Page 212 - สังคมโลก
P. 212
8-18 สังคมโลก
เรอ่ื งท ่ี 8.2.1
ลักษณะโดยท ั่วไปขององคก์ ารระหวา่ งประเทศ
องค์การร ะหว่างป ระเทศเป็นเสมือนเวทีร ะหว่างป ระเทศท ี่บ รรดาร ัฐส มาชิกส ามารถแ สดงบ ทบาทห รือส ะท้อน
ความต้องการและความคิดเห็นของตนได้ ซึ่งรัฐสมาชิกสามารถมีอิทธิพลต่อองค์การระหว่างประเทศ และบรรดารัฐ
สมาชิกส ามารถมีอ ิทธิพลเหนือองค์การร ะหว่างประเทศได้เช่นก ัน กล่าวคือท ั้งรัฐสมาชิกและองค์การระหว่างประเทศ
มีต่างมีอ ิทธิพลต ่อก ันและก ันได้
ลักษณะแ ละโครงสร้างหน้าที่ของอ งค์การร ะหว่างประเทศแ ตกต่างก ันอ อกไปข ึ้นอยู่กับว ัตถุประสงค์ของการ
จัดตั้งอ งค์การและพฤติกรรมข องอ งค์การนั้นๆ ที่แสดงออกมา โดยทั่วไปองค์การระหว่างประเทศท ี่เน้นความร่วมมือ
ด้านเศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรมจะมีลักษณะเปิดกว้างแก่สมาชิกทั่วโลกและเน้นภาระหน้าที่หลักขององค์การ
ระหว่างประเทศนั้น โดยเชื่อว่าความร่วมมือและการส่งเสริมการกินดีอยู่ดีของประชาชนจากบรรดารัฐสมาชิกต่างๆ
ของอ งค์การระหว่างประเทศนั้นจะหลีกเลี่ยงส งครามแ ละนำไปสู่สันติภาพและความม ั่นคงของโลกได้ในท ี่สุด
ประเภทขององคก์ ารร ะหวา่ งป ระเทศ
ประเภทองค์การระหว่างประเทศคือลักษณะความสัมพันธ์ระหว่างรัฐที่อยู่ภายใต้กรอบความร่วมมือใน
รูปแบบต่างๆ ซึ่งแบ่งออกอย่างกว้างๆ ได้ 3 ประเภท คือ แบ่งตามองค์ประกอบทางภูมิศาสตร์ แบ่งตามลักษณะ
อ ำนาจ และแบ่งตามจ ุดมุ่งห มาย
1. องค์การร ะหว่างป ระเทศที่แบ่งต ามองค์ประกอบทางภ ูมิศาสตร์ แบ่งอ อกเป็น
องค์การระหว่างประเทศระดับสากล (Universal Organisation) เป็นองค์การระหว่างประเทศที่เปิดให้รัฐ
ทุกรัฐจากทุกภูมิภาคของโลกเข้าเป็นสมาชิก เช่น สหประชาชาติและทบวงการชำนัญพิเศษต่างๆ (Specialised
Agencies)
องคก์ าร ระหวา่ งป ระเทศร ะดบั ภ มู ภิ าค (Regional Organisation) เป็นองค์การระหว่างประเทศที่จ ำกัดเฉพาะ
รัฐสมาชิกที่อยู่ในภูมิภาคเดียวกันเท่านั้นโดยยึดแนวคิดภูมิภาคนิยม (Regionalism) ในกฎบัตรสหประชาชาติ
หมวดที่ 8 เรื่องความตกลงระดับภูมิภาคและองค์การระดับภมิภาค ระบุโดยสรุปว่า “ไม่มีข้อความใดในกฎบัตร
ฉบับปัจจุบันที่กีดกันการมีความตกลงส่วนภูมิภาค ในการธำรงไว้ซึ่งสันติภาพและความมั่นคงระหว่างประเทศที่เห็น
ว่าเหมาะสมสำหรับภูมิภาคและสอดคล้องกับจุดมุ่งหมายและหลักการของสหประชาชาติ” โดยมีเงื่อนไขว่า “ความ
ตกลงห รืออ งค์การร ะหว่างประเทศในส ่วนภ ูมิภาคจะต้องม ีกิจกรรมอันสอดคล้องกับค วามม ุ่งห ลายแ ละหลักก ารข อง
สหประชาชาติ”28 องค์การระหว่างประเทศระดับภ ูมิภาค เช่น สหภาพย ุโรป อาเซียน และส หภาพแอฟริกา (African
Union: AU) เป็นต้น
2. องค์การระหว่างประเทศที่แบ่งตามลักษณะอำนาจสามารถแบ่งได้อย่างกว้างๆ คือ แบบนานาชาตินิยม
(Internationalism)29 และแ บบเหนือชาตินิยม (Supranationalism)
28 สมพงศ์ ชูม าก อ้างแล้ว หน้า 21
29 ศัพท์ร ัฐศาสตร์ฉ บับร าชบัณฑิตยสถานแ ปล Internationalism ว่าล ัทธิอ ยู่ร ่วมก ันร ะหว่างป ระเทศ ในท ี่น ี้ผ ู้เขียนข อแ ปลว ่าน านาชาติ
นิยมซ ึ่งเป็นท ี่เข้าใจแ ละรับรู้ก ันอย่างแพร่หลายในแ วดวงวิชาการในป ัจจุบัน
ลิขสิทธขิ์ องมหาวทิ ยาลัยสโุ ขทัยธรรมาธริ าช
