Page 19 - ทักษะชีวิต
P. 19
การจดั การอารมณ์ ความเครยี ดและปัญหาทางอารมณ์ 6-9
กิจกรรม 6.1.1
จงอธบิ ายความหมายและองคป์ ระกอบของอารมณ์มาพอสังเขป
แนวตอบกิจกรรม 6.1.1
อารมณ์ คือ กระบวนทม่ี คี วามซับซ้อนและมคี วามเปน็ สากล โดยเป็นกระบวนการตอบสนองต่อ
สิ่งเรา้ ภายนอก เพื่อรับมือกับสถานการณใ์ นแตล่ ะขณะอยา่ งมีประสิทธภิ าพ อารมณ์เป็นสภาวะที่ส่งผลให้
เกิดการเปล่ียนแปลงทางรา่ งกาย จิตใจและการแสดงพฤติกรรมในมนษุ ยซ์ ึ่งมกี ารแสดงออกได้ 2 ทาง คือ
การแสดงออกทางวาจา และการแสดงดว้ ยทา่ ทาง องคป์ ระกอบที่สำ� คญั ของอารมณ์ได้แก่ ส่ิงเรา้ ทเ่ี ขา้ มา
กระตนุ้ อารมณ์ การประเมนิ ทางปญั ญา ปฏกิ ริ ยิ าตอบสนองทางรา่ งกาย การแสดงออกทางพฤตกิ รรม และ
พฤตกิ รรมตามเป้าหมาย
เรื่องท่ี 6.1.2
ชนิดของอารมณ์
การดำ� เนนิ ชวี ติ ประจำ� วนั เราทกุ คนมอี ารมณเ์ กดิ ขน้ึ อยา่ งหลากหลาย ในบางครงั้ กม็ คี วามซบั ซอ้ น
จนบคุ คลเองกต็ ามอารมณท์ เ่ี กดิ ขนึ้ ไมท่ นั และไมแ่ นช่ ดั วา่ ตนเองก�ำลงั อยใู่ นภาวะอารมณใ์ ด การแบง่ ประเภท
ของอารมณน์ นั้ ในทางจติ วทิ ยา ออสเุ บล (อา้ งใน พรรณทพิ ย์ ศริ วิ รรณบศุ ย,์ 2553) ไดแ้ บง่ ลกั ษณะอารมณ์
ออกเปน็ 2 ลักษณะ คือ
1. อารมณ์ดี (positive emotion) ได้แก่ อารมณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อบุคคลได้รับรู้ในส่ิงท่ีปรารถนาจะ
รับรูห้ รือตรงกบั ความปรารถนาของตนเอง เชน่ ร่าเรงิ เห็นอกเหน็ ใจ ขำ� ขนั
2. อารมณ์ไม่ดี (negative emotion) ไดแ้ ก่ อารมณพ์ ลดั พรากจากความรกั กลวั วติ กกงั วล โกรธ
กา้ วรา้ วและอิจฉารษิ ยา
นอกจากน้ี โรเบริ ์ต พลูทชิกค์ (Plutchik, 1980) ไดท้ ำ� การจัดประเภทของอารมณโ์ ดยสร้างแบบ
จ�ำลองวงล้อเพื่ออธิบายความสัมพันธ์ของอารมณ์ต่างๆ ซึ่งเป็นอารมณ์พื้นฐานตามธรรมชาติท่ีมนุษย์
ทุกคนเคยมีประสบการณ์ตรง เป็นอารมณ์ท่ีเกี่ยวข้องกับพฤติกรรมการปรับตัวของบุคคลในการเผชิญ
สถานการณต์ ่างๆ โดยมนุษยม์ ีอารมณพ์ น้ื ฐาน 8 ประเภท ประกอบดว้ ย ร่าเริง (joy) ไวใ้ จ (trust) กลวั
(fear) ประหลาดใจ (surprise) เสียใจ (sadness) คาดหวัง (anticipation) โกรธ (anger) และรังเกยี จ
(disgust)
