Page 256 - สังคมโลก
P. 256
10-16 สังคมโลก
องค์ประกอบเดิมกับการเข้ามาของสิ่งใหม่ หรือการมุ่งเน้นการสร้างสังคมใหม่ในอุดมคติให้เป็นไปตามที่ปรารถนา
หรือ การต่อต้านการครอบงำทางด้านการเมือง (political domination) การต่อต้านการครอบงำทางเศรษฐกิจ
(economicdomination)และก ารต อ่ ต า้ นก ารค รอบงำส ว่ นบ คุ คล(personaldomination)ของป ระชาชน27เปน็ ตน้ เปน็ ท ี่
น่าส ังเกตว ่า ประชาชนส ่วนใหญ่ค งไม่ปรารถนาเปลี่ยนแปลงส ังคมห ากไม่มีปัญหาอ ย่างร ้ายแรงแ ละรุนแรง แต่ก ารม ี
ความคับข้องใจหรือความทุกข์ร้อนร่วมกัน (shared grievances) ของประชาชนเป็นสาเหตุสำคัญประการหนึ่งที่น ำ
มาส ู่การก่อก ำเนิดข บวนการเคลื่อนไหวภาคป ระชาสังคม
ลักษณะการเคลื่อนไหวของขบวนการเคลื่อนไหวภาคประชาสังคม แบ่งออกเป็นสองประเภท คือ การ
เคลื่อนไหวข องขบวนการเคลื่อนไหวภ าคประชาส ังคมที่ส นับสนุนส่งเสริมให้มีค วามเปลี่ยนแปลง (proactive social
movement) เป็นขบวนการที่ม ุ่งเน้นการสนับสนุน ส่งเสริม หรือสร้างค วามเปลี่ยนแปลงให้มีข ึ้นในสังคม เพราะต ้อง
เผชิญก ับป ญั หาท ีม่ อี ยูใ่นส ังคม และก ารเคลื่อนไหวข องข บวนการเคลื่อนไหวภ าคป ระชาส ังคมท ีต่ ่อต ้านห รือป ฏเิสธก าร
เปลี่ยนแปลงของส ังคม (reactive social movement) เป็นข บวนการเคลื่อนไหวภาคป ระชาสังคมแนวอนุรักษ์นิยมท ี่
ต่อต้านก ารเปลี่ยนแปลงเพราะการเปลี่ยนแปลงจะทำให้ส ูญเสียผ ลประโยชน์ที่ม ีอยู่เดิม
ประเภทข องการเคลื่อนไหวข องขบวนการเคลื่อนไหวภาคป ระชาส ังคม แบ่งเป็น 4 ประเภท คือ28
1. การเคลื่อนไหวข องขบวนการเคลื่อนไหวภาคป ระชาส ังคมที่ม ุ่งเน้นก ารป รับเปลี่ยนส ังคมทั้งหมด (trans-
formative movement) เปน็ การป รับเปลี่ยนท ี่มาจ ากก ารล ุกฮือข องป ระชาชนจ ำนวนม าก สนับสนุนก ารใชค้ วามร ุนแรง
มีลักษณะเป็นการป ฏิวัติ
2. การเคลื่อนไหวของขบวนการเคลื่อนไหวภาคประชาสังคมที่มุ่งเน้นการก่อตัวใหม่ของสังคมบางส่วน
(reformative movement) เป็นการเคลื่อนไหวท ีม่ ุ่งเน้นค วามเปลี่ยนแปลงในแ บบแผนท ีด่ ำรงอ ยูใ่นส ังคมบ างป ระการ
โดยเฉพาะค วามอยุติธรรมแ ละความเสมอภ าค เป็นต้น
3. การเคลื่อนไหวข องขบวนการเคลื่อนไหวภ าคประชาส ังคมที่ทำให้ประชาชนป ลดเปลื้องจ ากพันธนาการใน
สังคม (redemtive movement) เป็นการเคลื่อนไหวที่อ ้างอิงอยู่กับห ลักศาสนา ความเชื่อ ผู้นำที่มีบารมี ต้องการให้
หลุดพ ้นจากสังคมที่เป็นอยู่ เป็นต้น
4. การเคลื่อนไหวของข บวนการเคลื่อนไหวภาคประชาส ังคมท ี่มุ่งเน้นทางเลือก (alternative movement)
มุ่งเน้นก ารป รับเปลี่ยนพ ฤติกรรมบางป ระการของบ ุคคลเป็นส ำคัญ
ประเภทการเคลื่อนไหวของขบวนการเคลื่อนไหวภาคประชาสังคมในการปรับเปลี่ยนและการก่อตัวเป็นการ
มุ่งเน้นการเปลี่ยนแปลงในระดับมหภาค ที่มีหน่วยวิเคราะห์ที่สังคมและการเคลื่อนไหวของขบวนการทางสังคมใน
การปลดเปลื้องและทางเลือกมุ่งเน้นการเปลี่ยนแปลงในระดับจุลภาค ที่มีหน่วยวิเคราะห์ที่ปัจเจกบุคคล เป็นที่น่า
สังเกตว่าการปฏิวัติ (revolution) เข้ามาเกี่ยวข้องกับขบวนการเคลื่อนไหวภาคประชาสังคมในแง่ที่ว่า หากเป็นการ
เปลี่ยนแปลงท ี่เป็นการเคลื่อนไหวข องค นในส ังคมจำนวนมาก (mass social movement) เป็นการเปลี่ยนแปลงหรือ
การป รับเปลี่ยนท ั้งกระบวนการอย่างข นานใหญ่ (major processes of reform or change) และเป็นการค ุกคามหรือ
การใช้ค วามร ุนแรง (threat or use of violence) เท่ากับว่าข บวนการเคลื่อนไหวภาคป ระชาส ังคมได้ใช้ก ารปฏิวัติใน
การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างท างการเมือง เศรษฐกิจ และส ังคมอ ย่างถ อนร ากถ อนโคนด ้วยค วามร ุนแรงเพื่อน ำม าส ู่ก าร
สร้างสังคมใหม่ใ นที่สุด29
27 Rodney Stark op.cit., p. 622-624.
28 See (1) David Aberle. The Peyote Religion Among the Navaho. Chicago: Aldine Press 1966 (2) Anthony Gidden
op.cit., p. 625.
29 Anthony Gidden op.cit., p. 605.
ลิขสทิ ธขิ์ องมหาวทิ ยาลยั สโุ ขทยั ธรรมาธริ าช
