Page 246 - พฤติกรรมมนุษย์และจริยธรรมทางเศรษฐกิจและธุรกิจ
P. 246
15-16 พฤติกรรมมนุษย์และจริยธรรมทางเศรษฐกิจแ ละธ ุรกิจ
ความแตกต่างในเชิงคุณภาพของความต้องการนี้ส่งผลกระทบไม่เฉพาะต่อพฤติกรรมการบริโภคเท่านั้น
แต่ส่งผลกระทบต่อการพิจารณาพฤติกรรมของมนุษย์ทุกอย่างในกิจกรรมผลิตและการดำเนินธุรกิจด้วย เนื่องจาก
เศรษฐศาสตร์มีพื้นฐานมาจ ากก ารพ ิจารณาค วามต ้องการของม นุษย์ แต่ดังที่ได้ก ล่าวแล้วว่าความต้องการของม นุษย์
ในท ัศนะข องเศรษฐศาสตร์ไม่มีค วามแ ตกต ่างในเชิงค ุณภาพ ซึ่งแ ตกต ่างจ ากค วามต ้องการในท ัศนะข องเศรษฐศาสตร์
แนวพุทธ ด้วยเหตุนี้ สำหรับเศรษฐศาสตร์แ นวพุทธแล้ว พฤติกรรมของมนุษย์ในกิจกรรมการผลิตและการดำเนิน
ธุรกิจนั้นไม่ได้มีเป้าหมายเพื่อผ ลิตให้มีป ระสิทธิภาพมากท ี่สุดหรือให้ได้กำไรสูงสุด เพื่อตอบสนองความต ้องการเสพ
สิ่งปรนเปรออันไม่มีขีดจำกัด แต่ต้องพิจารณาว่า กิจกรรมการผลิตหรือการดำเนินธุรกิจนั้นเป็นแค่เครื่องมือในการ
ตอบส นองค วามต อ้ งการค ุณภาพช วี ติ ซ ึ่งเป็นค วามต อ้ งการท ีม่ คี ณุ ภาพแ ตกต า่ งก ันอ อกไปแ ละเป็นค วามต อ้ งการท ีม่ ขี ีด
จำกัด ความต ้องการค ุณภาพช ีวิตน ีจ้ ะท ำให้ก ิจกรรมก ารผ ลิตแ ละด ำเนินธ ุรกิจข องม นุษย์เป็นไปในท างท ีไ่ม่เบียดเบียน
ตนเอง คือ ไม่ทำให้เสียค ุณภาพชีวิตข องต นเอง ในข ณะเดียวกันก็ไม่เบียดเบียนผู้อื่นไม่ก่อความเดือดร ้อนแก่สังคม
และไม่ทำให้เสียค ุณภาพของร ะบบนิเวศ หรือธ รรมชาติแ วดล้อม ดังที่จะได้กล่าวต่อไปในตอนท ี่ 15.2
ดงั น ัน้ การพ จิ ารณาค วามต อ้ งการข องม นษุ ยอ์ นั เปน็ พ ืน้ ฐ านข องเศรษฐศาสตร์ มคี วามแ ตกต า่ งท สี่ ำคญั ร ะหวา่ ง
เศรษฐศาสตร์กับเศรษฐศาสตร์แนวพุทธ ในขณะที่เศรษฐศาสตร์พิจารณาว่ามนุษย์มีความต้องการที่ไม่จำกัด ในรูป
แบบท ี่เศรษฐศาสตร์แ นวพุทธเรียกว่า ตัณหา แต่เศรษฐศาสตร์แ นวพ ุทธพ ิจารณาว ่ามนุษย์ย ังมีความต้องการอ ีกแบบ
หนึ่งที่มีคุณภาพแตกต่างกันออกไปในรูปของ ความต้องการคุณภาพชีวิตอันเป็นความต้องการที่จำกัด ในรูปแบบที่
เรียกว่า ฉันทะ ความแตกต่างของการพิจารณาความต้องการของเศรษฐศาสตร์และเศรษฐศาสตร์แนวพุทธนี้ส่งผล
กระทบต่อพฤติกรรมในการบริโภคการผลิตแ ละดำเนินธ ุรกิจของม นุษย์ด้วย
กล่าวโดยสรุป สำหรับเศรษฐศาสตร์แนวพุทธแล้ว การพิจารณาพฤติกรรมของมนุษย์ต้องเริ่มต้นจากการ
พจิ ารณาโลกท ศั นช์ ีวท ศั นห์ รอื ก ารม องโลก มองช ีวิตข องม นุษยซ์ ึ่งจ ะต ้องเป็นไปอ ยา่ งส อดคลอ้ งก ับส ภาพข องธ รรมชาติ
และก ฎข องธ รรมชาติ โลกท ศั นห์ รอื ช วี ท ศั นท์ สี่ อดคลอ้ งก บั ก ฎข องธ รรมชาตนิ จี้ ะส ง่ ผ ลต อ่ ร ปู แ บบข องพ ฤตกิ รรมในด า้ น
ต่างๆ ของม นุษย์ร วมถ ึงพ ฤติกรรมต ่างๆ ในท างเศรษฐศาสตร์ด ้วย เนื่องจาก การม โีลกท ัศนช์ ีวท ัศนท์ ีส่ อดคล้องก ับก ฎ
ของธ รรมชาตจิ ะส ่งผ ลใหม้ นุษยม์ รี ูปแ บบข องพ ฤติกรรมท ีไ่มส่ ร้างป ัญหาห รือว ิกฤตการณข์ องค วามส ัมพันธข์ องม นุษย์
ในท ุกๆ ระดับ มนุษย์สำหรับเศรษฐศาสตร์แนวพ ุทธจึงมีเป็นม นุษย์ท ี่มีศ ักยภาพในทางบ วกที่จะสามารถสร้างความร ู้
ความเข้าใจท ี่ถูกต้องส อดคล้องก ับกฎของธ รรมชาติ ซึ่งจะส่งผลต่อเปลี่ยนแปลงพ ฤติกรรมม นุษย์อีกทอดหนึ่ง
กจิ กรรม 15.1.3
เศรษฐศาสตร์แนวพทุ ธพ จิ ารณาพ ฤติกรรมมนุษย์อ ยา่ งไร
แนวต อบก ิจกรรม 15.1.3
เศรษฐศาสตรแ์ นวพ ทุ ธเรม่ิ ต น้ จ ากก ารพ จิ ารณาโลกท ศั นช์ วี ท ศั นห์ รอื ก ารม องโลกม องช วี ติ ข องม นษุ ยท์ ่ี
สง่ ผ ลกร ะท บต อ่ พ ฤตกิ รรมข องม นษุ ย์ การม โี ลกท ศั นช์ วี ท ศั นท์ ส่ี อดคลอ้ งก บั ก ฎข องธ รรมชาตจิ ะส ง่ ผ ลใหม้ นษุ ย์
มีรูปแบบข องพ ฤตกิ รรมท ไี่ มส่ รา้ งปญั หาห รือว ิกฤตการณ์ของค วามส มั พนั ธ์ของม นษุ ย์ในทุกๆ ระดบั
ลิขสทิ ธขิ์ องมหาวิทยาลัยสโุ ขทัยธรรมาธิราช
