Page 168 - พฤติกรรมมนุษย์และจริยธรรมทางเศรษฐกิจและธุรกิจ
P. 168
12-38 พฤติกรรมม นุษย์แ ละจ ริยธรรมทางเศรษฐกิจและธุรกิจ
6) วิกฤตและผลท่ีตามมา (crises and their consequences) ส่วนใหญ่การให้ความสนใจต่อ CSR มัก
จะมาจากก ารเกิดว ิกฤต ดังเช่นหลักก ารซีร ีส์ (CERES principle)8 เกี่ยวกับการจ ัดการส ิ่งแ วดล้อมที่เกิดขึ้นห ลังจาก
กรณีข องอุบัติเหตุเรือขนน้ำมันเอซซ อน วัลเดซ (Exxon Valdez) ชนภ ูเขาน้ำแข็งในรัฐอ ล าสกาใน ค.ศ. 1989 ทำให้
มีน้ำมันดิบรั่วออกสู่ทะเลประมาณ 257,000 บาร์เรล ซึ่งนับเป็นการปล่อยน้ำมันรั่วจำนวนมากเป็นประวัติการณ์ครั้ง
หนึ่งในประวัติศาสตร์ของสหรัฐฯ (Grace and Cohen, 2005) ตัวอย่างอีกกรณีหนึ่ง คือ การใช้สีที่มีพิษสารตะกั่ว
ของบริษัทผลิตของเล่นเด็กที่ชื่อ แมทเทล (Mattel) ทำให้บริษัทต้องเรียกสินค้าของเล่นเด็กคืนกลับเป็นจำนวนนับ
ล้านชิ้นจากทั่วโลกและบ ริษัทต ้องเริ่มจัดให้ม ีก ารจ ัดการความเสี่ยงแ ละกระบวนการค วบคุมค ุณภาพสินค้าขึ้นมาใหม่
7) การให้ความส ำคญั ก บั ผมู้ สี ่วนได้สว่ นเสยี (stakeholder priorities) บรรษัทต่างๆ เริ่มให้ค วามสำคัญ
ต่อค วามร ับผ ิดช อบทางส ังคม เนื่องจากผู้ม ีส ่วนได้ส ่วนเสียมีค วามค าดหวังให้บ รรษัทต้องเข้าใจและค ำนึงถึงป ระเด็น
ที่เกี่ยวข้องกับชุมชนและส ังคมรอบข ้าง การให้ความเข้าใจเกี่ยวก ับพนักงานซึ่งเป็นผ ู้มีส่วนได้ส่วนเสียภ ายในองค์กร
มักจ ะเป็นป ระเด็นอ ันด ับต ้นๆ ที่บ รรษัทให้ค วามส นใจ เพราะม ีผ ลป ระโยชน์ท ี่เกี่ยวพ ันก ันห ลายอ ย่างท ี่จ ะเก็บเกี่ยวได้
จากการท ี่พนักงานม ีค วามผูกพันก ับอ งค์กรม ากข ึ้น ได้แก่ การได้รับค วามภักดีจากพนักงานมากข ึ้น การร ับพ นักงาน
ใหม่ท ีม่ ีค ุณภาพด ขี ึ้น การร ักษาพ นักงานใหท้ ำงานก ับอ งค์กรไดน้ านข ึ้น ประสิทธิภาพก ารท ำงานด ขี ึ้น เป็นต้น นอกจาก
นั้น บรรษัทต ่างๆ ยังให้ค วามเข้าใจและค ำนึงถึงผู้ม ีส่วนได้ส ่วนเสียภ ายนอกท ี่สำคัญม ากขึ้น ซึ่ง ได้แก่ ผู้บ ริโภค นัก
ลงทุน โดยเฉพาะนักล งทุนท ี่เป็นสถาบัน หน่วยงานก ำกับดูแลจากภ าครัฐ นักวิชาการ และสื่อสาธารณะ
3. ความรับผ ิดชอบข องผผู้ ลติ ท ี่เพมิ่ ขนึ้ (Extended Producer Responsibility: EPR)
ความรับผิดชอบขององค์กรธุรกิจต่อสังคม (CSR) นั้นเป็นแนวคิดเกี่ยวกับความรับผิดชอบของภาคธุรกิจ
อุตสาหกรรม นอกเหนือจ ากก ารท ำก ำไรเพื่อผ ูถ้ ือห ุ้นท ีค่ รอบคลุมถ ึงป ระเด็นท างส ังคมแ ละส ิ่งแ วดล้อมด ังไดอ้ ธิบายใน
