Page 13 - การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค
P. 13
แนวคิด หลักการและกลวิธิีของการป้องกันโรค 2-11
ปัจจัยทางพฤติกรรมหรือรูปแบบการดำเนินชีวิต เช่น อาหารการกิน การสูบบุหรี่ การดื่มสุรา การไม่ออก
กำลังกาย การชอบทำพฤติกรรมเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุและการบาดเจ็บ การมีกิจกรรมทางเพศที่ไม่ปลอดภัย
ทำให้มีโอกาสเกิดโรคมะเร็งข องอ วัยวะส ืบพันธุ์และก ารม ีบ ุตรย าก การใช้ฮอร์โมนเพื่อเหตุผลทางการแพทย์ การขาด
ความส ามารถในก ารเผชิญกับเหตุการณ์กดดันในช ีวิต เป็นต้น
ปัจจัยด้านสภาพแวดล้อม เป็นผลมาจากสภาพแวดล้อมทางสังคม และสภาพแวดล้อมโดยทั่วไป เป็นผล
ม าจากส ภาพแวดล้อมทางกายภาพ สภาพแวดล้อมทางชีวภาพ และสภาพแวดล้อมท างเคมี
3. ระยะข องก ารเกดิ โรคในมนษุ ย์
ระยะต่างๆ ของโรคแบ่งได้เป็น 2 ระยะหลักๆ ได้ดังนี้
ระยะกอ่ นเกดิ โรค
ระยะนี้มีความสัมพันธ์กันและกันตามธรรมชาติของคนหรือชุมชนกับสิ่งที่ทำให้เกิดโรค และสิ่งแวดล้อม
โดยปัจจัยทั้งสามประการยังมีความสมดุลซึ่งกันและกัน หรืออาจเสียสมดุลไปบ้างเล็กน้อยในระดับที่ไม่ทำให้เกิด
โรคขึ้นได้
ระยะเกิดโรค
สำหรับระยะเกิดโรคน ี้ ปัจจัยทั้งส ามประการม ีความเสียส มดุลต่อก ันมากข ึ้น จนถึงร ะดับท ี่ทำให้เกิดโรคขึ้น
ได้ ซึ่งอาจแบ่งระดับความรุนแรงของการเกิดโรคได้คือ 1) ป่วยแต่ยังไม่มีอาการชัดเจน และ 2) ป่วยโดยมีอาการ
ชัดเจน และมีการดำเนินของโรคต่อไป ซึ่งผลลัพธ์สุดท้ายที่เกิดขึ้นอาจเป็นการหายขาดจากโรคนั้นๆ หรือไม่หาย
ขาด โดยมีอาการเรื้อรัง หรืออาจมีความพิการ ไร้สมรรถภาพ หรืออาจรุนแรงจนทำให้เสียชีวิตได้ แล้วแต่กรณีไป
ธรรมชาติของก ารเกิดโรคอ าจสรุปได้ด ังภ าพที่ 2.1
ภาพท ่ี 2.1 ธรรมชาตขิ องการเกิดโรคในมนษุ ย์
ที่มา: ขวัญชัย วิศิษฐานนท์ “ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับระบบสุขภาพ” ใน เอกสารการสอนช ุดวิชาร ะบบสุขภาพแ ละวิทยาการร ะบาดด ้านอ าชีวอนามัย
และความปลอดภัย หน่วยที่ 1 นนทบุรี สาขาวิชาว ิทยาศาสตร์สุขภาพ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช 2540
ลิขสทิ ธขิ์ องมหาวทิ ยาลยั สโุ ขทยั ธรรมาธริ าช
