Page 36 - ทฤษฎีและการวิจารณ์ภาพยนตร์

8-26 ทฤษฎแี ละการวจิ ารณภ์ าพยนตร์

ภาพที่ 8.8 ภาพยนตร์เรื่อง ราโชมอน

ที่มา: American Cinematheque, n.d.

การเล่นกับมมุ มองในการเล่าเรอื่ งในภาพยนตร์นน้ั มกี ารตัง้ ขอ้ สังเกตว่ายงั ไมค่ อ่ ยมคี นน�ำไปใชใ้ น
การสรา้ งสรรคเ์ ร่ืองเลา่ มากนกั เปน็ ประเด็นทีย่ ังคงให้ผู้สร้างภาพยนตรไ์ ดน้ ำ� ไปใชเ้ พอ่ื สรา้ งสรรค์ผลงานท่ี
นา่ สนใจตอ่ ไป

ในการศกึ ษาดา้ นภาพยนตรน์ อกจากการวเิ คราะหม์ มุ มองในการเลา่ เรอื่ งตามแนวทางขา้ งตน้ แลว้
เราอาจวเิ คราะหม์ มุ มองในการเลา่ เรอื่ ง โดยการตงั้ คำ� ถามเรอื่ งทเี่ ลา่ นถี้ กู เลา่ จากมมุ มองของใครไดอ้ กี ดว้ ย
เช่น เล่าเร่ืองจากมุมมองคนใน-คนนอก ตะวันตก-ตะวันออก ผู้หญิง-ผู้ชาย ผู้ถูกกระท�ำ-ผู้กระท�ำ ผู้ที่
ครอบง�ำ-ผู้ที่ขัดขืนอ�ำนาจของสังคม เพราะเรื่องที่เล่าจากมุมมองของใครก็ย่อมท่ีจะสร้างความชอบธรรม
และประโยชนต์ ่างๆ ให้แก่ตวั ผเู้ ล่า ดังเชน่ กาญจนา แก้วเทพ (2553, น. 303-304) ไดแ้ สดงความเหน็
ตอ่ ความสำ� คญั ของมมุ มองในการเลา่ เรอ่ื งตอ่ การศกึ ษาการเลา่ เรอ่ื งไวว้ า่ จุดยืนของการเล่าเรื่องนั้นถือเป็น
ยุทธศาสตร์ท่ีส�ำคัญท่ีนักเล่าเร่ืองต้องเข้าไปยึดกุม เป็นด่านแรกของกระบวนการประกอบสร้าง
ความหมาย โดยยกตวั อยา่ งการเลา่ เรอ่ื งปฏวิ ตั ใิ นรสั เซยี จากมมุ มองนยิ ายและภาพยนตรท์ แ่ี ตกตา่ งออกไป
ได้แก่ การเลา่ เรอ่ื งของภาพยนตรเ์ รื่อง Doctor Zhivago (1965) เป็นการเล่าเร่ืองการปฏวิ ัติจากมมุ มอง
ของตะวนั ตก แตน่ ยิ ายเรอ่ื ง “แม”่ ของแมกซมิ กอรก์ ้ี เปน็ การเลา่ เรอื่ งการปฏวิ ตั จิ ากมมุ มองของนกั เขยี น
ฝ่ายกา้ วหนา้ ของรัสเซยี

งานวจิ ยั ทเ่ี ปดิ เผยใหเ้ หน็ อทิ ธพิ ลของมมุ มองของผเู้ ลา่ ตอ่ การประกอบสรา้ งความจรงิ ในภาพยนตร์
คือการศกึ ษาของสุภา จิตติวสุรัตน์ (2545) เรื่องการสร้างความหมายทางสังคมและการรับรูค้ วามเป็นจริง
ในภาพยนตร์อิงเร่ืองจริง ที่พบว่าจุดยืนของผู้เล่าเร่ืองเป็นองค์ประกอบหน่ึงท่ีผู้สร้างภาพยนตร์ใช้ในการ
ประกอบสรา้ งความเปน็ จรงิ เพอ่ื รอ้ื ความหมายเดมิ และสรา้ งความหมายขน้ึ ใหม่ อาทิ ภาพยนตรเ์ รอื่ ง 2499
อันธพาลครองเมือง (2540) ก�ำหนดให้เรื่องถูกเล่าจากเพื่อนสนิทของแดง ไบเล่ย์ อันท�ำให้เร่ืองเล่าใน
ภาพยนตร์มมี มุ มองทแ่ี ตกต่างไปจากมมุ มองของรัฐบาลจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ จากภาพของอันธพาลมา