หวั ขอ้ 2 อย่างไรก ็ตาม ในป ระเดน็ ข องก ารป ระกอบก จิ กรรมข องภ าคธ ุรกิจอ ตุ สาหกรรมเพื่อค วามย ัง่ ยืนท างส ิ่งแ วดล้อม
ภายใต้ CSR ได้มีแนวคิดที่กำลังได้ร ับความสนใจจากภาคร ัฐในประเทศท ี่พัฒนาแ ล้วในการบรรลุถึงความย ั่งยืนท าง
สิ่งแวดล้อมได้ คือ แนวคิดเกี่ยวกับความรับผิดชอบของผู้ผลิตที่เพิ่มขึ้น (Extended Producer Responsibility:
EPR) ซึ่งเป็นแ นวคิดท ี่ผ ู้ผ ลิตส ินค้าในภ าคธ ุรกิจอ ุตสาหกรรมจ ะต ้องข ยายค วามร ับผ ิดช อบต ลอดว งจรช ีวิตข องส ินค้า
(product life cycles) กล่าวค ือ เป็นค วามรับผ ิดชอบในการผลิตสินค้าตั้งแต่ขั้นตอนการผลิต (production stage)
ไปจนถึงขั้นต อนหลังจ ากการบริโภคแล้ว (post consumption stage) ซึ่งต้นทุนที่เกิดจ ากความร ับผิดชอบที่เพิ่มข ึ้น
นี้ ภาคธ ุรกิจอุตสาหกรรมสามารถร วมเข้าไปในร าคาข าย (market price) ของสินค้านั้นได้ (OECD, 1999)
EPR จึงเป็นเครื่องมือทางนโยบายในก ารกำหนดภ าระทางการเงินท ี่เป็นต้นทุนในก ารจัดการส ินค้าเมื่อก ลาย
เป็นของเสีย (waste) หรือซากผลิตภัณฑ์ของผู้ผลิต และเป็นความพยายามของภาครัฐในการที่จะเปลี่ยนโปรแกรม
8 หลักก ารซีร ีส์ (CERES Principle) เป็นหลักก ารที่กำหนดโดยเครือข่ายท ี่ไม่หวังกำไรของน ักลงทุน องค์การด้านสิ่งแ วดล้อมและกลุ่ม
ผลประโยชน์สาธารณะอื่นๆ ในสหรัฐฯ ที่เรียกว่า Coalition for Environmentally Responsible Economies (CERES) เครือข่ายนี้ทำงาน
ร่วมกับบรรษัทต่างๆ และนักลงทุนเพื่อจัดการกับความท้าทายต่อความยั่งยืน (sustainability) เช่น การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศโลก (global
climate change) เครือข่ายนี้จัดตั้งขึ้นใน ค.ศ. 1989 ที่เมืองบอสตัน รัฐแมสซาจูเซส โดยมีภารกิจหลักในการผสมผสานความยั่งยืนเข้าไปใน
ตลาดทุนหลักก ารซ ีรีส์ คือ บัญญัติ 10 ประการของภ ารกิจหรือจ ริยธรรมด ้านสิ่งแ วดล้อมของบ ริษัท ซึ่งได้แก่ 1) การป ้องกันชั้นบรรยากาศ 2) การ
ใช้ท รัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน 3) การลดแ ละก ารกำจัดของเสีย 4) การอ นุรักษ์พลังงาน 5) การล ดความเสี่ยง 6) สินค้าและบริการท ี่ปลอดภัย
7) การฟ ื้นฟูส ิ่งแวดล้อม 8) การให้ข ้อมูลแ ก่ส าธารณะ 9) ความมุ่งมั่นในการจ ัดการ และ 10) การต รวจสอบแ ละร ายงาน
ลขิ สทิ ธข์ิ องมหาวิทยาลยั สุโขทัยธรรมาธิราช
