Page 188 - องค์การและการจัดการและการจัดการทรัพยากรมนุษย์
P. 188
5-8 องค์การและการจัดการ และการจัดการทรัพยากรมนุษย์
ภาวะผ ู้นำคือก ระบวนการใช้อ ิทธิพลที่ผู้นำกระทำต ่อกลุ่ม เพื่อให้ง านข องกลุ่มบรรลุเป้าห มายท ี่วางไว้4
ภาวะผ ู้นำ หมายถึง “ความส ัมพันธ์ส ่วนบ ุคคล ซึ่งมีบุคคลหนึ่งค อยอำนวยก ารป ระสานง าน และค วบคุมคน
อื่นๆ ในก ารปฏิบัติง านร่วมก ัน”5
“ความเป็นผู้นำเป็นกระบวนการของก ารส ั่งการแ ละการใช้อ ิทธิพลต่อกิจกรรมต่างๆ ของสมาชิกของกลุ่ม”6
ความเป็นผ ู้นำ หมายถ ึง “ความส ัมพันธร์ ะหว่างบ ุคคล 2 คน หรือม ากกว่า 2 คน ทีบ่ ุคคลห นึ่ง (ในจ ำนวนน ั้น)
พยายามที่จะมีอิทธิพลต่ออ ีกบ ุคคลหนึ่ง (หรือต ่อกลุ่ม) เพื่อให้เป้าห มายห รือวัตถุประสงค์ข ององค์การบรรลุผ ล”7
ภาวะผ ู้นำ คือ “ศิลปะห รือค วามส ามารถข องบ ุคคลห นึ่งท ีจ่ ะจ ูงใจห รือใชอ้ ิทธิพลต ่อบ ุคคลอ ื่น ผูร้ ่วมง าน หรือ
ผู้ใต้บ ังคับบัญชา ในส ถานการณ์ต ่างๆ เพื่อป ฏิบัติแ ละอ ำนวยก ารโดยใช้ก ระบวนการส ื่อค วามห มายห รือก ารต ิดต่อก ัน
และกันให้ร่วมใจก ับต น ดำเนินการจนก ระทั่งบ รรลุผลสำเร็จต ามว ัตถุประสงค์และเป้าห มายท ี่ก ำหนดไว้”8
จากความหมายข้างต้นจะเห็นได้ว่า ภาวะผ ู้นำหรือความเป็นผ ู้นำมีองค์ประกอบส ำคัญ 3 ประการ คือ
2.1.1 เป็นความสัมพันธ์ร ะหว่างบ ุคคล
2.1.2 บุคคลหนึ่งม ีอิทธิพลเหนืออ ีกคนห นึ่งห รือคนอื่นๆ
2.1.3 มีจุดม ุ่งหมายเพื่อบ รรลุวัตถุประสงค์ที่กำหนดไว้
ดังนั้น จึงส รุปได้ว ่า ภาวะผู้นำหรือความเป็นผ ู้นำ หมายถ ึง ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลในล ักษณะท ี่บ ุคคล
หนึ่งมีอ ิทธิพลเหนือคนอ ื่นโดยมีจ ุดมุ่งหมายเพื่อบรรลุวัตถุประสงค์ที่กำหนดไว้
2.2 ความสำคญั ของภาวะผ ้นู ำ ที่ได้ก ล่าวไปแ ล้วเป็นค วามส ำคัญที่เกิดจากต ัวผู้นำเองส่วนความส ำคัญของ
ภาวะผู้นำนั้นเป็นพ ฤติกรรมหรือเป็นส ิ่งที่ผ ู้นำได้ใช้หรือได้แสดงออกไป ซึ่งก็เป็นส ิ่งที่สำคัญม ากเช่นกันคือ
2.2.1 ช่วยดึงค วามร ู้ค วามส ามารถในต ัวผู้บ ริหารห รือผ ู้นำอ อกม าใช้ ความส ามารถจ ะม ีอ ยู่ในต ัวบ ุคคล
แต่ละคนแต่การท ี่จ ะแ สดงออกหรือน ำความส ามารถน ั้นออกมาใช้ให้เกิดประโยชน์ได้หรือไม่ขึ้นอยู่กับภ าวะผู้นำของ
แต่ละคน
2.2.2 ช่วยดึงความรู้ความสามารถในตัวผู้ใต้บังคับบัญชาออกมาใช้ ผู้ร่วมงานหรือผู้ใต้บังคับบัญชา
แต่ละค นต ่างม คี วามถ นัด ความเชี่ยวชาญ หรือค วามส ามารถในด ้านต ่างๆ แตกต ่างก ันไป ก ารท ีจ่ ะส ั่งใชห้ รือม อบห มาย
ให้ค นใดรับงานใดไปป ฏิบัติได้เหมาะสมเพียงไร และเมื่อสั่งการห รือมอบห มายไปแ ล้วผ ู้รับมอบจ ะมีความก ล้าในการ
ดำเนินก ารเพียงไร จะด ำเนินการได้ด ีแค่ไหนก็ข ึ้นอยู่กับภาวะผ ู้นำที่ผ ู้ใต้บ ังคับบัญชาค นนั้นได้สัมผัส
2.2.3 ช่วยสร้างการยอมรับ ภาวะผ ู้นำจ ะทำให้ผู้ใต้บังคับบัญชาและค นทั่วไปร ู้จักผู้นำดีข ึ้นว ่าเป็นผ ู้นำ
แบบไหน มีค วามส ามารถและความรับผิดช อบเพียงไร ซึ่งก็จะช่วยสร้างการย อมรับในต ัวผู้นำให้เกิดขึ้นได้อย่างดี
4 Ralph M.stogdill. “Leadership, Membership and Organization.” Psychological Bulletin. January 1950, p.4.
5 F.E. Fiedler. “Engineer the Job to Fit the Manager.” Harvard Business Review. Vol.43 No.5 (September-October
1965), p. 118.
6 อวยช ยั ชบา และค ณะ “การอ ำนวยก าร” ใน เอกสารก ารส อนช ดุ ว ชิ าค วามร เู้ บือ้ งต น้ เกีย่ วก บั ก ารบ รหิ าร เลม่ 2 หนว่ ยที่ 14 มหาวทิ ยาลยั
สุโขทัยธ รรมาธิร าช 2524 หน้า 331
7 John M. Ivancevich., Andrew D. Szilagyi, Jr และ Marc J. Wallace, Jr. อ้างใน จุมพล หนิมพานิช “การจ ูงใจแ ละค วามเป็น
ผู้นำ” ใน เอกสารการส อนช ุดวิชาองค์การแ ละการจัดการ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรร มาธิราช 2524 หน้า 97
8 กิตติ ตยัคคาน นท์ “นักบริหารทันส มัย” หน้า 38
ลิขสทิ ธิข์ องมหาวิทยาลยั สุโขทยั ธรรมาธิราช
