Page 26 - ทฤษฎีและการวิจารณ์ภาพยนตร์
P. 26
3-16 ทฤษฎแี ละการวิจารณ์ภาพยนตร์
ความน�ำ
ในชว่ งทศวรรษ 1920 ภาพยนตรท์ ีส่ ร้างโดยผู้กำ� กบั โซเวียตได้นำ� เสนอวิธกี ารสร้างแบบใหมท่ ี่สุด
และนา่ ตน่ื เตน้ มากทสี่ ดุ เทา่ ทม่ี กี ารสรา้ งกนั ในประวตั ศิ าสตรภ์ าพยนตร์ ชอ่ื ของผกู้ ำ� กบั เหลา่ นอี้ นั ไดแ้ ก่ เลฟ
คูเลอชอฟ (Lev Kuleshov) เซอร์ไก ไอเซนสไตน์ (Sergei Eisenstein) และเวสโวลอด พูดอฟกิน
(Vsevolod Pudovkin) จึงไม่เคยถูกลืมเลือนเลยตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา ผลงานจากการทดลองผลิต
เทคนคิ การสรา้ งรปู ทรงแหง่ ภาพยนตรข์ องพวกเขาไดร้ บั การกระทำ� ตามอยา่ งตอ่ ๆ มาจนปจั จบุ นั แมก้ ระทงั่
ข้อโต้แย้งของทฤษฎีท่ีเขาริเริ่มข้ึนก็ยังคงเป็นประเด็นศึกษาอยู่ในทุกวันนี้ จึงควรที่จะได้เรียนรู้เก่ียวกับ
แนวคดิ เชิงทฤษฎแี ละผลงานภาพยนตรบ์ างเรื่อง (ดใู นตอนท่ี 3.3) ของกลุ่มผ้กู ำ� กับดงั กลา่ วนอ้ี ยา่ งยง่ิ
เรื่องที่ 3.2.1
เลฟ คูเลอชอฟ
เลฟ วลาดิมิโรวิช คูเลอชอฟ (Lev Vladimirovitch Kuleshov) นักทฤษฎีภาพยนตร์และ
ผกู้ ำ� กบั ชาวรสั เซยี เปน็ คนแรกๆ ทอ่ี ธบิ ายเกย่ี วกบั ศลิ ปะของภาพยนตรท์ เี่ ดยี ว ตน้ ทศวรรษ 1920 เขาบอก
แกก่ ลุ่มผกู้ ำ� กบั รนุ่ ใหมๆ่ ในอตุ สาหกรรมภาพยนตรโ์ ซเวยี ตว่า ศิลปะทกุ ประเภทมเี นอื้ หาพ้นื ฐาน (basic
material) และวิธีการประกอบเน้ือหาพื้นฐานเหล่าน้ันในลักษณะเฉพาะของตนเอง ส�ำหรับศิลปะของ
ภาพยนตรเ์ นอ้ื หาพน้ื ฐานถกู แสดงออกมาดว้ ยชอ็ ตทแ่ี ตกตา่ งกนั โดยการจดั วางชอ็ ตในรปู แบบทจ่ี ะแสดง
ความน่าสงสัยหรือความเข้าใจต่อโลกให้ปรากฏ คเู ลอชอฟยงั ไดอ้ ธบิ ายถงึ วธิ กี ารทผ่ี สู้ รา้ งภาพยนตรจ์ ะใช้
สื่อภาพยนตร์อยา่ งไรในการค้นหา พัฒนา และจัดการกบั ประสบการณ์ของตนเพอ่ื สรา้ งสรรค์รูปแบบส่วน
ตวั (personal form) หรอื โครงสรา้ งทจ่ี ะทำ� ใหเ้ ปน็ ประเดน็ ความคดิ อยา่ งเปน็ รปู ธรรม สอื่ ความหมาย และ
ใหค้ ุณคา่ ในทีส่ ุด (Jacobs, 1969, p. 1) เขาอธิบายว่าศิลปินของศิลปะอืน่ เช่น นกั ดนตรกี ็จะมเี สียงเปน็
เนอื้ หาพน้ื ฐานแลว้ จงึ ประกอบเสยี งนน้ั เขา้ เปน็ ลลี าจงั หวะ จติ รกรมเี นอ้ื หาพน้ื ฐานเปน็ สตี า่ งๆ แลว้ รวบรวม
สีเหล่านั้นลงยังพื้นผิวของผืนผ้าใบ เน้ือหาพ้ืนฐานท่ีผู้ก�ำกับภาพยนตร์มีก็คือ ช้ินฟิล์มต่าง ๆ และวิธี
ประกอบมันเข้าด้วยกันก็กระท�ำโดยการน�ำช้ินฟิล์มเหล่านั้นมารวมกันอย่างสร้างสรรค์ ศิลปะของ
ภาพยนตร์ไม่ได้เร่ิมข้ึนเม่ือเกิดการแสดงและการถ่ายท�ำฉากต่าง ๆ ซงึ่ สว่ นนเ้ี ปน็ เพยี งการเตรยี มการของ
เนื้อหาพ้ืนฐานเท่านั้น แต่ศิลปะของภาพยนตร์เริ่มข้ึนในนาทีท่ีผู้ก�ำกับน�ำชิ้นฟิล์มมารวมกันในแบบ
ต่าง ๆ ท่ีแตกต่างกัน แล้วได้ผลอันแตกต่าง (Jacobs, 1969, pp. 127-128)
