Page 265 - อาหารและโภชนบำบัด
P. 265
การติดตามภาวะโภชนาการ 15-31
การว ัดจ ำน วนฮโีมโกล บิน (hemoglobin) เป็นเม็ดเลือดแ ดงท ีเ่กาะก ับโปรตีน ดคู วามเข้มข ้นป กตหิ ญิง
12-15 กรัม/ดล ชาย 12-17 กรัม/ดล
การวัดป ริมาตรของเม็ดเลือดแดง เรียก Mean Corpuscular Volume (MCV) เม็ดเลือดท ี่เป็นปกติ
จะมีปริมาตร 82-99 ลูกบาศก์มิลลิเมตร ในบางกรณีท ี่โลหิตจาง เม็ดเลือดแ ดงจ ะมีข นาดต ่างๆ คือ ขนาดป กติ ขนาด
เล็กและขนาดใ หญ่
แอน ีเมยี (Anemia) หมายถึง เลือดจ าง
ผู้ที่โลหิตจางอาจมีขนาดเม็ดเลือดขนาดปกติได้ เรียก normocytic anemia พบในการเสียเลือด
เฉียบพลัน เม็ดเลือดแดงจะมีเหลือน้อย ดังนั้น Hematocrit และ hemoglobin เหลือน้อยลงด้วย แต่ยังไม่มี
การป รับตัวในร ่างกาย ดังน ั้น ขนาดของเม็ดเลือดแ ดงยังคงที่ MCV 82-99 ลูกบาศก์มิลลิเมตร
ถ้าเสียเลือดน าน โลหิตจ างเช่นก ัน เม็ดเลือดแ ดงท ี่ส ร้างจ ะม ีข นาดเล็กล ง เพื่อส งวนป รมิ าณฮีโมโกล บิน
ให้ไปอ ยู่ในเม็ดเลือดอื่นๆ เรียก Microcytic anemia
โรคข าดอาหาร เช่น ขาดโฟเลต ขาดวิตามิน B12 เม็ดเลือดแดงจ ะม ีข นาดใหญ่ขึ้น MCVมากกว่า 99
เรียก Macrocytic anemia
ดังน ั้น แพทย์ห รือเจ้าหน้าที่เทคนิคการแ พทย์ ตรวจด ูร ะดับค วามเข้มข้นของเม็ดเลือดแ ดง และตรวจ
ขนาดเม็ดเลือดโดยป้ายหยดเลือดบน slide แก้วแผ่นเล็ก นำไปย้อมสี แล้วส่องด้วยกล้องจุลทรรศน์ จะเห็นรูปร่าง
ลักษณะของเม็ดเลือดแดงส ่วนเม็ดเลือดขาวสามารถนับแ ยกว่าเป็นช นิดใด
2.8.2 การตรวจธาตเุหลก็ เพื่อย ืนยันว่า ขาดเหล็ก ทำให้เม็ดเลือดซีดจ าง
2.9 ระดบั ฮอรโ์ มน เช่น ธัยร อยด ์ ต่อมห มวกไต ตรวจสารภูมิค ุ้มกันต ่อธัยรอยด์
2.10 เบาห วาน มีการต รวจระดับน้ำตาลในเลือด ขณะงดอ าหารข ้ามค ืน 8 ชั่วโมง และห ลังอาหาร 2 ชั่วโมง
เพื่อการว ินิจฉัย
การตรวจฮ ีโมโกล บินเอวันซี (hemoglobin A1C) ช่วยยืนยันการค วบคุมน้ำตาลย้อนหลังได้ 3 เดือน
ตรวจฟ ร ุกโทซ าม ีน (fructosamine) ใช้ส ำหรับผ ู้ม ีโรคโลหิตจ าง ฮีโมโกล บิน (hemoglobin) น้อย ทำให้ A1C
น้อย ไม่ส ัมพันธ์ก ับร ะดับน้ำตาล จึงต รวจฟร ุกโทซ าม ีน (fructosamine) แทน จะดูย ้อนหลังได้ 1 เดือน
นอกจากการตรวจเลือด ปัสสาวะแล้ว แพทย์อาจพิจารณาตรวจด้วยรังสีวินิจฉัย เอกซเรย์คอมพิวเตอร์
คลื่นแม่เหล็ก ตามท ี่อ าการบ ่งบ อก
หลังการรักษาทุกชนิด แพทย์จ ะม ีการต รวจต ิดตาม ตัวอย่างเช่น กระดูกหัก ได้รับการผ่าตัดแล้ว จะต ้องม ี
การเอกซเรย์ต ิดตามให้ม ั่นใจว่า กระดูกต ิดเรียบร้อย
กิจกรรม 13.3.1
1. การป ระเมนิ ท ัว่ ไป ไดแ้ ก่ การประเมินอะไรบ า้ ง จงย กตวั อยา่ ง
2. การป ระเมินส ว่ นป ระกอบของเลือด ได้แก่ การประเมินอ ะไรบ า้ ง จงย กตวั อยา่ งป ระกอบ
แนวต อบกจิ กรรม 13.3.1
1. ได้แก่ การประเมินส ิ่งทต่ี รวจพบต ามระบบต า่ งๆ ของร า่ งกาย เชน่ ผวิ หนัง ผม ใบหนา้ เป็นต้น
2. ไดแ้ ก่ การประเมินส ารต่างๆ ทางช ีวเคมี เชน่ โปรตนี ไฟบริโนเจน วิตามิน แร่ธาตุ เปน็ ตน้
ลขิ สทิ ธิข์ องมหาวทิ ยาลัยสุโขทยั ธรรมาธริ าช
