายใต้พระราชบัญญัติลิขสิทธ์ิ มีลักษณะเป็นการคุ้มครองถึง
การแสดงออก (expression) กลา่ วคอื เปน็ การคมุ้ ครองวธิ กี ารเขยี นคำ� สงั่ การดำ� เนนิ เคา้ โครงของโปรแกรม
การเรยี บเรียงประโยคค�ำส่ัง ซง่ึ นอกจากตัวโปรแกรมซอฟตแ์ วรแ์ ล้ว คมู่ อื ประกอบการใชร้ ะบบซอฟตแ์ วร์
บทบรรยายคณุ สมบตั เิ ฉพาะของระบบงาน คำ� อธบิ าย วธิ กี ารทำ� งานของระบบซอฟตแ์ วร์ เหลา่ นถ้ี อื วา่ เปน็
วรรณกรรมทไ่ี ดร้ บั การคมุ้ ครองเชน่ กนั แตก่ ฎหมายฉบบั นไ้ี มค่ มุ้ ครองขน้ั ตอนกรรมวธิ ี ความคดิ และวธิ ใี ช้
เชน่ โปรแกรมคอมพวิ เตอรร์ ะบบบญั ชี ขนั้ ตอนการลงบญั ชี การบนั ทกึ รายการ วิธกี ารปิดบัญชี เป็นตน้

สำ� หรบั การคมุ้ ครองผสู้ รา้ งสรรค์งานสรา้ งโปรแกรมคอมพวิ เตอรม์ ลี กั ษณะทคี่ ลา้ ยกบั การคมุ้ ครอง
งานวรรณกรรมทว่ั ไป กลา่ วคอื กฎหมายกำ� หนดใหผ้ สู้ รา้ งสรรคเ์ ปน็ เจา้ ของลขิ สทิ ธ์ิ และมรี ะยะเวลาคมุ้ ครอง
ตลอดชีวิตของผู้สร้างสรรค์ บวกอีก 50 ปี หลังการเสียชีวิตของผู้สร้างสรรค์ การคุ้มครองให้เร่ิมจาก
การโฆษณางานครงั้ แรก ซงึ่ ความเปน็ เจา้ ของลขิ สทิ ธอิ์ าจเปน็ ผอู้ น่ื หรอื เปน็ นติ บิ คุ คลไดภ้ ายใตเ้ งอ่ื นไขดงั น้ี

1) ผู้สร้างสรรค์ ซ่ึงเป็นลูกจ้าง อาจมีข้อตกลงกับนายจ้างเพื่อให้ความเป็นเจ้าของลิขสิทธ์ิแก่
นายจา้ ง

2) ผู้สรา้ งสรรค์ เป็นผรู้ ับจ้างจากผูว้ า่ จ้าง ความเปน็ เจา้ ของสทิ ธิ์จะตกอยู่กบั ผ้วู ่าจา้ ง
3) ผสู้ รา้ งสรรคเ์ ปน็ พนกั งานของหนว่ ยงานราชการ หรอื รฐั วสิ าหกจิ ความเปน็ เจา้ ของลขิ สทิ ธจิ์ ะ
ตกเปน็ ของรัฐและรัฐวสิ าหกจิ นน้ั ๆ
ในกรณีท่ีเจ้าของสิทธิ์เป็นนิติบุคคล ระยะเวลาคุ้มครองจะยาวนานถึง 50 ปี นับจากวันที่งาน
สรา้ งสรรคไ์ ด้เสร็จสิน้ ลง หรือจากวนั ท่ีได้มกี ารโฆษณาผลงานเป็นต้นไป
นอกจากนี้ กฎหมายยังได้บัญญัติไว้วา่ การดดั แปลงงานของผู้อน่ื โดยไดร้ บั อนุญาต การรวบรวม
งานของผู้อ่ืนโดยได้รับอนุญาต ลิขสิทธ์ิในผลงานรวบรวมและงานดัดแปลงให้ตกเป็นของผู้รวบรวมและ
ผ้ดู ัดแปลง เว้นแต่จะมขี ้อตกลงเป็นอืน่
การละเมิดลิขสิทธ์ิตามพระราชบัญญัตนิ ้ี หมายถึง

1) การท�ำซา้ํ ตามพระราชบัญญัตลิ ขิ สทิ ธิ์ พ.ศ. 2537 ได้บัญญตั คิ วามหมายของการทำ� ซํ้า
ว่าหมายถึง “การคัดลอกไมว่ า่ โดยวิธใี ดๆ เลียนแบบ ท�ำส�ำเนา ท�ำแม่พมิ พ์ บนั ทึกเสียง บันทึกภาพ หรอื
บนั ทกึ เสยี งและภาพ จากต้นฉบบั จากสำ� เนา หรือจากการโฆษณา ในส่วนอนั เปน็ สาระสำ� คญั ทง้ั น้ี ไมว่ า่
ทั้งหมดหรือบางส่วน ส�ำหรับในส่วนท่ีเกี่ยวกับโปรแกรมคอมพิวเตอร์ให้หมายความถึง คัดลอกหรือท�ำ