Page 13 - โลกนิติจำแลง
P. 13
(11)
โลกน ติ ิ สำนวนเกา่ ฉ บบั ต า่ ง ๆ เหลา่ น ี้ ตอ่ ม าเมือ่ ห อพ ระสมดุ วชริ ญ าณจดั พ มิ พ์
ห นังสือ “ประชุมโคลงโลกนิติ” ครั้งแรกใน พ.ศ. ๒๔๖๐ ก็ได้รวมพ ิมพ์ไว้ท ั้ง
โลกนีติคาถาภาษาบ าลี โคลงโลกนิติ สำนวนเก่า และโคลงโลกนิติ สำนวน
ของส มเด็จพระเจ้าบ รมวงศ์เธอ กรมพระยาเดชาด ิศ ร รวมทั้งส ิ้น ๒๕๗ คาถา
เป็นโคลงภาษิตรวม ๕๙๓ ชุด จำนวน ๙๑๑ บท (ไม่รวมโคลงน ำ ๒ บท และ
โคลงส ่งท้ายอีก ๒ บท)
โคลงโลกนิติ สำนวนของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา
เดชาด ิศร แต่งขึ้นระหว่าง พ.ศ. ๒๓๗๔ - ๒๓๗๘ ในรัชสมัยพระบาทส มเด็จ
พระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ปฏิสังขรณ์วัด
พระเชตุพนวิมลมังคลาราม กรุงเทพมหานคร แล้วให้จารึกตำรับตำราต ่าง ๆ
ทั้งด้านวรรณคดี โบราณคดี พระพุทธศาสนา ประเพณี ตำรายา ตลอดจน
สุภาษิต ลงบนแ ผ่นศ ิลาท ี่ป ระดับผนังป ูชนียส ถานต่าง ๆ ที่ทรงปฏิสังขรณ์น ั้น
สำหรับให้ประชาชนได้ศึกษาห าความรู้ ในก ารนี้ โปรดให้สมเด็จพ ระเจ้าบรม
วงศ์เธอ กรมพระยาเดชาด ิศ ร ทรงชำระโคลงโลกนิติให้ถ ูกต้องต ามพระบาลี
บางโคลงก็ทรงพ ระนิพนธ์ข ึ้นใหม่ ปรากฏต ้นฉบับในส มุดไทย ๔๐๘ บท แล้ว
จารึกไว้ที่แผ่นศิลาประดับศ าลาท ิศพระมณฑป ๔ หลัง รวมเป็นโคลง ๔๓๕
บท เข้าใจว่าทรงเพิ่มเติมขึ้นภายหลังเพื่อให้พอดีกับพื้นที่ที่จะจารึก โคลง
โลกน ติ สิ ำนวนน ี้ไดร้ บั ความน ยิ มแพรห่ ลายม ากกวา่ สำนวนอ ืน่ ๆ รวมท ัง้ ใชเ้ ปน็
แบบเรียนในโรงเรียนในเวลาต ่อมา
โคลงโลกนิติ สำนวนของพ ระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร)
แปลจากค มั ภรี ์โลกน ตี ิ ฉบบั ภ าษาบ าลี พมิ พค์ รงั้ แรกในห นงั สอื วชริ ญ าณ เลม่ ๒
จ.ศ. ๑๒๔๗ มีค ัมภีร์โลกนีติฉ บับภาษาบ าลี ซึ่งแบ่งออกเป็น ๗ กัณฑ์ กับ
โคลงโลกน ิติ สำนวนพระยาศรีส ุนทรโวหาร และโคลงโลกนิติ สำนวนส มเด็จ
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเดชาดิศร รวมพิมพ์ไว้ในเล่มเดียวกัน
เรียงตามล ำดับสำนวน
