Page 41 - ลักษณะภาษาไทย

คายมื ภาษาบาลี-สันสกฤต 9-31

เรื่องท่ี 9.2.2
คำยมื ภำษำบำล-ี สันสกฤตในภำษำไทย

คายืมภาษาบาลี-สนั สกฤตนามาใช้ในลักษณะต่างๆ กัน กล่าวคือ คายืมภาษาบาลี-สนั สกฤตที่
นามาใช้ในปจั จบุ นั นนั้ มกี ารเปลี่ยนเสียงพยัญชนะ สระ และวรรณยุกต์แล้ว เพื่อให้เข้ากับระบบเสียงของ
ภาษาไทย ท้ังนี้ คายืมภาษาบาลี-สันสกฤตที่รับมาใช้มีจานวนมาก ในเร่ืองนี้จะแบ่งคายืมภาษาบาลี-
สันสกฤตออกเป็น 1) คาราชาศัพท์ 2) คาที่ใช้ในศาสนาพุทธ 3) คาในวรรณคดี 4) คาสุภาพท่ีใช้ทั่วไป
5) ศพั ท์บญั ญัติ และ 6) คาเรยี กชอ่ื เฉพาะ ดงั น้ี

1. คำรำชำศัพท์

คาราชาศัพท์ ในประเด็นนี้จะกล่าวถึงคาภาษาบาลี-สันสกฤตที่ใช้เฉพาะพระมหากษัตริย์และ
พระบรมวงศานวุ งศเ์ ท่านั้น ตัวอย่างเชน่

คำยมื ภำษำบำลี-สันสกฤต ภำษำบำลี-สันสกฤต
1) ชพี ติ กั ษัย “การสน้ิ ชวี ติ , ตาย”
1) ชวี ิต + กฺษย อธบิ ายดังน้ี
2) ราชหัตถเลขา “จดหมาย” (ก) ชีวิต (ป., ส.) /ช-ี วะ-ตะ/ “อายุ; ความ-
เปน็ อยู่”
(ข) กฺษย (ส.) /กฺษะ-ยะ/ “ความส้ินไป”
ดังนั้น ชีพิตกฺษย (ป., ส.) /ชี-พิ-ตัก-สะ-ยะ/

“การสิน้ ชีวิต, ตาย”
2) ราช + หตถฺ + เลขา อธิบายดังน้ี

(ก) ราช (ป.) /รา-ชะ/ “พระเจา้ แผ่นดนิ ,
ชนผู้รงุ่ เรือง”

(ข) หตฺถ (ป.) /หัด-ถะ/ “มือ; ศอก; งวง”
(ค) เลขา (ป., ส.) /เล-ขา/ “การเขียน,

ตัวอักษร”
ดังนน้ั ราชหตถฺ เลขา (ป., ส.) /ราด-ชะ-
หดั -ถะ-เล-ขา/ “จดหมาย”