Page 160 - พฤติกรรมมนุษย์และจริยธรรมทางเศรษฐกิจและธุรกิจ
P. 160
12-30 พฤติกรรมมนุษย์แ ละจ ริยธรรมท างเศรษฐกิจแ ละธ ุรกิจ
จากพื้นฐานด้านจริยธรรมต่อสิ่งแวดล้อมที่เป็นสิ่งกำหนดระดับของการพัฒนาแบบยั่งยืนที่แตกต่างกัน เรา
จะเห็นว่าการพัฒนาที่ยึดถือผลประโยชน์ระดับปัจเจกบุคคลในฐานะผู้บริโภค ผู้ลงทุน ประชาชน และลูกจ้าง เป็น
ศูนย์กลางของระบบตลาด จะนำไปสู่ความเสื่อมของระบบเอง (Daly and Cobb, 1990) ผลประโยชน์ส่วนบุคคล
(self-interest) ทำให้บริบททางคุณธรรมของ “ชุมชน” ที่เป็นตัวสมมติของตลาดเสื่อมลงไป ในความเป็นจริงนั้น
ตลาดจ ะข ึ้นอ ยู่ก ับช ุมชนท ี่ม ีส ่วนร ่วมท างด ้านค ุณค่า (values) เช่น ความซ ื่อสัตย์ อิสรภาพ ความค ิดร ิเริ่ม การป ระหยัด
และคุณธรรมอื่นๆ ถ้าท ุกคุณค่าเกิดข ึ้นมาเพียงจ ากค วามพ ึงพอใจของค วามต้องการข องปัจเจกบุคคล ก็จะไม่มีอะไร
เหลือให้ควบคุมความพึงพอใจของความต้องการที่เป็นผลประโยชน์ส่วนบุคคล อย่างไรก็ตาม ตลาดยังขึ้นอยู่กับ
“ระบบ” ที่กว้างข ึ้น หรือขึ้นกับ “ชุมชน” ในการทำให้เกิดทุนทางคุณธรรม (moral capital) เช่นเดียวก ับท ี่ตลาดข ึ้น
อยู่ก ับร ะบบนิเวศในการได้ทุนท างธ รรมชาติ (natural capital) จึงอ าจต ้องพิจารณาปัจเจกบุคคลในฐานะผู้บ ริโภค ที่
ขับเคลื่อนโดยผ ลป ระโยชนส์ ่วนต ัว ทีต่ ้องม กี ารป รับปรุง และในฐ านะป ระชาชน ทีข่ ับเคลื่อนโดยแ รงจ ูงใจแ ละค ุณธรรม
ด้านจ ริยธรรมท ี่เกี่ยวข้องก ับส ิ่งท ี่ “ควรท ำ” ปัจเจกบุคคลม ีท ั้งค วามจ ำเป็น (needs) และค วามต ้องการ (wants) ความ
จำเป็นน ั้นไม่ส ามารถหาสิ่งม าทดแทนได้ เหมือนเช่นความต ้องการ และค วามจ ำเป็นในร ะดับส ูงขึ้นไปนั้นจะเกี่ยวข้อง
กับช ุมชนท ี่ข ยายข อบเขตก ว้างอ อกไปแ ละห ลักก ารท ี่เป็นการช ี้นำจ ากช ุมชน ดังน ั้น ความย ั่งยืนอ าจจ ะเป็นต ัวแทนข อง
ความจ ำเป็นแ ละคุณค่าในระดับที่สูงข ึ้น
การพัฒนาแบบยั่งยืนบนฐานของแนวคิดทางจริยธรรมต่อสิ่งแวดล้อมที่แตกต่างกัน จึงต้องอาศัยการ
สนับสนุนจ ากสัญญาทางส ังคมข ้ามรุ่นค น ได้แก่ การส ่งผ ่านมรดกที่เป็นท ุนทุกประเภทอ ย่างเพียงพ อเมื่อเวลาผ่านไป
แนวคิดค วามย ั่งยืนอ ย่างเข้มข ้น (strong sustainability) จะก ำหนดใหส้ ่งผ ่านท ุนท างธ รรมชาติร ะดับว ิกฤตท ีเ่พียงพ อ
(a sufficient critical natural capital) แก่ค นรุ่นอนาคต ทรัพย์สินเหล่านี้ม ีมูลค่าท างเศรษฐกิจส ูงม ากแ ละมีคุณค่า
สำคัญในร ะดับส ่วนร วม กล่าวค ือ เป็นค ุณค่าท ี่เหนือก ว่าบ ทบาทท างก ิจกรรมส ่วนบ ุคคลแ ละเป็นค ุณค่าท างการบ ริการ
ในก ารสนับสนุนก ารมีชีวิต (life supporting services)
กจิ กรรม 12.2.2
จรยิ ธรรมตอ่ ส่งิ แ วดล้อมท ำให้เกิดแ นวคิดก ารพัฒนาแ บบย่งั ยืนทแี่ ตกต า่ งกันอย่างไร
แนวต อบก จิ กรรม 12.2.2
จริยธรรมต่อสิ่งแวดล้อมท่ีมีความแตกต่างกันจะส่งผลให้แนวคิดการพัฒนาแบบยั่งยืนแตกต่างกัน คือ
แนวคดิ ด า้ นจ รยิ ธรรมต อ่ ส ง่ิ แ วดลอ้ มท เี่ นน้ เทคโนโลยเี ปน็ ศ นู ยก์ ลาง จะเชอื่ ว า่ ค วามก า้ วหนา้ ท างเทคโนโลยจี ะช ว่ ย
แก้ไขขอ้ จ ำกัดในก ารขยายต วั ท างเศรษฐกิจท่ีเกิดจ ากการขาดแคลนทนุ ทางธรรมชาตใินส ่งิ แ วดลอ้ มได้ เน่อื งจาก
ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีจะทำให้เกิดศักยภาพในการทดแทนทุนทางธรรมชาติท่ีขาดแคลนได้ แนวคิดใน
กลุ่มน้ีอาจจะทำให้เกิดการใช้ทรัพยากรและการปล่อยของเสียจนเกินศักยภาพในการรองรับของสิ่งแวดล้อมได้
ทำให้เกิดแนวคิดการพัฒนาที่มีความย่ังยืนอย่างอ่อนจนถึงอ่อนมาก ในขณะท่ีกลุ่มแนวคิดที่เน้นระบบนิเวศน์
เป็นศูนย์กลาง จะเช่ือในการอนุรักษ์ทรัพยากรในระดับท่ีการทดแทนทุนทางธรรมชาติเป็นส่ิงท่ีเป็นไปไม่ได้ จึง
ไม่ควรท่ีจะนำทุนทางธรรมชาติมาใช้ในการพัฒนา ดังนั้น การพัฒนาจึงเป็นความย่ังยืนทางสิ่งแวดล้มออย่าง
เขม้ ข ้นถ งึ เข้มข ้นม าก
ลิขสทิ ธ์ขิ องมหาวทิ ยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
