Page 289 - สังคมโลก
P. 289
ขบวนการเคลื่อนไหวภาคประชาสังคมในสังคมโลก 10-49
เรือ่ งท่ี 10.3.2
การปรบั ตวั ข องขบวนการเคลือ่ นไหวภ าคประชาส ังคมในส ังคมโลก
ขบวนการเคลื่อนไหวภ าคป ระชาสังคมไม่ว ่าจ ะเป็นในแ ง่เศรษฐกิจ การเมือง สังคม หรือส ิ่งแวดล้อม จำเป็น
ต้องม ีก ารปรับตัวให้เข้ากับย ุคส มัยของส ังคมโลกท ี่เปลี่ยนแปลงไป เพื่อที่จะได้รับการส นับสนุนจ ากม วลชนแ ละทำให้
การเคลือ่ นไหวป ระสบค วามส ำเรจ็ เทคโนโลยดี า้ นข ้อมลู แ ละก ารส ือ่ สารไดช้ ่วยท ำใหก้ ารกร ะท ำร วมห มูเ่กดิ ข ึ้นไดง้ ่ายใน
แบบท ี่ไมเ่คยเป็นม าก ่อนในอ ดีต แม้ว่าบ รรยากาศท างการเมืองท ี่แ ผ่ข ยายอ อกไปจ ะม ีอ ิทธิพลอ ย่างม ากต ่อค วามสำเร็จ
หรือล้มเหลวของขบวนการเคลื่อนไหวภาคประชาสังคม แต่อินเทอร์เน็ตได้สามารถทำให้กลุ่มที่มีอำนาจน้อยกว่ามี
กระบอกเสียงข องต นเองได้ ดังน ั้น ขบวนการเคลื่อนไหวภ าคป ระชาส ังคมในอ นาคตจ ำนวนไมน่ ้อยจ ำเป็นจ ะต ้องพ ึ่งพา
การสื่อสารผ่านโลกอ อนไลน์ซึ่งก ็ค ือสื่ออ ินเทอร์เน็ตน ั่นเอง
อินเทอร์เน็ตเป็นศูนย์รวมการสื่อสารทุกรูปแบบทั้งแบบที่อาศัยความร่วมมือกันของเครือข่าย โดยหลักการ
แลว้ ตัวเทคโนโลยเีองน ัน้ ม ลี กั ษณะท เี่ ป็นกล าง แตช่ อ่ งท างในก ารแ สดงออกน ั้นอ าจม ไี ดท้ ัง้ ในท างบ วกแ ละท างล บ กลา่ ว
อกี น ยั ห นึง่ ก ค็ อื ไซเบอรส์ เปซเปน็ ส ถานท ที่ คี่ นซ ึง่ ม คี วามส นใจห ลากห ลายซ ึง่ ร วมไปถ งึ ผ ทู้ มี่ คี วามค บั ข อ้ งใจอ ยา่ งร นุ แรง
ต่อส ถานก าร ณใ์ดๆ ในส ังคม มาอ ยูร่ วมก ัน และแ สดงออกถ ึงค วามไมพ่ อใจน ั้นร ่วมก ัน อย่างไรก ็ตาม กระบวนการแ ละ
วิธีการขับเคลื่อนขบวนการเคลื่อนไหวภาคประชาสังคมนั้นก็ยังมีความใกล้เคียงกับขบวนการเคลื่อนไหวภาคประชา
สังคมในโลกจ ริง ทั้งในแ ง่ข องเป้าห มาย แนวคิด ทฤษฎแี ละข ้อส รุปซ ึ่งแ สดงใหเ้ห็นว ่า ขบวนการเคลื่อนไหวภ าคป ระชา
สังคมได้ม ีก ารป รับตัวจ ากรูปแบบข องก ารร วมตัวก ันในท ้องถนนไปส ู่การส ร้างเครือข่ายผ่านส ื่อออนไลน์ทั่วโลก
นักวิชาการทางสังคมศาสตร์พยายามที่จะวิเคราะห์ช่องทางในการสื่อสารเพื่อทำความเข้าใจว่า ประชาชนจะ
เคลื่อนไหวในการกระทำรวมหมู่ได้อย่างไร ทั้งช่องทาง ตัวเนื้อหาของข้อความ ผู้กระทำ ซึ่งส่งและรับข้อมูล รวมทั้ง
การตอบส นองต ่อข้อความล้วนแต่ม ีบทบาทสำคัญในการจัดตั้งขบวนการเคลื่อนไหวภาคประชาส ังคม
แม้ว่าธรรมชาติของการขบวนการเคลื่อนไหวภาคประชาสังคมจะมีลักษณะเชิงรับ (passive) โดยผู้ที่
เข้าร่วมต้องค้นหาสิ่งที่ตัวเองต้องการด้วยตนเอง แต่โดยทั่วไปคนจะพบข้อมูลที่ช่วยเสริมแรงต่อความสนใจและ
ความเชื่อของตนเอง อีเมล์ เว็บไซต์ แช็ท รูม บล็อก และเว็บบ อร์ด เป็นรูปแบบช ่องทางการส ร้างข บวนการเคลื่อนไหว
ภาคป ระชาสังคมได้ทุกขนาด
ขบวนการเคลื่อนไหวภ าคป ระชาส ังคมม คี วามจ ำเป็นอ ย่างย ิ่งท ีจ่ ะต ้องป รับต ัวใหส้ อดคล้องก ับส ภาพแ วดล้อม
โดยเฉพาะอ ย่างย ิ่งในก ารป รับต ัวใหเ้ข้าก ับค วามส ัมพันธร์ ะหว่างร ัฐแ ละข บวนการเคลื่อนไหวภ าคป ระชาส ังคมในก ารท ี่
รัฐจะย อมรับห รือป ฏิเสธก ารทำงานของขบวนการเคลื่อนไหวภาคป ระชาสังคม ซึ่งเป็นปฏิสัมพันธ์ที่ขึ้นอยู่กับล ักษณะ
ประเภทแ ละบ ทบาทข องข บวนการเคลื่อนไหวภ าคป ระชาส ังคมส ่วนห นึง่ และอ ีกส ว่ นห นึง่ ข ึ้นอ ยูก่ ับร ะบอบก ารป กครอง
ของรัฐนั้นๆ โดยส ามารถแบ่งรัฐอ อกเป็น 3 ประเภท กล่าวค ือ77
รัฐป ระเภทแ รก น ัน้ ม ลี ักษณะท เี่ ป็นเผดจ็ การ มที หารเปน็ ผ ปู้ กครองท ผี่ ูกขาดอ ำนาจ จะม องง านข องข บวนการ
เคลื่อนไหวภาคประชาสังคมทุกประเภทว่าอยู่นอกกรอบของการปกครองหรือระเบียบสังคมที่ถูกต้องตามกฎหมาย
ดังเช่น ขบวนการเคลื่อนไหวภาคประชาสังคมในฟิลิปปินส์ในสมัยเผด็จการของประธานาธิบดีเฟอร์ดินาน มาร์กอส
77 ราเจช แทนด อน ความส ัมพันธ์ร ัฐ-องค์กรเอกชน จุติแ ห่งช ีวิตห รือจ ุมพิตม รณะ แปลโดย กวิน ชุติมา กรุงเทพมหานคร เอด ิส ัน เพรส
โปร ดักส์ 2534 หน้า 18-21
ลขิ สิทธิ์ของมหาวิทยาลัยสโุ ขทัยธรรมาธริ าช
