Page 31 - การวิจัยเบื้องต้นทางสารสนเทศศาสตร์

แนวคดิ การวจิ ัยทางสารสนเทศศาสตร์ 2-21
4.4 เครื่องมือค้นหาสารสนเทศ (search tools) ครอบคลมุ เนอ้ื หาท่เี กย่ี วกับเคร่อื งมอื ที่รวบรวม
และช่วยในการค้นคนื สารสนเทศ ประกอบด้วย

4.4.1 คลังข้อมูลและฐานข้อมูล
1) คลังข้อมูล (data warehouse) เปน็ ฐานขอ้ มลู ขนาดใหญข่ ององคก์ ารหรอื หนว่ ยงาน

หนึง่ ๆ ทอี่ อกแบบมาเพอื่ เก็บรวบรวมขอ้ มูลในทุกสว่ นขององค์การและข้อมลู อนื่ ภายนอกองค์การ
2) ฐานข้อมูล (database) เปน็ การจดั เกบ็ ขอ้ มลู ทม่ี คี วามสมั พนั ธก์ นั ไวอ้ ยา่ งเปน็ ระบบ

เพ่อื ประโยชนใ์ นการเขา้ ถงึ และคน้ ขอ้ มูลเหล่าน้ันได้
4.4.2 การคน้ คนื สารสนเทศ (information retrieval) มเี นอ้ื หาเกย่ี วกบั การคน้ และการไดร้ บั

สารสนเทศ ทั้งจากทรัพยากรสารสนเทศท่ีเป็นสิ่งพิมพ์และทรัพยากรสารสนเทศอิเล็กทรอนิกส์ โดยใช้
เทคนิคการคน้ คืนต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นการคน้ จากค�ำส�ำคัญ หัวเรอื่ ง ช่อื เร่อื ง หรอื ช่อื ผู้แตง่

4.4.3 โปรแกรมค้นหาหรือเซิร์ชเอ็นจิน (search engine) เป็นซอฟต์แวร์ที่ออกแบบมา
เพอื่ ชว่ ยคน้ หาสารสนเทศบนเวลิ ดไ์ วดเ์ วบ็ โปรแกรมทเี่ ปน็ ทรี่ จู้ กั กนั อยา่ งแพรห่ ลาย เชน่ กเู กลิ (Google)
บงิ (Bing) และยาฮู (Yahoo) เปน็ ต้น

4.4.4 การค้นคืนสารสนเทศอัจฉริยะ (intelligent information retrieval) เป็นระบบท่ีใช้
โปรแกรมคอมพวิ เตอร์ท�ำงานแทนมนษุ ยใ์ นการค้นคนื สารสนเทศ

5. กลุ่มพฤติกรรมสารสนเทศ

กลุ่มพฤติกรรมสารสนเทศครอบคุลมเน้ือหาเกี่ยวกับวิธีการท่ีมนุษย์มีปฏิสัมพันธ์กับสารสนเทศ
ประกอบด้วย

5.1 ความต้องการสารสนเทศ (information need) เป็นความปรารถนาท่ีจะได้สารสนเทศเพอื่
การตัดสนิ ใจหรือตอบปญั หาในเรื่องใดเรือ่ งหน่ึง

5.2 การแสวงหาสารสนเทศ (information seeking) เปน็ กระบวนการหรอื กจิ กรรมทที่ ำ� ใหไ้ ดม้ า
ซึ่งสารสนเทศ เพอื่ ตอบสนองความตอ้ งการในบรบิ ท (context) ตา่ งๆ

5.3 การเข้าถึงสารสนเทศ (information access) เป็นความสามารถในการระบุ ค้น และใช้
สารสนเทศอยา่ งมปี ระสิทธิผล

5.4 การใช้สารสนเทศ (information use) เป็นการกระท�ำท่ีเกี่ยวข้องกับการน�ำสารสนเทศที่
ได้รับมา เพอ่ื เพ่ิมพนู ความรูท้ ่ีมแี ละใชเ้ ปน็ ประโยชนใ์ นกิจกรรมต่างๆ

5.5 ความสามารถใช้ได้ของสารสนเทศบนเว็บ (web usability) คือ การออกแบบและสร้าง
เว็บไซตใ์ ชง้ านงา่ ย โดยทีผ่ ู้ใช้ไม่จ�ำเป็นตอ้ งเรยี นรู้อะไรเป็นพเิ ศษ

5.6 ปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสารสนเทศ (Human Information Interaction - HII)
มงุ่ เนน้ การศกึ ษาวา่ มนษุ ยค์ น้ หา ใช้ และปฏสิ มั พนั ธก์ บั สารสนเทศเพอื่ การดำ� เนนิ ชวี ติ และทำ� กจิ กรรมตา่ งๆ
ทำ� ไม และอย่างไร

5.7 การสัมภาษณ์ผู้ใช้ (reference interview) เป็นกระบวนการทที่ ำ� ใหผ้ ใู้ หบ้ ริการสามารถระบุ
ความตอ้ งการสารสนเทศได้ด้วยวิธกี ารสัมภาษณ์