Page 32 - สังคมโลก
P. 32
3-30 สังคมโลก
แนวคิดเสรีนยิ มใหม่
รัฐต ามแ นวคิดเสรีนิยมใหมจ่ ึงต ้องเข้าไปแ ทรกแซงในก ิจกรรมด ้านต ่างๆ ของเอกชนม ากข ึ้น ไมเ่พียงแ ตท่ ำตัว
เป็นกรรมการกลางเท่านั้น รัฐต้องสร้างระเบียบควบคุมด้วยตนเอง ต้องเข้าไปกำหนดและให้บริการการศึกษาขั้นต่ำ
การก ำหนดช ั่วโมงก ารท ำงาน ควบคุมก ิจการที่อ าจม ีผ ลต่อส วัสดิภาพของสมาชิกข องรัฐ เช่น ไฟฟ้า ประปา โทรศัพท์
เพื่อลดความแตกต่างทางเศรษฐกิจและสังคมลง หรืออย่างน้อยเพื่อให้สมาชิกของรัฐทุกคนได้รับมาตรฐานขั้นต่ำที่
สามารถจ ะพัฒนาศักยภาพของตนเองได้
ด้วยแ นวคิดเสรีนิยมใหม่น ี้ ผลท ี่ต ามม าข องก ารเสนอให้ร ัฐม ีบ ทบาทท ี่เพิ่มข ึ้นก ลับน ำม าส ู่ป ัญหาใหม่ 2 ระดับ
คือ ระดับแรกเป็นระดับปฏิบัติการ และระดับที่สองเป็นระดับแนวคิด ในระดับปฏิบัติการนั้น แบ่งเป็น 2 ประเด็น
คือ งบป ระมาณและร ะดับของการแทรกแซง ในเรื่องงบป ระมาณนั้น เมื่อรัฐมีบทบาทเพิ่มขึ้นย่อมหมายถึงการต้องใช้
งบป ระมาณเพิ่มม ากข ึ้น เมื่อม กี ารร ับป ระกันก ารศ ึกษา ชั่วโมงก ารท ำงาน หรือก ารล งทุนในก ิจการส าธารณูปโภคม ากข ึ้น
เท่าใด งบประมาณที่ต้องใช้ก็ยิ่งมากขึ้นเท่านั้น หากงบประมาณของรัฐสูงเกินกว่าความสามารถที่รัฐจะจัดหาได้ นั่น
ย่อมเท่ากับว่ารัฐจำเป็นที่ต้องกู้เงินและสร้างหนี้ผูกพันหรือการนำเงินในอนาคตมาใช้ การอาศัยเงินในอนาคตนั้นรัฐ
ย่อมไม่ได้ฉันทานุมัติจากบุตรห ลานของค นในปัจจุบันซึ่งยังไม่ได้เกิดข ึ้น การใช้เงินในลักษณะนี้จะอาศัยเหตุผลใดใน
การนำเงินข องค นที่ยังไม่เกิดมาใช้เพื่อร ับรองผ ลป ระโยชน์ของคนในปัจจุบัน
ประเดน็ ท สี่ อง ระดบั ข องก ารแ ทรกแซง หากร ฐั ต อ้ งการแ ทรกแซงเขา้ ไปย งั ก จิ กรรมข องเอกชนเพือ่ ส รา้ งเงือ่ นไข
ใหส้ มาชกิ ข องร ฐั ส ามารถใชเ้สรีภาพใหเ้กิดป ระโยชนแ์ กต่ นไดม้ ากข ึ้น ปญั หาท ีต่ ามม าค อื ข อบเขตห รอื ร ะดบั แ คไ่หนท ีร่ ฐั
จะเข้าไปแ ทรกแซงไดโ้ดยไมเ่ป็นการล ะเมิดเสรีภาพข องส มาชิกในร ัฐน ั้นๆ เพราะย ิ่งร ัฐเข้าไปแ ทรกแซงม ากย ิ่งข ึ้นเท่าใด
การมีแ นวโน้มท ี่จะเกิดรัฐเผด็จการเบ็ดเสร็จ (Totalitarian State) ที่ท ำตัวเป็นรัฐ “แสนรู้” ซึ่งรู้ว่าค วามต ้องการข อง
คนรัฐตนค ืออ ะไร และท ำตัวเป็นผู้ผ ลักด ันให้คนในรัฐตนมี “เสรีภาพ” ก็จะยิ่งเกิดข ึ้นตามไปด้วย33
ปฏิสัมพนั ธร์ ะหว่างร ัฐตามแนวคดิ เสรนี ยิ ม
เมื่อแ นวคิดเสรีนิยมว างอ ยู่บ นพ ื้นฐ านค วามเชื่อเรื่องค วามม ีเหตุผลข องม นุษย์ และร ัฐเสรีนิยมม ีจ ุดม ุ่งห มาย
เพื่อต อบสนองแ ละเอื้อให้เกิดเสรีภาพในห มู่สมาชิกของรัฐให้ม ากท ี่สุดเท่าที่เป็นไปได้ อีกทั้งรัฐเสรีนิยมท ั้งหลายก ็ตั้ง
อยู่บนพื้นฐานเดียวกันนี้ทั้งสิ้น ความสัมพันธ์ระหว่างกันจึงเป็นสิ่งที่ตกลงกันได้ด้วยเหตุผล ความขัดแย้งที่เกิดขึ้น
นั้นเกิดขึ้นจากความเขลา หากผู้มีอำนาจรัฐมีโอกาสและเวลาที่จะเจรจากันได้ด้วยเหตุผล สงครามหรือความขัดแย้ง
ต่างๆ ก็จะหมดไป34 องค์การระหว่างประเทศอย่างส ันนิบาตช าติและสหประชาชาติก็ก่อตั้งข ึ้นบนความค ิดในลักษณะ
เดียวกันน ี้
33 ตัวอย่างข องร ัฐ “แสนรู้” ในล ักษณะน ี้ โปรดด ูได้จ ากร ัฐแ บบ รุสโซท ี่เริ่มต ้นจ ากค วามต ้องการม ีเสรีภาพ แต่ก ลับก ลายเป็นร ัฐเผด็จการ
เบ็ดเสร็จในท ี่สุด
34 วิธีค ิดในล ักษณะนี้ท ี่โดดเด่นท ี่สุดค ือง านเขียนเรื่อง สันติภาพถ าวร (Perpetual Peace) ของอิมมานูเอล คานท์
ลขิ สิทธ์ิของมหาวิทยาลัยสโุ ขทยั ธรรมาธิราช
