Page 143 - การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค
P. 143
การเสริมพลังในการส่งเสริมสุขภาพแ ละการป้องกันโรค 5-31
30-40 คน เปน็ ตน้ ต อ้ งม ผี สู้ นบั สนนุ ก ารเรยี นร ูม้ ากข ึน้ และม เี วลาท จี่ ะใหส้ มาชกิ ก ลุม่ ไดร้ ูจ้ กั ก นั แ ละท กุ ค นไดแ้ สดงออก
อย่างท ั่วถ ึง
1.2 วิทยากรหรือผู้สนับสนุนการเรียนรู้ ควรมี 3-5 คนขึ้นอยู่กับจำนวนสมาชิกและการแบ่งกลุ่มย่อยใน
แต่ละกิจกรรม ซึ่งวิทยากรจะต้องเข้าใจในแนวคิด หลักการ มีทักษะในการจัดกิจกรรมการเสริมพลัง มีส่วนร่วมใน
การวางแผนกิจกรรม เข้าใจกิจกรรมและความเชื่อมโยงของกิจกรรมต่างๆ ทั้งหมด และควรศึกษาข้อมูลพื้นฐาน
ของชุมชน เช่น ความเป็นมาของชุมชน วิถีชีวิต วัฒนธรรม อาชีพ ลักษณะภูมิศาสตร์และภูมิอากาศ ผู้นำชุมชนทั้ง
เป็นทางการและไม่เป็นทางการ ความสัมพันธ์ของคนในชุมชนและเครือข่ายที่มีอยู่ ความขัดแย้ง ปัญหาของชุมชน
กลุ่มด้อยโอกาส ฯลฯ
1.3 ตัวอย่างกิจกรรมการเสริมพลังชุมชน กิจกรรมการเสริมพลังชุมชนเพื่อการป้องกันโรคไข้เลือดออก
ควรมีเวลาม ากพ อที่จะเกิดก ารเรียนร ู้ในเรื่องโรคไข้เลือดออก การแลกเปลี่ยนป ระสบการณ์ท ี่เกี่ยวข้องกับป ัญหาและ
การแก้ไขป ัญหาท ี่ผ ่านม า ทักษะในก ารท ำงานร ่วมก ัน ทักษะท ี่จ ำเป็นในการแก้ไขปัญหาแ ละก ารว างแผนแ ก้ไขปัญหา
โรคไข้เลือดอ อกในช ุมชน ซึ่งหากเป็นไปได้ค วรม ีการให้เรียนร ู้ในสิ่งท ี่เห็นได้จ ริง ได้ลงมือฝ ึกป ฏิบัติทักษะเหล่าน ั้นใน
สภาพจริงของช ุมชนมากกว่าก ารอบรมแ ต่ในห้อง หากสมาชิกช ุมชนไม่มีข้อจ ำกัดค วรใช้เวลา 2 วัน แต่ห ากมีข้อจำกัด
ของเวลาท ีค่ นในช ุมชนไมส่ ามารถเข้าร ่วมก ิจกรรมเต็มว ันไดอ้ าจจ ำเป็นต ้องจ ัดก ิจกรรมในช ่วงเย็นท ีว่ ่างจ ากง านค รั้งล ะ
2-3 ชั่วโมง 3-4 ครั้ง ก็ได้
ตัวอย่างกิจกรรมการเรียนรู้ในการเสริมพลังชุมชนเพื่อการป้องกันโรคไข้เลือดออก โดยจัดกิจกรรมอบรม
2 วัน มีด ังนี้
1) กิจกรรมสร้างความสัมพันธ์ เพื่อให้สมาชิกได้รู้จักกันดีขึ้น ละลายพฤติกรรม และเตรียม
ความพร้อมการมีส่วนร่วมในกิจกรรมต่อไป สามารถใช้กิจกรรมได้หลากหลาย เช่น การใช้ป้ายชื่อมาเป็นสื่อใน
