Page 162 - พฤติกรรมมนุษย์และจริยธรรมทางเศรษฐกิจและธุรกิจ
P. 162
12-32 พฤติกรรมม นุษย์แ ละจ ริยธรรมท างเศรษฐกิจและธ ุรกิจ
เรอ่ื งที่ 12.3.1
จริธ รรมในการป ระกอบธ รุ กจิ อุตสาหกรรมแบบยัง่ ยนื
ในการประกอบธุรกิจอุตสาหกรรมนั้น ประเด็นจริยธรรมในการประกอบการมีความสำคัญ เนื่องจากภาค
ธุรกิจส ามารถป ระกอบก ารอย่างไม่มีจ ริยธรรมห รือคุณธรรมได้โดยเฉพาะเมื่อผ ู้ประกอบก ารม ีการข ยายขนาดในก าร
ประกอบก ารในลักษณะข องบ รรษัท (corporate) ที่เจ้าของทุนแ ละผู้บริหารเป็นค นละค นหรือคนละกลุ่มกัน เจ้าของ
ทุนเป็นผู้ถือหุ้น ที่ได้มอบอำนาจในการบริหารกิจการแก่ผู้บริหาร ซึ่งเป็นผู้ที่ได้รับค่าตอบแทนจากการเป็นมืออาชีพ
ในการบริหารงาน ทำให้การบริหารงานโดยผู้บริหารรับจ้างอาจเป็นไปในทางที่เป็นปัญหาทั้งต่อผู้ถือหุ้นที่เป็นเจ้าของ
กิจการและส ังคมได้ แม้แต่ อดัม สมิธ (Adam Smith) บิดาแ ห่งเศรษฐศาสตร์เสรีนิยม ก็ได้อธิบายถึงพฤติกรรมข อง
ผปู้ ระกอบก ารว า่ “คนท อี่ ยใู่ นธ รุ กจิ เดยี วกนั มกั จ ะไมค่ อ่ ยไดพ้ บก นั ไมว่ า่ จ ะเพือ่ ก ารส งั สรรคร์ ืน่ เรงิ แ ละค วามเพลดิ เพลนิ
ใจ แตใ่นก ารส นทนาก ันน ั้นม ักจ ะจ บด ้วยก ารร วมหัวก ันห าอ ุบายท ีจ่ ะเอาป ระโยชนจ์ ากส าธารณะ หรือห าเพทุบายในก าร
ขึ้นราคา” (Smith, 1776/1952) ภาคธุรกิจอ ุตสาหกรรมม ิได้ดำเนินกิจกรรมอ ย่างโดดเดี่ยว แต่ด ำเนินก ิจกรรมอยู่ใน
สิ่งแ วดล้อมท างส ังคมแ ละธ รรมชาติ การข ยายต ัวข องภ าคธ ุรกิจอ ุตสาหกรรมแ ละก ารข ยายข นาดเป็นบ รรษัทห รือธ ุรกิจ
ขนาดใหญ่แ ละม ีการด ำเนินการเป็นบรรษัทข้ามชาติ ก็จ ะม ีผลกระทบโดยตรงต ่อสิ่งแวดล้อมทางส ังคมและธรรมชาติ
ในประเทศและระหว่างประเทศ ในแง่ของการทำให้เกิดการพัฒนาเมืองโดยการทำลายพื้นที่ป่าและระบบนิเวศที่ช่วย
สนับสนุนชีวิต และในแง่การเพิ่มขึ้นของประชากรเมืองที่ทำให้เกิดการบริโภคที่อาศัยการใช้ทรัพยากรธรรมชาติเพิ่ม
มากขึ้น และเกิดมลพิษและของเสียทั้งจากการผลิตสินค้าและการบริโภคโดยปล่อยทิ้งไปในสิ่งแวดล้อมมากขึ้น การ
เกิดก ารเปลี่ยนแปลงอ ุณหภูมิที่น ำไปสู่ภาวะโลกร ้อน (global warming) ก็มีสาเหตุห นึ่งม าจากกิจกรรมในภ าคธุรกิจ
อุตสาหกรรม การหมดสิ้นไปของทรัพยากรธรรมชาติและความเสื่อมโทรมของสิ่งแวดล้อมทั้งในระดับประเทศและ
ระดับโลก ก็จะส่งผลกระทบกลับต่อการประกอบกิจกรรมของภาคธุรกิจ ทำให้ต้นทุนในการผลิตสูงขึ้น ดังนั้น ภาค
ธุรกิจอ ุตสาหกรรมจ ึงไม่ส ามารถดำเนินการต ่อไปอย่างย ั่งยืนได้ ถ้าไม่มีค วามรับผิดช อบต่อสิ่งแวดล้อมท างธ รรมชาติ
ในร ะดับท้องถ ิ่นแ ละระหว่างป ระเทศหรือโลกใบน ี้
1. จรยิ ธรรมท างธ รุ กจิ (business ethics)
จรยิ ธรรมท างธ รุ กจิ หรอื ในอ กี ช ือ่ ห นึง่ คอื จรยิ ธรรมข องบ รรษทั (corporate ethics) คอื คุณธรรมท ีเ่กี่ยวข้อง
กบั ส ิง่ ท ถี่ กู ห รอื ผ ดิ ในก ารป ระกอบธ รุ กจิ ในป ระเดน็ ข องค ณุ คา่ ท างส งั คมท ไี่ มเ่ กีย่ วก บั เศรษฐกจิ (non-economic social
values) ความส นใจในเรื่องจ ริยธรรมท างธ ุรกิจได้มีก ารข ยายต ัวอย่างรวดเร็วในร ะหว่างท ศวรรษท ี่ 1980 และ 1990
จากก ารท ี่โลกได้ป ระสบก ับภ ัยพ ิบัติท ั้งท างด ้านเศรษฐกิจแ ละท างธ รรมชาติ เนื่องจากก ารป ระกอบก ารท ี่ไม่มีจ ริยธรรม
ลิขสิทธ์ิของมหาวทิ ยาลัยสุโขทัยธรรมาธริ าช
