Page 43 - ลักษณะภาษาไทย
P. 43
คายืมภาษาบาลี-สันสกฤต 9-33
2. คำทใี่ ช้ในศำสนำพทุ ธ
ภาษาบาลี-สันสกฤตมีความสัมพันธ์กับศาสนาพุทธมาอย่างยาวนาน ท้ังนี้คายืมภาษาบาลี-
สันสกฤตดังกล่าวจะมีความสัมพันธ์เกี่ยวข้องกับพระไตรปิฎก เรื่องราว หรือเหตุการณ์ต่างๆ ทาง
พระพุทธศาสนา คาที่ใช้ในศาสนาพุทธจึงมีความหมายลึกซ้ึงกว่าคาทั่วๆ ไปที่สุภาพชนใช้กันใน
ชวี ติ ประจาวัน ตัวอย่างเชน่
คำยมื ภำษำบำลี-สันสกฤต ภำษำบำล-ี สันสกฤต
1) นิวรณ์ “สิ่งหา้ มกนั จติ ไวม้ ิใหบ้ รรลคุ วามดี 1) นวิ รณ (ป.) /น-ิ วะ-ระ-นะ/ “เคร่ืองกั้น”
มี 5 ประการ คือ ความพอใจรกั ใคร่ 1 ความ
พยาบาท 1 ความง่วงเหงาหาวนอน 1 ความ
ฟ้งุ ซา่ นราคาญ 1 ความลงั เลใจ 1”
2) มสุ าวาท “การพูดเท็จ, การพดู ปด, การพดู 2) มสุ าวาท (ป.) /ม-ุ สา-วา-ทะ/ “กลา่ วเท็จ”
โกหก”
3) สังคายนา “การซกั ซ้อม, การสวดพรอ้ มกนั 3) สคายน (ป., ส.) /สงั -คา-ยะ-นะ/ “การ
และเป็นแบบเดียวกนั , การประชุมชาระ ซักซ้อม, การสวดพร้อมกันและเปน็ แบบ
พระไตรปิฎกใหเ้ ป็นแบบเดียวกัน” เดยี วกัน, การประชมุ ชาระพระไตรปิฎกให้
เปน็ แบบเดยี วกนั ”
4) เวทนา “ความรสู้ กึ , ความรสู้ กึ ทกุ ขส์ ุข, เป็น 4) เวทนา (ป., ส.) /เว-ทะ-นา/ “ความรสู้ ึก,
ขนั ธ์ 1 ในขนั ธ์ 5 คือ รปู เวทนา สญั ญา ความเจบ็ ปวด”
สังขาร วิญญาณ, ความเจ็บปวด, ความทกุ ข์
ทรมาน”
5) โผฏฐัพพะ “สิ่งที่มาถูกต้องกาย คือ ส่ิงท่ีเย็น 5) โผฏฐฺ พพฺ (ป.) /โผด-ทบั -พะ/ “ส่ิงทม่ี า
รอ้ น อ่อน แขง็ หยาบ ละเอยี ด” ถูกต้องกาย คอื ส่ิงท่เี ย็น ร้อน อ่อน
แขง็ หยาบ ละเอียด”
ฯลฯ
