Page 158 - องค์การและการจัดการและการจัดการทรัพยากรมนุษย์
P. 158
4-30 องค์การและการจัดการ และการจัดการทรัพยากรมนุษย์
นอกเหนือจากการจ ัดอ งค์การที่จ ำแนกต ามส ายง านใน 2 รูปแ บบข ้างต ้นแล้ว รูปแบบการจ ัดองค์การจ ำแนก
ตามสายงานนี้อาจแบ่งได้อีกหลากหลายรูปแบบย่อยขึ้นอยู่กับการจำแนกสายงานในองค์การ เช่น นอกจากการจัด
องค์การแบบส ายง านห ลัก กับการจ ัดองค์การแบบส ายงานห ลักและส ายง านส นับสนุนแล้ว อาจมีก ารจ ัดองค์การแบบ
สายงานอนุกรห รือง านช่วยเหลืออ ำนวยค วามส ะดวกขึ้นด ้วยก็ได้ โดยงานในส ายงานอ นุกร เช่น งานธ ุรการ งานรักษา
ความสะอาด งานร ักษาค วามปลอดภัย งานบ ริการเอกสาร งานบริการย านพ าหนะ เป็นต้น
2. รปู แบบก ารจดั องค์การแ บบเป็นทางการจำแนกต ามจุดเน้น
การจัดองค์การซึ่งจำแนกตามจุดเน้นหรือตามวัตถุประสงค์มีหลายรูปแบบ โดยในที่นี้ประกอบด้วย
การจ ัดองค์การแบบห น้าที่ซึ่งม ีจ ุดเน้นท ี่ก ารจัดแ บ่งงานกันทำเพื่อให้เกิดความชำนาญเฉพาะด้าน การจัดองค์การแบบ
ผลิตภัณฑ์ที่เน้นการจัดแบ่งส่วนงานตามชนิดของสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ การจัดองค์การแบบตามพื้นที่ซึ่งเน้นการ
จัดแบ่งส่วนงานไปตามพื้นที่ต่างๆ การจัดองค์การแบบลูกค้าที่เน้นการตอบสนองความต้องการของลูกค้า การจัด
องคก์ ารแ บบก ระบวนการท เี่ นน้ ก ารจ ัดแ บง่ ส ่วนง านต ามข ั้นต อนข องง าน การจ ดั อ งคก์ ารแ บบผ สมท ีเ่นน้ ก ารนำข ้อดขี อง
ก ารจ ัดอ งค์การห ลายร ูปแ บบม าผ สมผสานกัน และก ารจ ัดอ งค์การแบบห น่วยธ ุรกิจก ลยุทธ์ท ี่เน้นการจ ัดแ บ่งส่วนง าน
ตามก ลยุทธ์ที่แ ตกต ่างกัน ซึ่งร ายละเอียดของแ ต่ละรูปแบบม ีดังต่อไปนี้
2.1 องค์การแบบตามหน้าท่ี (Functional Organization) เป็นการจ ัดองค์การซ ึ่งม ีจุดเน้นที่การแ บ่งง านกัน
ทำ (separation of work) กับค วามช ำนาญเฉพาะด ้าน (specialization) ด้วยก ารแ ยกง านห ลักก ับง านส นับสนุนอ อก
จากกัน โดยแต่ละห น่วยงานจะม ีอ ิสระในก ารปฏิบัติงานภ ายใต้ขอบเขตอ ำนาจห น้าที่แ ละความร ับผิดชอบข องตน แต่
ยังคงต้องประสานงานกันเพื่อการบรรลุวัตถุประสงค์ขององค์การโดยรวม โครงสร้างองค์การแบบแยกตามหน้าที่จะ
ไมม่ กี ารจ ำแนกว ่าฝ ่ายใดเป็นส ายง านห ลกั ห รอื ส ายง านส นบั สนุน สว่ นง านห รือแ ผนกง านท กุ แ ผนกในอ งคก์ ารจ ึงม ฐี านะ
ความเป็นห น่วยง านย ่อยห นึ่งข องอ งค์การ การจ ัดอ งค์การแ บบน ีจ้ ะม ีก ารร วมง านท ีม่ ีอ ำนาจห น้าทีต่ ลอดจ นต ้องป ฏิบัติ
หน้าทีเ่ดียวกันห รือใกลเ้คียงก ันไวใ้นแ ผนก ฝ่ายห รือส ่วนง านเดียวกัน เพื่อใหผ้ ูป้ ฏิบัตงิ านเกิดค วามช ำนาญเฉพาะด ้าน
และเน้นเรื่องป ระสิทธิภาพในก ารท ำงาน ซึ่งพ บเห็นไดโ้ดยท ั่วไปในก ารจ ัดอ งค์การท ั้งในอ งค์การภ าคร ัฐแ ละภ าคเอกชน
โดยเฉพาะก ับอ งค์การท ี่ม ีก ลยุทธ์ท ี่เน้นค วามม ั่นคง เสถียรภาพ ความเป็นม ืออ าชีพ และค วามม ีป ระสิทธิภาพ สำหรับ
ตัวอย่างก ารจัดอ งค์การแ บบตามหน้าที่ แสดงดังภาพที่ 4.4
ผู้จ ัดการ
รองฯ ฝ่ายก ารเงิน รองฯ ฝ่ายบ ริหาร รองฯ ฝ่ายการผ ลิต รองฯ ฝ่ายการตลาด
ภาพท ่ี 4.4 ตวั อย่างการจดั อ งค์การแ บบหน้าที่
รูปแบบการจัดองค์การแบบตามหน้าที่นี้เหมาะสมกับองค์การขนาดใหญ่ที่มีขอบเขตของงานและอำนาจ
หน้าที่หรือกิจกรรมหลายด้าน และมีปริมาณงานมากพอที่จะมอบหมายให้ส่วนงาน ฝ่ายหรือแผนกงานต่างๆ ใน
องค์การไปปฏิบัติตามหน้าที่ของแต่ละฝ่ายต่อไปได้ สำหรับข้อดีของการจัดองค์การเพื่อแบบนี้ที่สำคัญก็คือ ช่วยให้
เกิดป ระสิทธิภาพในการปฏิบัติง านอ ันเนื่องม าจากก ารแ บ่งงานกันทำต ามความช ำนาญเฉพาะด ้าน ส่วนข อ้ เสยี ท ี่ส ำคัญ
คือ หากจัดระบบการประสานงานไม่ดีย่อมจะทำให้เกิดความล่าช้าในการปฏิบัติงานได้ง่าย และหัวหน้างานในแต่ละ
ลขิ สทิ ธิข์ องมหาวทิ ยาลัยสโุ ขทัยธรรมาธิราช