การทำความร ู้จักก ัน ที่สำคัญคือให้ทุกค นรู้จักกัน โดยเฉพาะคุณลักษณะเด่นด้านดีแ ละบทบาทท ี่เกี่ยวข้องกับชุมชน
และฝึกการแสดงออกร่วมกัน
2) กิจกรรมเรียนรู้ความคาดหวังของสมาชิกชุมชน โดยให้กลุ่มสะท้อนความคาดหวังที่ต้องการจาก
การเป็นผู้แทนมาเข้าร่วมกิจกรรมการเสริมพลังทั้งด้านดีที่ต้องการ (ฝันดี) และด้านไม่ดีที่ไม่อยากให้เจอ (ฝันร้าย)
เพื่อที่ผู้จัดกิจกรรมจ ะทราบค วามค าดห วังด ังก ล่าว มีการช ี้แจงโครงการ ปรับก ิจกรรมให้ส อดคล้องก ับความค าดห วัง
และส ร้างข้อตกลงร่วมก ันท ี่จะช่วยให้การอ บรมบรรลุตามค วามคาดหวัง
3) กิจกรรมสร้างความตระหนักต่อปัญหาไข้เลือดออกในชุมชน โดยให้ครอบครัวที่เคยป่วยด้วย
โรคไข้เลือดออกมาเล่าประสบการณ์การเจ็บป่วยด้วยโรคไข้เลือดออกของบุตรหลาน บอกถึงสาเหตุของการเจ็บป่วย
จากมุมมองของตนและที่ทราบจากเจ้าหน้าที่ ความรู้สึกและผลกระทบที่เกิดขึ้นกับลูกหลาน ครอบครัว ญาติ และ
ผู้อื่น จากน ั้นให้สมาชิกชุมชนอภิปรายโอกาสก ารเกิดโรคไข้เลือดออกกับลูกหลานข องต นและชุมชน ผลกระทบที่เกิด
ขึ้นต ่อตัวเด็ก ผู้ปกครอง ครอบครัว ชุมชน และห น่วยง านข องรัฐ และหากถ้าเราไม่ต ้องการให้คนในชุมชนป่วยแ ละ
ตายด ้วยโรคไข้เลือดอ อกเราจะควบคุมได้ห รือไม่อย่างไร
4) กจิ กรรมเรยี นร วู้ งจรช วี ติ ย งุ ล าย เพือ่ ใหเ้ รยี นร แู้ หล่งเพาะพ นั ธุย์ ุงล ายท ีเ่ปน็ พ าหะน ำเชือ้ ไขเ้ลอื ดอ อก
ในชุมชน ลักษณะของลูกน้ำย ุงล าย และวงจรชีวิตของยุงลาย โดยแ บ่งกลุ่มย่อย 3-4 กลุ่ม และพาเข้าไปสำรวจครัว
เรือนแ ละรอบๆ ครัวเรือนตัวอย่าง รวมท ั้งสถาบันในชุมชน เช่น วัด โรงเรียน ว่าม ีลูกน้ำยุงลายอ ยู่ที่ใดบ ้าง มากน้อย
เพียงใด ลูกน้ำย ุงล ายม ลี ักษณะอ ย่างไร แล้วใหแ้ ต่ละก ลุ่มน ำข ้อมูลม าเสนอในห ้องป ระชุม และส รุปแ หล่งเพาะพ ันธุ์ย ุง
ลายในช ุมชนท ี่พบบ่อย และอธิบายเพิ่มเติมว งจรชีวิตยุงลายท ี่เชื่อมโยงก ับก ารระบาดข องโรคไข้เลือดอ อก และความ
จำเป็นที่ต ้องค วบคุมแ หล่งเพาะพันธุ์ย ุงลาย และก ารกำจัดล ูกน้ำยุงลายท ุก 7 วัน
ลขิ สทิ ธ์ขิ องมหาวทิ ยาลยั สุโขทัยธรรมาธริ าช
